Opleidingen moeten hun bestaansrecht gaan bewijzen
Vanochtend is een motie van VVD en D66, die de minister oproept eens in de zoveel tijd te toetsen of opleidingen nog wel bestaansrecht hebben, aangenomen. De motie werd ingediend nadat bleek dat studies tijdenlang de baankansen te rooskleurig hebben ingeschat.
Zo toonde het programma De Monitor aan dat er door universiteiten werd gesjoemeld met de arbeidsmarktperspectieven voor psychologiestudenten. In een rapport betoogden dedecaan.net en De Keuzegids bovendien dat Studiekeuze123, de opsteller van de studiebijsluiter, bovendien niet altijd neutraal handelt. VVD-Kamerlid Pieter Duisenberg stelde vervolgens dat studies ‘zonder baankans’ maar afgeschaft moesten worden.
De motie die vandaag is aangenomen is volgens Stefan Wirken, voorzitter van de Landelijke Studentenvakbond (LSVb), een afgezwakte versie van de plannen van de VVD. Volgens Wirken heeft de minister met deze motie het recht in te grijpen als een opleiding niet doelmatig blijkt te zijn of niet genoeg maatschappelijke waarde heeft. Bovendien wordt zo'n toets altijd uitgevoerd wanneer er een nieuwe studie wordt opgericht.
Desalniettemin blijft de LSVb alert. Wirken: ‘We zullen de minister zeer scherp in de gaten houden. Ze heeft gezegd in de zomer met een brief te komen waarin ze haar plannen uiteen zet. Die zullen we kritisch bekijken.’ In principe had de minister altijd al de vrijheid in te grijpen wanneer dat nodig was, maar nu zal er met enige regelmaat een rapportage per studie over verschijnen. ‘De vraag is of ze door deze motie vaker zal ingrijpen,’ zegt Wirken.
‘Moeilijk te voorspellen’
De LSVb heeft zich vanaf het begin kritisch opgesteld tegenover het plan van de VVD, die deed voorkomen alsof alle pretstudies de prullenbak in moesten, omdat er geen banen voor te vinden zijn. In de aangenomen motie wordt naast ‘economische doelmatigheid’ ook gesproken over de maatschappelijke relevantie van een opleiding. Het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO), die medebedenker is van het plan, had hier ook voor gepleit. Voor de LSVb is dat een meevaller, maar de kous is daarmee nog niet af. ‘De arbeidsmarkt laat zich lastig voorspellen,’ aldus Wirken. Een voorbeeld is een studie gamedesign, waar studenten gouden bergen werd beloofd, maar de baankansen in werkelijkheid tegen blijken te vallen.
‘Hoe de baankansen er over tien jaar uitzien, is dan al helemaal niet te zeggen,’ zegt Wirken. De LSVb vindt het daarom gevaarlijk studies de ‘hele tijd’ te onderwerpen aan doelmatigheidstoetsen. Het is volgens hen belangrijk dat de universiteiten en hogescholen er openheid over geven. ‘De student moet wel goed voorgelicht worden als hij aan een studie begint,’ vindt Wirken. Maar studies moeten volgens hem niet verdwijnen omdat de baankansen wat tegenvallen. ‘De keuze moet uiteindelijk bij de student liggen. Als je opleidingen afschaft, beperk je die keuze.’
