Van Gasteren inspiratiebron voor UvA-studenten
Patricia Pisters, als docent en onderzoeker verbonden aan de studie filmwetenschap van de UvA, noemt hem ‘een van de grootste en meest invloedrijke filmmakers aller tijden’: cineast Louis van Gasteren. Vanavond wordt de film- en documentairemaker, die in mei van dit jaar overleed, geëerd op een door UvA-studenten georganiseerde avond in filmmuseum EYE. Zij lieten zich tijdens hun onderzoek voor het vak Art & Activism naar de relatie tussen kunst en protestbewegingen, waaronder (student)activisme, inspireren door Van Gasterens documentaire Omdat mijn fiets daar stond.
Omdat mijn fiets daar stond heeft als kunstwerk door de jaren heen een interessante ontwikkeling doorgemaakt. Pisters, die na de voorstelling van de studenten de vertoning van Van Gasterens laatste film Nema aviona za Zagreb (2012) in EYE inleidt, legt uit dat de documentaire zich toespitst op de felle politieacties tijdens de rellen die ontstonden rondom het huwelijk van koningin Beatrix en prins Claus in Amsterdam. Te zien is hoe een onschuldige student die de straat oversteekt - omdat zijn fiets daar stond - in elkaar wordt geslagen door meerdere agenten.
Censuur
‘Aanvankelijk werd de documentaire bij verschijning in 1966 vrijwel direct uitgezonden tijdens het Achtuurjournaal, waardoor de burgemeester van Amsterdam gedwongen was zijn excuses te maken,’ vertelt Pisters. ‘Jaren later monteerde Van Gasteren zijn documentaire opnieuw, en sprak hij met de in elkaar geslagen jongen. Hij laat vertraagd en herhaald zien hoe de jongen in elkaar wordt geslagen. Vervolgens werd de documentaire tien jaar gecensureerd.’ Van Gasteren was destijds in de jaren zestig zijn tijd al ver vooruit: hij had, zoals tegenwoordig iedereen met een telefoon snel gebeurtenissen kan vastleggen, altijd een camera bij zich. Pisters: ‘Een nieuwe manier van filmen.’
Geïnspireerd door onder meer Van Gasterens documentaire, doen de vijftien studenten van het mastervak Art & Activism onderzoek naar welke rol kunst speelt in sociale verandering. Activisme is immers een steeds prominentere rol binnen de kunsten gaan spelen, vertelt Yvonique Wellen, voormalig bachelorstudent kunstgeschiedenis aan de UvA. Momenteel volgt Wellens een aantal mastervakken. ‘Aan de ene kant zie je dat kunst sociaal geëngageerder wordt, anderzijds maken protestbewegingen steeds vaker gebruik van artistieke middelen.’
De UvA-studenten komen voorafgaand aan Pisters’ inleiding met een gevuld programma; er komt onder andere een dans van Aimée Zito Lema voorbij die de belichaming van het protest rondom de bouw van de Stopera in Amsterdam verbeeldt, terwijl kunstenaar Aldo Esparza Ramos laat zien hoe de verdwijning van 43 protesterende Mexicaanse studenten symbool staat voor meerdere van zulke verdwijningen in Mexico. Daarnaast komt Molly Bower vertellen over de lancering van het Maagdenhuis2015 archief en hoe iedereen daaraan kan bijdragen door eigen beelden van de Maagdenhuisbezetting te plaatsen.
Art & Activism - Research Lab: Universiteit van Amsterdam begint vanavond om 19.15 uur in EYE. Daarop aansluitend wordt Louis van Gasterens laatste film Nema aviona za Zagreb vertoond, met een voorwoord van Patricia Pisters. Je kunt hier tickets bestellen.
