‘Het is nu afwachten wanneer er een Nobelprijs naar hiphop gaat’
Deze week worden de laatste Nobelprijzen uitgereikt. Wij spreken iedere dag met een UvA-wetenschapper over de winnaar en waarom de winnaar hem kreeg.
Vandaag is de Nobelprijs voor de Literatuur aan de beurt. Met Niall Martin, hoofddocent literaire en culturele analyse aan de UvA, praten we over Bob Dylan en zijn liedteksten.
‘En dat terwijl hij nog leeft!’ zegt Martin enthousiast. ‘Deze Nobelprijs zal voor velen dan ook wel als een opluchting komen.’ Al jaren werd Bob Dylan namelijk als een kanshebber gezien. Vandaag ging de Nobelprijs voor de literatuur naar de 75-jarige zanger en componist.
Grenzen doorbreken
‘De kans was altijd aanwezig, maar ik had nooit verwacht dat het echt zou gebeuren,’ vertelt Martin. ‘Binnen de literatuur heerst er nog altijd een conservatieve gedachte van wat we als literatuur beschouwen. De laatste paar jaar probeert men echter voorzichtig de grenzen te verschuiven. Deze Nobelprijs is daar het levend bewijs van. Het is absoluut uniek en een grote stap in een nieuwe richting binnen de literatuur,’ zegt hij.
Volgens Martin is Bob Dylan erin geslaagd om met zijn muziek een compleet nieuw genre binnen de literatuur te introduceren. ‘Bob Dylan heeft altijd veel interesse gehad in de literatuur. Zijn liedjes zitten vol met poëzie en symboliek. Hij heeft een bijzondere manier om het schrijven van liedteksten te benaderen en ziet het als een manier om met de buitenwereld te communiceren.’
Toch was het niet Bob Dylan zelf die zich in de literatuurwereld omhoog heeft gewerkt. ‘Het was pas toen figuren als Christopher Ricks de liedteksten van Bob Dylan zijn gaan analyseren dat er een deur werd geopend naar de populaire muziek,’ vertelt Martin. Die deur staat nu wagenwijd open en Martin ziet daar vele kansen in. ‘Het is nu afwachten wanneer er een Nobelprijs naar de rap en hiphop gaat.’
Dat er nu weer een blanke, Noord-Amerikaanse, heteroseksuele man een Nobelprijs heeft gewonnen bekijkt Martin van een andere kant. ‘Bob Dylan was in de jaren zestig het symbool van de protestschrijver. Ik denk dat deze Nobelprijs dan ook een signaal is naar de protesten die nu gaande zijn in bijvoorbeeld de Verenigde Staten zoals Black Lives Matter. Het is een manier om populair protest te steunen via de popmuziek,’ gaat Martin verder.
Nieuw leven
Over de vraag wat deze Nobelprijs voor de muziekwereld betekent, kan Martin alleen maar gissen. ‘Persoonlijk denk ik dat Bob Dylan een artiest is die uit een vergeten tijdperk komt binnen de muziekgeschiedenis. In hedendaagse muziek vinden we zelden nog symboliek en dubbele lagen terug in liedteksten. Het lijkt alsof de muziek daar vandaan is gedreven. Het zou mooi zijn als dit type liedteksten weer nieuw leven wordt ingeblazen.’
