Erik Verlinde - Moedige vrijdenker
In 2016 keken HvA en UvA vooruit naar een nieuwe bestuurlijke toekomst, maar welke visionairs keken echt voorbij de waan van de dag? Folia lauwert aan het eind van 2016 wederom tien helden. Vandaag nummer 4: theoretisch natuurkundige Erik Verlinde.
Jarenlang kreeg Erik Verlinde (54) van zijn collega’s in de natuurwetenschappen aan- en ontmoedigingen om nu eindelijk zijn theorie te publiceren, maar hij rekende stug door: ‘Ik kan niet verwijzen naar bestaande theorieën, omdat ik daarvan afwijk.’ De hoogleraar theoretische fysica weerstond de verleiding zijn theorie door te spreken met anderen, steun te zoeken in een team dat misschien ook zou compromitteren.
Het lijkt verleidelijk om Verlinde, nu de media hun reidans om hem heen doen, te zien als eendagsvlieg met fifteen minutes of fame, maar niets is minder waar. De Spinozapremie die zijn zwaartekrachtonderzoek mogelijk maakte, wordt niet zomaar uitgereikt; Verlinde had al vier wetenschappelijke doorbraken op zijn naam staan.
Zijn nieuwe theorie is van een andere orde van grootte: Verlinde kruist de theoretische degens met Einstein zelf. Zwaartekracht is niet het fundament, stelt hij, maar een symptoom van een dieperliggende eigenschap van de bouwstenen van ons universum – zoals luchtdruk geen universele kracht is, maar een bijwerking van luchtdeeltjes die we een eeuw geleden nog niet konden waarnemen, laat staan bevroeden. ‘Op een gegeven moment heb ik bewust besloten voortaan alleen nog maar mijn intuïtie te volgen,’ zei hij in Folia.
Zijn theorie is wereldnieuws; nu is het aan die collega’s om haar te verifiëren of te falsificeren. Maar voorlopig is het Verlinde die het laatst lacht: de moedigste vrijdenker van zijn wetenschapsgebied.
