UvA-classicus gaat onderzoek doen naar innovatie in taal
Zes Nederlandse onderzoeksgroepen hebben een zogeheten Zwaartekrachtsubsidie ontvangen. Voor het eerst kreeg ook een geesteswetenschappelijk onderzoek een subsidie van bijna 19 miljoen euro. Caroline Kroon, hoogleraar Latijn aan de UvA, is één van de aanvragers.
Aan het onderzoek ‘Anchoring innovation’ werken verschillende Nederlandse classici mee die vanuit uiteenlopende vakgebieden innovatie en innovatieprocessen uit de Oudheid zullen bestuderen. Kroon gaat zich als taalkundige vooral bezighouden met de rol van taal en communicatie bij innovatieprocessen.
Wat gaat u precies onderzoeken?
‘Mijn eigen onderzoek richt zich op taal en communicatie. Anchoring in verbale communicatie gebeurt vaak ongemerkt en impliciet. Neem bijvoorbeeld het Latijnse woord ‘enim’, dat zich losjes laat vertalen als het Engelse ‘you know?’. Door dat woord te gebruiken creëer je een sfeer van herkenning en geef je je gesprekspartner het idee dat je elkaar begrijpt. Verankering in taal heeft dan ook veel te maken met communicatieve en retorische technieken.’
Wat betekent ‘anchoring’ precies?
‘Anchoring, of verankering, betekent eigenlijk dat je iets wat fundamenteel nieuws is, inbedt in iets wat mensen al kennen. Het heeft te maken met het creëren van herkenning bij mensen. Denk bijvoorbeeld aan het feit dat een vliegtuig lijkt op een vogel, iets wat mensen al associëren met vliegen. Wij denken dat een innovatie pas door mensen geaccepteerd wordt, als je het op deze manier ‘verankert’ in het bestaande.’
Een vereiste om deze subsidie te krijgen, is dat het onderzoek van maatschappelijk belang is. Wat is het maatschappelijk nut van dit onderzoek?
‘Innovatie wordt gewoonlijk vooral in verband gebracht met technologie, en met de natuur- en medische wetenschappen. Wij denken dat voor geslaagde innovatie ook de menselijke factor van cruciaal belang is. Als je weet waarom sommige innovaties slagen en andere mislukken, is dat waardevol. Wij geloven dat anchoring altijd nodig zal zijn om een vernieuwend product of concept te doen slagen.’
Waarom is dit volgens u een onderwerp voor classici en niet, bijvoorbeeld, voor psychologen?
‘De Grieken en Romeinen hebben indrukwekkende vernieuwingen op hun naam staan, die we tot op de dag van vandaag gebruiken. Een voorbeeld dat altijd genoemd wordt is de bestuursvorm van democratie, maar ook op het gebied van economie, cultureel en literatuur hebben ze een groot aantal innovaties geïntroduceerd. Als je ervan uitgaat dat de Grieken en Romeinen uitblinken in vernieuwingen tot een succes maken, dan maakt hen dat een logische casus voor ons onderzoek.’
