.jpg)
UvA-proefschrift omstreden hoogleraar niet nader onderzocht
Het College van Promoties van de UvA gaat geen onderzoek instellen naar het proefschrift waarmee de omstreden antropoloog Mart Bax in 1973 de doctorstitel verkreeg. Dat meldt de universiteit. Uit onderzoek van de Volkskrant bleek vorige maand dat er nogal wat rammelde aan het proefschrift.
.jpg)
Wetenschapsjournalist Richard de Boer publiceerde vorige maand een artikel met aantijgingen waaruit zou blijken dat het proefschrift van Mart Bax (82) niet van fraude gevrijwaard is. Een aantal jaar geleden werd in tientallen werken van Bax al bewijs van wetenschappelijk wangedrag gevonden.
Niet-bestaande bomaanslag
In het betreffende proefschrift van Bax, Harpstring & Confessions – An anthropological study of politics in rural Ireland, dat over het geanonimiseerde Ierse stadje ‘Patricksville’ gaat, wordt bijvoorbeeld een bomaanslag op een zuivelfabriek beschreven. Volgens Ierse geschiedkundigen heeft er echter na de Ierse onafhankelijkheidsoorlog nooit een bomaanslag op een zuivelfabriek in de betreffende streek plaatsgevonden. Bovendien schrijft Bax dat er gevangenen tijdens de Ierse burgeroorlog gecastreerd werden, terwijl dat volgens Ierse experts nooit is gebeurd.
Onder deskundigen zou zijn proefschrift in de jaren zeventig al als controversieel hebben gegolden, maar zijn toenmalig promotor Jeremy Boissevain (1928-2015) memoreerde het enkele jaren geleden nog als ‘erg goed’. ‘Ik vond het een uitstekend stuk werk, dat zeker niet verzonnen leek,’ zei hij desgevraagd.
Het College van Promoties van de UvA heeft donderdag besloten dat er geen nader onderzoek zal komen naar dat promotieonderzoek dat eind jaren zestig, begin jaren zeventig werd verricht. Het College ‘acht het 45 jaar later nagenoeg onmogelijk om het bronnenmateriaal na te gaan,’ zo laat een woordvoerder weten. Daardoor zou het moeilijk zijn de resultaten bevestigd of weerlegd te krijgen. ‘Verder is zijn wetenschappelijke carrière inmiddels beëindigd en bovendien al in diskrediet gebracht door het rapport over hem uit 2013.’
Wetenschappelijk wangedrag
Mart Bax (82) was decennialang onderzoeker en hoogleraar politieke antropologie aan de Vrije Universiteit. In 2002 ging hij met emeritaat en tien jaar daarna beweerde wetenschapsjournalist Frank van Kolfschooten in zijn boek Ontspoorde wetenschap dat Bax zich schuldig had gemaakt aan wetenschapsfraude.
De Vrije Universiteit stelde naar aanleiding van de beschuldigingen een onderzoekscommissie in onder aanvoering van UvA-hoogleraar Latijns-Amerikastudies Michiel Baud. Die commissie kwam tot de conclusie dat Bax zich jarenlang schuldig had gemaakt aan ‘wetenschappelijk wangedrag en fraude in de universitaire verslaglegging’. De commissie kon niet hard maken dat er daadwerkelijk feiten verzonnen waren, maar schreefLees hier het volledige rapport in pdf. wel dat Bax onder meer verwijzingen naar niet-bestaande documenten opvoerde, dat Bax zei dat hij niet-bestaande onderscheidingen had gekregen en dat zijn werk ‘grove feitelijke onjuistheden’ bevatte.
Na het rapport besloot de UvA om het proefschrift dat Bax aan de UvA schreef niet opnieuw te laten onderzoeken. Volgens de commissie-Baud waren de meeste problemen in het werk van Bax te vinden in zijn werk na 1986. De UvA blijft nu dus bij dat besluit.
Ontkend
Bax heeft de fraude altijd ontkend. Hij stelde door belangrijke bronnen te zijn misleid. Op de beweringen over zijn proefschrift heeft hij niet gereageerd.
