Maarten de Rijke: ‘Het schrijven van een scriptie is deels een eenzame bezigheid’
Wat vonden hoogleraren van hun scriptie? Deze week blikken we terug met vijf UvA-professoren. Vandaag: Maarten de Rijke (57), hoogleraar kunstmatige intelligentie, die één scriptie schreef voor filosofie en één voor wiskunde. ‘Ik schreef op een ouderwets Macje met een piepklein scherm.’
‘Ik schreef twee masterscripties: één voor filosofie, één voor wiskunde. Uiteindelijk kostte het me zo’n driekwart jaar en ben ik cum laude afgestudeerd – mijn cijfers moeten dus boven de 8,5 zijn geweest. Van beide scripties zijn later ook wetenschappelijke artikelen gemaakt. Ik wist toen al dat ik in de wetenschap wilde werken.
‘Mijn filosofiescriptie ging over kennisrepresentatie. Met meer kennis moet je computationeel langer rekenen, maar hoe duur is dat? Wat levert het op en wat kost het? De tweede scriptie – wat abstracter – ging over wiskundige theorieën en wat die over elkaar zeggen. Uit sommige theorieën kun je bewijzen afleiden over de consistentie en volledigheid en andere theorieën. De eerste scriptie was concreter, dus daarbij kon ik goed leren onderzoeken.
‘Het is boeiend om vragen te stellen waarop het antwoord niet duidelijk is. Onderzoek doen is deels natuurlijk een eenzame bezigheid – ik schreef op een ouderwets Macje met een piepklein scherm op mijn studentenkamer en aan de universiteit – maar je bespreekt wel veel met collega’s en met je begeleider. Het delen van die successen vind ik nog steeds heel prettig. Het moeilijkste was om te stoppen met onderzoeken. Om te denken: het is genoeg, strik eromheen en basta. Vooraf weet je niet welke wegen succesvol zullen zijn en dan kan het heel pijnlijk zijn om je zoektocht af te kappen terwijl er wellicht nog een hoop te wachten ligt.
‘De scripties bij informatica gaan voor een belangrijk deel ook over ontwerpen, zoals een algoritme of een model. Dat is leuk: eerst iets bedenken, dan bouwen, en dan evalueren. De invulling van scripties is sowieso meer divers geworden: we zien dat er meer aandacht is voor onderwerpen die dichtbij de professionele praktijk liggen. Bij de éénjarige masteropleiding gaan er geen zes maanden aan broeden op een nieuw idee aan vooraf.
‘Sommige studenten vinden de scriptie een worsteling, anderen vinden het het beste wat ze ooit hebben meegemaakt – en daar zit nog een hoop tussenin. Mijn advies is dat elke grote stap niets meer is dan een reeks kleine stappen. Heb dat vertrouwen en weet dat het prima is om fouten te maken. Stel ze vast, repareer en sla een andere weg in. Soms kan het lastig zijn om een pad op te geven, maar dat is ook onderzoek: het meeste ervan lukt uiteindelijk niet.’
