KNAW pleit voor meer geld voor vrij onderzoek
De Nederlandse organisatie voor wetenschappelijk onderzoek (NWO), besteedt momenteel twee keer zoveel geld aan strategisch onderzoek als aan ongebonden onderzoek. Volgens de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen moet dat in evenwicht worden gebracht.
Dit schrijft de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschap (KNAW) in het rapport Evenwicht in het wetenschapssysteem dat deze week is gepresenteerd door een commissie onder leiding van Bert Weckhuysen, universiteitshoogleraar aan de UU. Het is best een opmerkelijk pleidooi omdat de Nederlandse wetenschap de afgelopen decennia steeds meer projectmatig werd gefinancierd waarbij NWO vaststaande onderzoeksprogramma’s financierde. Onderzoek dat niet binnen de uitverkoren programma’s viel had daardoor veelal het nakijken en werd niet gefinancierd. Die tijd is (deels) voorbij.
Van subsidieproject naar subsidieproject
Door het relatief krappe wetenschapsbudget is er jaar op jaar een run op NWO-programma’s, met als gevolg zeer lage honoreringspercentages en een onvoorspelbare uitkomst van selectieprocedures. Volgens UvA-socioloog Thijs Bol wordt maar tien procent van de aangevraagde onderzoeksubsidies voor een NWO-programma gehonoreerd. De competitie rond het verkrijgen van zo’n subsidie is dus enorm. Volgens de KNAW is er steeds sprake van ‘projectificering’ van onderzoek’. Daarbij werken wetenschappers van subsidieproject naar subsidieproject.
Vrij en ongebonden
De KNAW wil de focus nu verschuiven van projectificering naar zogenoemde ‘rolling grants’, waarbij wetenschappers minder de competitie aan hoeven te gaan en meer rust krijgen in hun werk. ‘Universiteiten moeten een visie ontwikkelen op talentbeleid en op de verschillende vormen van onderzoeksfinanciering voor wetenschappers gedurende hun hele loopbaan.’ Daarvoor wordt het NWO-budget voor ongebonden – dat wil zeggen niet binnen programma’s gefinancierd onderzoek – verhoogd. De KNAW adviseert NWO verder om de voorwaarden in haar onderzoeksprogramma’s te vereenvoudigen, het aantal ervan terug te dringen en ze beter met elkaar in lijn te brengen. Zie hier voor het rapport.
