Tijdens de Women’s March klinkt het Chileense strijdlied van deze UvA’ers
In Chili is abortus nog altijd illegaal en vrouwen worden er dagelijks misbruikt of vermoord door de politie. De Nederlands-Chileense actiegroep Chile Despertó Holanda, zingt zondag de teksten van ‘Un violador en tu camino’, a rapist on your path, een Chileens strijdlied dat in november vorig jaar viral ging. We spreken met UvA-studenten Magdalena, Analia en Valentina, die zondag te vinden zijn op de Dam.
Magdalena Flores-Ferrés (36)
Promovendus binnen de afdeling Child Development and Education
Magdalena’s familie komt oorspronkelijk uit Uruguay, maar Magdalena is zelf geboren in Santiago. In 2015 ontving ze een beurs van de Chileense overheid om aan de UvA te promoveren.
Op zondag zingen jullie Un Violador En Tu Camino, een lied over geweld tegen vrouwen. Waarom denk je dat het ook belangrijk is dat dit nummer hier in Nederland wordt gehoord?
‘Chili beleeft sinds november 2019 een sociale revolutieHuman Rights Watch (HRW) overhandigde op 26 november een verslag aan de Chileense president Sebastian Piñera over het buitensporige politiegeweld tegen demonstranten en voorbijgangers. Van de aanklachten gingen er 74 over seksueel misbruik.. Het voelt dubbel. Ik ben niet daar, met mijn mensen, maar ik zie het als mijn rol om de mensenrechtenschendingen ook hier in Nederland aan te kaarten. Daarom wilde ik lid worden van Chile Despertó Holanda, marcheren op de Dam, andere Chilenen ontmoeten en nadenken over wat er in Chili gebeurt om elkaar te steunen.’
Wat betekent de Women’s March voor jou?
‘Ik kom uit een extreem katholieke, gesloten groep. De katholieke kerk is enorm traditioneel in Latijns-Amerika, en had een sterke macht totdat er een decennium geleden misbruikschandalen aan het licht kwamen. In de loop van 2019 realiseerde ik me, dat ik drieëndertig jaar van mijn leven heb doorgebracht in een omgeving met kenmerken van een sekte. Vrouwen hebben daarin geen eigen gevoelens, geen eigen stem. Je bezit je lichaam niet: je seksualiteit, je plezier, je pijn.’
Ervaar je Nederland als een veiligere plek voor vrouwen in vergelijking met je thuisland?
‘Ik waardeer het echt om me zo veilig te voelen op straat. Het maakt niet uit op welk tijdstip van de dag je naar huis fietst. Dit geeft een gevoel van fundamentele onafhankelijkheid, iets wat ik in Santiago nooit ervaren heb. Ik kan hier door de stad hardlopen zonder na te denken over de risico’s van de kleding die ik aantrek. Het klinkt zo eenvoudig, maar het voelt als een wereld van verschil.’
Wat kan de UvA doen voor vrouwen op de universiteit?
‘Wat ik de UvA zou willen aanraden, is om de overduidelijke genderkloof tussen sociale wetenschappen en andere wetenschappen te verkleinen. In de ontwikkeling en opvoeding van kinderen zijn bijna alle professoren en collega’s vrouwelijk, terwijl mannen de machtsposities bekleden. Wanneer we diversiteit omarmen, zullen we creatiever worden, betere vragen stellen en betere oplossingen vinden.’
Wat heeft naar Nederland komen jou gebracht?
‘Van Chili naar Nederland verhuizen, en nu de laatste fase van mijn doctoraat aan de UvA ingaan, is iets waar ik nooit van had durven dromen. Het was pijnlijk om de regels van een streng-christelijke omgeving te leren overtreden. Het heeft mijn hart gebroken, maar dat begint nu te genezen.’
(Lees verder onder de video)
Valentina Aguilera Caviglia (20)
Eerstejaars student psychologie
Valentina werd geboren in Chili, maar kwam op zeventienjarige leeftijd naar Europa. Ze maakte eerst haar middelbare school af in Bosnië en verhuisde na twee jaar naar Nederland.
Waarom denk je dat het belangrijk is dat wij Un Violador En Tu Camino kennen?
‘De tekst is een ironische woordspeling op een recente campagne van de Chileense politie, “Un Amigo en Tu Camino”, a friend on your path. In Argentinië sterven drie vrouwen per dag door de staat. Een vriendin van me grapte laatst: “Als het coronavirus drie mensen per dag zou doden, zou het exploderen in het nieuws.” Maar de teksten maken ook universele problemen zichtbaar. Sinds november is het lied in allerlei vertalingen, in allerlei landen, opgevoerd, waaronder Tunesië, Libanon en Turkije.’
Wat betekent de Women’s March voor jou?
‘Ik heb zelf een relatie met een meisje, en liefde uiten in het openbaar is nog steeds not done in Santiago. Ook transmensen krijgen vaak te maken met geweld. Als ze uit de rijkere bovenlaag komen, hebben ze het iets makkelijker. Ze hebben vaak chique kleding en mooie Instagram-accounts. Maar transmensen die in de armere wijken wonen, lopen veel gevaar.’
(Lees verder onder de afbeelding)
Ervaar je Nederland als een veiligere plek voor vrouwen?
‘In mijn eerste week aan de UvA ging ik uit met Nederlandse vrienden. Aan het einde van de avond, fietste iedereen plots zijn eigen kant op, naar huis. Ik was in paniek, want dit is iets wat ik nooit zou doen. In de week daarop belde ik vrienden in Chili, dat ik in mijn eentje ’s nachts naar huis was gefietst. Dit klinkt misschien overdreven, maar je groeit op met een andere perceptie van veiligheid.’
Wat kan de UvA doen voor vrouwen op de universiteit?
‘Ik las dat de UvA voor de vrouwenmars lezingen organiseert, terwijl ik op een universiteit in Santiago meer directe actie zou verwachten. Dat komt denk ik door een cultureel verschil, in Nederland hebben we het nou eenmaal best goed getroffen. In Chili is de universiteit júist een plek voor protest en activisme. Dat verschil bleek ook uit een Instagrampost van de studie Psychologie. Daarin stond: ‘Kom allemaal mee de Internationale Vrouwendag vieren, neem vrouwen, en mannen, mee’. Dit is iets wat in mijn land nooit zou gebeuren. Het is geen viering voor ons, het is een herdenking. Ten tweede is er een grote kans dat mannen die meelopen in de mars, machtsmisbruikers of gewelddadige ex-vriendjes zijn.’
Liever geen mannen dus, in de Women’s March?
‘Natuurlijk mag je wat mij betreft meelopen als man, ook mijn vader doet weleens mee aan protesten, but it’s not your fight, daar blijf ik bij. Ik had vriendinnen in Chili die niet konden meelopen in de protesten, omdat hun misbruiker ook ging. Die vinden het leuk om te doen alsof ze solidair zijn met de feministische beweging. In Chili zien vrouwen liever dat de mannen op de kinderen passen of een dienst overnemen van hun vrouw.’
Analia Silberman (36)
Eerstejaars research master Child Development and education
Analia’s ouders zijn politieke ballingen uit Argentinië, maar zelf is ze geboren in Spanje. Op haar negentiende verhuisde ze naar Chili, waar ze haar bachelorstudie voltooide. Afgelopen augustus kwam Analia naar Nederland om met een beurs aan de UvA haar master te doen.
Waarom is voor jou Un Violador En Tu Camino belangrijk?
‘Sommige teksten zijn universeel, zoals het gedeelte “Het ligt echt niet aan mij, of waar ik was, of wat ik aan had.” Of: “Slaap maar zacht, onschuldig meisje. En wees niet bang voor dieven, want de politie is je vriend.” Het is onderdeel van het hymne dat elke politieagent, los pacos, leert op de politieopleiding en wat schrijnend afsteekt bij de werkelijkheid.’
Wat betekent de Women’s March voor jou?
‘Er zijn in Chili maar drie redenen om een abortus te mogen plegen: levensbedreigende situaties, verkrachting of een niet-levensvatbare foetus. In het geval van een ongewenste zwangerschap kan je op zeer informele wijze ergens pillen kopen, maar je weet nooit helemaal waar je aan begint. Als het misgaat kan je niet naar het ziekenhuis, want als er een vermoeden van illegale abortus bestaat, wordt de politie gebeld. Als je een rijke vrouw bent, zou je eventueel nog kunnen reizen of een groot bedrag betalen aan een dokter. Armere vrouwen kunnen dat niet.’
Ervaar je Nederland als een veiligere plek voor vrouwen?
‘Ik voel me niet snel onveilig, maar dat is ook het privilege dat ik heb mogen ervaren door gedeeltelijk op te groeien in Europa. Maar voor veel vrouwen is geweld en misbruik iets dagelijks. Ik denk vaak aan de Latijns-Amerikaanse vrouwen die worden verkracht, verminkt, vermoord, en de genderkloof die er nog altijd is in salaris, ziektekostenverzekering, het onderwijs. Het is de rol van de universiteit om hier onderzoek naar te doen, en de rol van de media om dit zichtbaar te maken.’
Tijdens het evenement BunkerTalks#3: One night in Chile op 27 maart om 20:00 uur, zal door Chileense activisten worden gepraat over Chili onder dictatuur van Augusto Pinochet, het wereldwijde probleem van politiek-seksueel geweld en de rol van de feministische beweging in de sociale revolutie in Chili.
