‘Nepalezen moeten meestal zes uur lopen naar een soort huisarts’
UvA-geneeskundestudenten kunnen twee maanden lang een coschap lopen in het buitenland. Maar hoe is het om te werken in een ziekenhuis in Tanzania, Egypte of Nepal? De komende weken vertellen studenten over hun ervaringen. Deze week: Anna Visser (24) over haar belevenis in het district Gorkha in Nepal. ‘In Nepal hebben ze wel een traumahelikopter, maar je betaalt 1.200 dollar voor een enkele reis.’
‘In Nepal deed ik samen met een vriendin van mij, Georgina, een coschap sociale geneeskunde. We keken naar de Nepalese gezondheidszorg en gaven eerstehulplessen. Dit deden we via de organisatie Micro-Care Nepal. Een Nederlandse man met een Nepalese vrouw heeft die organisatie opgezet. Via een zoektocht op Google kwam ik bij hen terecht.’
‘Tijdens mijn opleiding geneeskunde had ik het idee dat er weinig stageplekken in het buitenland waren. Maar ik heb zelf goed gezocht en dan is er toch best veel mogelijk. Ik was al in Zuid-Amerika en Afrika geweest, daarom wilde ik deze keer naar Azië. Nepal sprak me echt aan. Het is het armste land van Azië, dat maakt het qua gezondheidszorg heel interessant. En dan zijn er nog die aardbevingen geweest.’
Onveilige plekken
‘Sommige dorpjes liggen echt niet veilig als er weer een aardbeving komt. Daarom heeft de overheid op veiligere plekken nieuwe dorpen neergezet. Het zijn prachtige dorpen – wel zonder toilet – maar de bewoners vinden die dorpen te ver van hun werk. Er woont dus niemand. Ze blijven liever op een onveilige plek wonen.’
(Lees verder onder de afbeelding)
‘Verder zijn er volgens mij sinds die aardbevingen heel wat health posts bij gekomen. Ziekenhuizen liggen vaak ver van dorpjes af. Die posts liggen tussen die ziekenhuizen en dorpjes in, op verschillende plekken in de bergen. De overheid heeft de posts gebouwd en de opleiding van de mensen die er zitten gefinancierd. Die mensen hebben maar een jaar een zorgopleiding gehad. Ze kijken vooral wat voor klachten iemand heeft en geven daar dan een bepaald soort medicijn voor. Ze hebben ongeveer veertig medicijnsoorten gratis op voorraad, de regering levert die.’
Elke dag wisselde heel erg. Soms gingen we al om vier uur ’s ochtends naar schooltjes lopen. En in de avond hadden we weleens een interview over het gezondheidssysteem.
‘De meeste Nepalezen wonen in erg afgelegen gebieden, waardoor ze zichzelf alsnog moeten helpen als er iets is. Maar ze weten weinig over hun eigen gezondheid. Soms gebruiken mensen knoflook of as voor hun wonden, want ze geloven in jari buti, kruidengeneeskunde. Micro-Care Nepal geeft daarom eerstehulplessen.’
Basic les
‘Met een rugzakje op liepen we van schooltje naar schooltje waar we elke keer een enorme welkomstceremonie kregen omdat mensen zo blij waren om ons te zien. Daarna leerden we ze best basic dingen, bijvoorbeeld hoe je een wond moet schoonmaken, en gaven we ze spullen, zoals een grote poster en boekjes over eerste hulp in het Nepalees. Die had ik samen met Georgina gemaakt, met vertaalhulp van de Nepalese vrouw van Micro-Care Nepal.’
‘In Nederland hadden we geld opgehaald voor die spullen. Hier hebben we ook speelmateriaal en schoolspullen, zoals kleurpotloden, rekenmachines, atlassen, een klok en een wereldbol van gekocht. De kinderen wisten niet wat ze zagen, ze hadden nog nooit een klok en een wereldbol gezien.’
Ze krijgen op een hele andere manier les. Wij probeerden de lessen interactief te houden, maar de leerlingen waren heel verlegen. Ze zijn gewend om alles te reproduceren; ze moeten bijvoorbeeld allemaal een voor een twee keer de tafels opzeggen. De leraar vraagt hen verder niets over wat zij denken of vinden. Ook denk ik dat ze schrokken van twee van die blanke meiden.’
Menstruatiecups
‘Verder hebben we op zo’n schooltje een keer les gegeven over menstruatiecups, want in Nepal gebruiken ze nog doeken tijdens de menstruatie. In de winter drogen die bijna niet en vrouwen krijgen er vaak vaginale klachten door. Die cups gaan hun hele leven mee.’
‘In een klein clubje jonge vrouwen legden we rustig uit wat dit waren en lieten we ze de cups voelen. We waren erg benieuwd wat ze ervan zouden vinden; ze hadden namelijk ook nog nooit tampons gebruikt. Toen we vroegen of ze die cups wilden hebben, stak een meisje van veertien jaar haar hand op. Dat vond ik heel bijzonder, want het is voor hen toch een grote stap. Ze hebben het daar nooit over menstruatie. Hier ligt wel een beetje een taboe op.’
Lees verder onder de afbeelding.
Bereikbaarheid zorg
‘Die eerstehulplessen gaven we twee weken lang. Daarna bekeek ik met Georgina verschillende ziekenhuizen en hadden we interviews met artsen en verpleegkundigen om meer te weten komen over het gezondheidssysteem. We vroegen onder andere of het kastensysteem nog van invloed is. Ze zeiden van niet, maar daar ben ik toch niet zo zeker van. Dit kan ook een sociaal wenselijk antwoord zijn.’
‘Ook vroegen we naar de bereikbaarheid van de zorg. In Nepal hebben ze wel een traumahelikopter. Ze zeggen dat ze die best vaak gebruiken, en we zagen die veel vliegen, toch is het denk ik vooral voor toeristen. Je betaalt namelijk 1.200 dollar voor een enkeltje. Ik denk niet dat je mee kunt als je geen geld hebt. Dan moet je waarschijnlijk gewoon lopen.’
- Vraag rond en mail voor coschapplekken.
- Je moet er even energie in steken en dan is het superleuk.
Ver gelegen ziekenhuizen
‘Vanaf een health post moeten Nepalezen meestal vijf of zes uur lopen naar een ziekenhuis. Sommige mensen zijn echter oud of hebben flinke klachten. En dat ziekenhuis moet je meer zien als een huisarts. Er is wel allerlei diagnostiek aanwezig, zoals een röntgenscan, maar ze hebben geen opnames. Daarvoor verwijzen ze je door naar het ziekenhuis dat nog verder ligt, bijvoorbeeld in de hoofdstad.’
‘De publieke ziekenhuizen daar zijn heel druk. Je ligt met dertig man op één zaal. Patiënten moeten hun eigen eten meenemen en zelfs mensen meenemen die hen kunnen verzorgen in het ziekenhuis. De privéziekenhuizen zijn vaak mooier, maar de mensen moeten daar zelf voor betalen.’
Andere patiënten dan in Nederland
‘Je ziet schrijnende gevallen met aids en tuberculose. Ook zagen we een keer iemand die een schimmelsoort in de hersenen had: cryptokokkenmeningitis. Dat komt in Nederland echt nooit voor. In Nepal moet je heel erg rekening houden met de context van de patiënt. Misschien heeft diegene wel al vier weken doorgelopen met klachten omdat hij of zij niet weg kon van de boerderij of de kinderen. En ze wonen allemaal dicht op elkaar, met veel armoede en weinig hygiëne.’
‘Zelf sliepen we bij de locals thuis, in hutjes. Daar zit je dan met z’n allen op elkaar, tussen de maiskolven en met de muizen die over het dak heen rennen. Dat was wel superbijzonder. Het was een heel waardevolle coschap.’
