‘Ik vind het leuk om internationals wegwijs te maken in de anderhalvemeter-UvA’
In het jaar dat corona haar intrede deed op de UvA, verscheen ook de UvA-hostess ten tonele. De schaarse student en medewerker die naar de UvA kwam werd wegwijs gemaakt in de anderhalve meter-UvA door een hostess, zoals Margaret Harryvan, net zoals jij UvA’er van het Jaar. Margaret is Ierse van geboorte, maar Europeaan van hart.
‘Mijn meisjesnaam is Margaret O’Connell, een echte en bekende Ierse achternaam, vooral bekend van de negentiende-eeuwse Ierse leider Daniel O’Connell. Hij werd de bevrijder van Ierland genoemd en is in de Ierse geschiedenis een centrale figuur in de strijd voor meer rechten van de Ierse katholieken tegen hun Engelse (protestantse) overheersers.
We hadden geen poot om op te staan tegenover de Engelsen, die zich in alles onze meerderen voelden. Daniel kwam uit het graafschap Kerry, in het uiterste zuidwesten van Ierland. Ook mijn vader komt daar vandaan. In het familiewapen van de O’Connells staat een hert, een dier waar ook in Ierland veel op wordt gejaagd. Je zou kunnen zeggen dat we een opgejaagde familie zijn. Maar wij zijn zelf ook jagers. Op zoek naar idealen en een betere wereld. Dat heeft misschien een rol gespeeld bij de vele Ieren die geëmigreerd zijn en misschien ben ik zelf om die reden wel op het vasteland van Europa beland.
Gaelic
Ik kom uit een groot katholiek gezin, geboren in 1962 in Cork. Ik heb drie broers en twee zussen. Very Irish! Mijn vader was leraar wiskunde en Gaelic, de taal die in Ierland wordt gesproken. Tijdens de lange schoolvakanties in de jaren zeventig en tachtig gingen we met het hele gezin met auto en tent naar het Europese vasteland. Thuis spraken we als vanzelf Gaelic en dat heeft mijn passie voor andere Europese talen gewekt.
Het voordeel van het Gaelic is dat de grammatica raakvlakken heeft met veel andere Europese talen en zelfs het Arabisch, waardoor je een voorsprong hebt als je andere talen wilt leren. Het Gaelic geldt als de nationale landstaal van Ierland, maar elk graafschap kent een variant die erg belangrijk wordt gevonden en ook door iedereen wordt gesproken. De mensen hechten daar erg aan en door de eilandcultuur blijft het ook in stand. Wel moet ik zeggen dat het een ander gevoel geeft als ik onze taal buiten Ierland hoor. Ik sprak het vloeiend, maar nu niet meer. Daarvoor ben ik te lang weg.
Europa
Tijdens de vakanties in mijn jeugd legde mijn vader uit hoe Europa in elkaar zat na de Tweede Wereldoorlog en hoe welvarend Europa werd dankzij de Amerikaanse Marshall-hulp. Ik leerde en zag veel over en van Europa en de Europese eenwording in wat toen nog de Europese Gemeenschap van Kolen en Staal heette, een van de voorlopers van de EU. Ik vond het toen al fascinerend om te ervaren dat er in Frankrijk, Duitsland, Italië verschillende talen werden gesproken terwijl die landen toch één gezamenlijk doel nastreefden.
Vóór vertrek moesten mijn broers en ik zorgen dat onze Ierse ponden gewisseld werden in verschillende Europese munten. We moesten genoeg peseta’s, lires en franken bij ons hebben om zelfstandig cadeautjes te kunnen meenemen voor de thuisblijvers. Het was spannend om op reis te zijn met verschillende soorten geld op een en hetzelfde continent.
Naast hun eigen graafschap hechten de Ieren erg aan de natuur en aan de kleuren van de natuur. Dat zie je terug in jassen, hoeden, capes, maar ook wollen dekens uit streken als Connamara, Donegal en Kerry. Ik kom uit Kerry en heb ook het liefst een zacht wollen dekentje uit Kerry om me heen geslagen. De wolindustrie is nog steeds een factor van betekenis in de Ierse economie. Ierland is een dunbevolkt land. Het is bijna twee keer zo groot als Nederland, maar heeft slechts vijf miljoen inwoners en een handjevol steden. Toch hebben we veel complexe problemen, die onze identiteit bepalen. Referenda spelen daarbij een belangrijke rol. Doordoor zijn veel veranderingen in gang gezet die van Ierland een modern land hebben gemaakt.
Jouw huis is van jou
Wijk- en stedenbouw is zo’n complex vraagstuk. In de Ierse samenleving en zelfs in de Ierse ziel, zou je kunnen zeggen. Dit komt voort uit de tijd dat Ierland nog onderdeel was van het Verenigd Koninkrijk. Wij werden pas onafhankelijk in 1921 toen het zuidelijk en katholieke deel van Ierland als Ierse Vrijstaat eindelijk zijn eigen weg kon kiezen. Tot die tijd leefden we onder de Britten, en werden de huizen afgebrand als de huur niet kon worden betaald. Sinds die tijd staan de Ieren voor elkaar klaar en helpen zij elkaar. Wij gaan er niet van uit dat de regering iets voor je doet. Je moet het zelf doen, onafhankelijk van de overheid.
Zo is eigendom van grond en huis voor veel Ieren heel erg belangrijk; jouw huis is van jou. Anders dan in Nederland, waar mensen huren, kopen de Ieren zo snel mogelijk een huis en sparen ze voor een hypotheek. Onteigeningsprocedures waarbij een schadevergoeding wordt betaald, zoals die in Nederland wel voorkomen, zijn in Ierland uiterst ingewikkeld, want daarvoor moet de wet worden veranderd. Ook hier geldt: zelf doen en niet rekenen op de hulp van de overheid. Daar heb in positieve zin erg aan moeten wennen toen ik in 1990 naar Nederland kwam: de staat zorgt voor je.
Ik heb aan het University College Cork Frans en geschiedenis gestudeerd, maar ik wist sinds de reizen met mijn ouders dat ik Ierland zou verlaten. Sinds mijn jeugd had ik iets met talen en Europa. Dat was ook een stuk gemakkelijker geworden na de Ierse toetreding in 1973 tot de EU (toen EEG, dw). Weliswaar was Ierland daardoor dichter bij Europa gekomen, maar het was en is nog steeds een eiland. De levensstijl in Europa is gemakkelijker, je hebt meer keus, je kunt overal naar toe. Ik had inmiddels al mijn toen toekomstige man ontmoet, een Nederlandse geschiedenisstudent die naar universiteit van Cork kwam op een Erasmusuitwisseling. Ik werkte daar in de backoffice, waar ik me bezighield met roostering en het samenstellen van lesprogramma’s.
Toen ik hem eenmaal had ontmoet was de overstap naar het vasteland snel gemaakt. Via bemiddeling van de Franse ambassade in Dublin kon ik een baan krijgen op een basisschool in de Noord-Franse stad Valenciennes. Daar ging ik! Maar o jee, wat was het Noord-Franse platteland een treurige bedoening, vooral in de winter, met de regen en kou. Ik trok naar Groningen, waar mijn toekomstige man werkte en werkt aan de Rijksuniversiteit.
Ik ben taaltrainer Business English voor hoogopgeleide professionals bij een talencentrum in Groningen, waar ik ook woon. Ik vind dat heel interessant: de culturele coaching en uitwisseling over wat hoort en hoe wij soms missers maken vanwege verkeerde inschattingen of juist humor, om een “just in case” business deal of scenario te redden. Dat werk ligt nu stil. Door de aanwezigheid van de Rijksuniversiteit heerst in Groningen een hele levendige internationale sfeer. Toch had ik zin om dit jaar in Amsterdam te gaan werken en via-via kwam ik aan deze baan als hostess. Met mijn sociale vaardigheden en zin om elke dag onder de mensen te zijn voelde ik me heel snel thuis in dit werk.
Het werken als hostess is heel interessant. Je moet weten waar je grenzen liggen en hoe je aan studenten of anderen de huidige beperkingen uitlegt zonder bazig over te komen. Met mijn achtergrond en andere werkervaring ben ik gewend om met internationale studenten om te gaan. Er komen allerlei vraagstukken op hun pad. Ik vind het leuk om hen wegwijs te maken in de anderhalvemeter-UvA en hen zo te helpen een leven op te bouwen in Nederland. Ik vertel graag over fietspaden, appelstroop, gezelligheid en je houden aan de regels, sleutelvraagstukken van vandaag de dag. Gelukkig hebben we familie in Amsterdam, waar ik kan slapen als ik word opgeroepen.
Kerstmis
Maar ja, nu is het eerst kerstmis, een heel traditioneel Engels, maar ook Iers feest. Ik ga meestal twee keer per jaar naar Ierland: één keer alleen en met Kerstmis gaan we met het gezin. Dan komen we allemaal bij elkaar om kerst te vieren. Dat kan nu niet. We zullen het moeten doen met bellen, appen, mailen en een kerstkaart. Komend jaar hopelijk anders, maar goed: een eilandvolk redt zich altijd. Dat geldt voor mij ook. Het is door de geschiedenis heen altijd gelukt en zal nu ook wel weer lukken.’
