Samsom bij Room for Discussion: ‘Ook klimaattransitie zal zorgen voor ongelijkheid’
Discussieplatform Room for Discussion had vrijdagmiddag Diederik Samsom, voormalig PvdA-leider en huidig kabinetschef van klimaatcommissaris Frans Timmermans in Brussel, te gast. Vragen gingen over de Green Deal, Glasgow en de rol van arme landen. ‘Bij elk probleem dat je oplost ontstaat een nieuw probleem.’
Hoewel student-interviewers Renze de Keiser en Floyd Bonder eerst nog vreesden dat Diederik Samsom te druk zou zijn met de klimaattop in Glasgow, bleek de voormalig PvdA-leider toch een momentje te hebben om de studenten te woord te staan. ‘De eerste week doen ze toch vooral de technische agenda. Frans Timmermans komt pas tegen het eind,’ zegt hij. ‘Bij het ministeriële deel. Belangrijkste zaken wachten vaak tot de laatste dag.’
Samsom is deze vrijdagmiddag te gast bij debatplatform Room for Discussion van de economiefaculteit. Twee jaar terug startte hij als kabinetschef van klimaatcommissaris Frans Timmermans in Brussel, waar hij zich vooral bezighoudt met de Green Deal: het plan dat Europa tegen 2050 klimaatneutraal zou moeten maken. Volgens de Deal moet de CO2-uitstoot in 2030 ten opzichte van 1990 in elk geval met 40 procent verminderd zijn.
Het was dan ook best teleurstellend dat de klimaatdoelstellingen van Parijs, waarmee de opwarming van de aarde beperkt zou moeten worden tot 1,5 graad, niet zijn behaald, zegt Samsom. ‘Vorig jaar was er geen conferentie, dus we hebben zelfs een extra jaar gehad. Het idee van Glasgow is vooral om de 1,5 graad levend te houden.’ De optimistische kant, vindt hij: het kan nog steeds, ook al had het eerder moeten gebeuren.
India
Over de rol van Nederland, dat in Glasgow aangaf niet te willen stoppen met investeren in vervuilende fossiele brandstoffen, was hij kort: ‘Ze hebben niet goed opgelet.’ Volgens Samsom gebruikte het kabinet zijn demissionaire status als excuus, maar zagen ze dit gewoon niet aankomen. ‘Portugal heeft ook geen regering en heeft wel getekend. Maar politici zijn ook net mensen.’ Wel blij is hij met India, dat verrassenderwijs zei in 2070 klimaatneutraal te willen zijn. ‘Voor een ontwikkelend land als India is dat prima, zeker omdat het land niet geneigd is erg naar Europa te luisteren. Toen de conferentie begon koersten we af op 2,7 graden opwarming, maar door India komen we uit op 1,9.’
Het interview meandert verder: van het verschil tussen Den Haag en Brussel (Brussel is bijna té rustig, maar je kunt wel een verschil maken) via de kernpunten van de Green Deal (vervuiling stoppen, geen verlies van biodiversiteit meer) naar zijn mening over de baard van Timmermans (die moet eraf). ‘Ik zeg dat elke dag tegen hem.’ En er komen vragen uit het publiek: over het belang van educatie, de rol van China, biomassa, en wat Brussel wel en niet kan doen.
Stoommachine
Is de Green Deal eigenlijk wel realistisch? De berg van klimaatmaatregelen beklimmen is weliswaar belangrijk, maar er zijn ook mensen die financieel moeite hebben het eind van de maand te halen, en niet eens kunnen nadenken over zonnepanelen. Daar komt optimisme samen met realiteit, aldus Samsom. ‘Verandering is altijd darwinistisch: er komt meer geld en macht in handen van minder mensen. Dat gebeurde ook bij de stoommachine. Vroeger werd iedereen uiteindelijk welvarender van zo’n revolutie, maar dat zien we nu niet meer. We moeten in het beleid dus een oplossing vinden voor het feit dat transitie per definitie ongelijkheid in de hand werkt.’
Neem Congo: het delven van grondstoffen voor mobietjes, zoals kobalt, gaat er gepaard met kinderarbeid, maar ook met vervuiling. Stop je daarmee, bijvoorbeeld om klimaatredenen, dan heeft dat grote economische gevolgen voor het land. ‘Bij elk probleem dat je oplost ontstaat een nieuw probleem. We moeten dus ook economische aspecten in het oog houden.’
Overigens gaat Samsom natúúrlijk met de trein naar Glasgow. Dat vragen alle journalisten, dus zou hij niet durven het vliegtuig te pakken, grapt hij. Maar hoe was hij dan bij het interview gekomen? ‘Met mijn Volkswagen ID3. Een elektrische.’
