Universiteitsforum praat over de stand van de UvA-democratie
Voor het eerst in het nieuwe jaar kwam gisteren het Universiteitsforum online bijeen. Gesproken werd over de stand der UvA-democratie, zeven jaar na de Maagdenhuisbezetting. We zijn een eindje op weg met die democratie, maar we zijn er nog niet, was de teneur van de bijeenkomst.
Collegevoorzitter Geert ten Dam hield een inleiding bij het thema, dat haar na aan het hart ligt, al vroeg ze zich tijdens de online-bijeenkomst direct af of zij wel degene moest zijn die zegt wat ze van de stand van de UvA-democratie vindt. Dat gezegd hebbende vond ze er wel wat van, bijna zes jaar na haar benoeming als collegevoorzitter met de expliciete opdracht de UvA te democratiseren. Er is vooruitgang geboekt, vindt Ten Dam, al is er ook nog veel te doen. Maar wat is er wél gebeurd in die zeven jaar?
‘Piek en ziek’
In februari 2015 bracht toenmalig collegevoorzitter Louise Gunning het zogenoemde Tienpuntenplan naar buiten om de UvA te democratiseren? Veel van die punten zijn volgens Ten Dam inmiddels gerealiseerd. ‘Er is meer financiële openheid en transparantie, de bouw van de nieuwe UB is opnieuw voorgelegd aan de academische gemeenschap, we zijn meer zichtbaar in Den Haag en er is veel intensiever en informeler overleg met de medezeggenschap.’ Ook heeft de UvA de afgelopen jaren tijd, energie en aandacht gestopt in het terugdringen van het aantal tijdelijke contracten. ‘Maar die contracten blijven een cruciaal punt, waar wij ons nog steeds zorgen over maken. Docenten zijn te vaak en te lang gezien als figuren voor “piek en ziek”.’
Volgens Ten Dam worden beleidsplannen tegenwoordig ‘eerder gedeeld’ en wordt beleid in een vroeger stadium ‘bijgesteld’ als er te weinig animo voor is. En hoewel ‘centrale regie’ nodig blijft en de organisatiestructuur van de UvA niet is veranderd, wordt de zeggenschap wel ‘zo laag mogelijk in de organisatie belegd – al is het maar omdat de UvA ongeschikt is voor een top-downstructuur. Maar het plan om de hal van het Maagdenhuis te gebruiken voor debatten is niet uitgevoerd. De akoestiek is er belazerd en het aanbrengen van apparatuur is te duur.’ Inmiddels lijkt het deliberatief Universiteitsforum, hoewel niet opgenomen in het Tienpuntenplan, een permanent karakter te hebben gekregen en dus ook bij te dragen aan de UvA-democratie.
Corona
Na afloop van de inleiding gingen de 28 deelnemers aan het forum in break-out rooms uiteen om aan de hand van verschillende vragen verder te praten over wat er goed en fout gaat in de huidige UvA-democratie. De relatie tussen de tijdelijkheid van veel arbeidscontracten en inspraak blijkt nog steeds een punt van zorg en kritiek, meenden verschillende deelnemers. ‘Voordat je in de gaten hebt hoe de universiteit in elkaar zit en inspraak wilt geven, ben je vaak al weer vertrokken. Bovendien: hoe kritisch durf je te zijn als je een tijdelijk contract hebt?’ Ook de mate waarin promovendi inspraak kunnen geven of eisen is om deze reden ‘kwetsbaar’.
Corona heeft formeel geen invloed gehad op de stand van de UvA-democratie, maar informeel wel, want iedereen is thuis ‘op zijn eigen eilandje gaan zitten’, zonder zicht op democratische processen en soms gebrek aan communicatie. De vraag of de UvA inmiddels voldoende is ‘gedecentraliseerd’, is een vraag die altijd wel opnieuw zal worden gesteld. Gesproken werd over ‘de eeuwige slingerbeweging tussen centralisering en decentralisering’. Corona heeft decentralisering overigens wel een flinke boost gegeven in de zin dat veel corona-gerelateerde kwesties op afstand ‘handsome en praktisch’ konden worden opgelost. Overigens is de vraag of iets centraal of decentraal wordt aangevlogen ‘niet altijd een UvA-vraagstuk, soms staat het gewoon in de cao’. Het (te) sterke prestige van het onderzoek in relatie tot onderwijs is ook een kwestie die nog steeds niet is opgelost, vonden verschillende deelnemers. De UvA-democratie is dus nog niet helemaal op orde.
De volgende editie van het Universiteitsforum – vermoedelijk weer online – staat gepland op 14 februari om 12.30 uur.
