Weinig politieke diversiteit in studentendebat over verkiezingen met zeven jongemannen
Het studentendebat in de Zuiderkerk werd maandagavond gevoerd door zeven mannen. Hoe dat kon, was de meest gestelde vraag uit de zaal. Dat de VVD en PVV ontbraken, leek de honderden studenten minder te deren.
Volt-vertegenwoordiger Bart Hemmes (plek 19 op de lijst) vindt het ‘uiterst ongemakkelijk om over vrouwenrechten te praten met zeven mannen op het podium’, geeft hij aan. D66’er Spencer Alberg (ook plek 19) eveneens. ‘Nodig volgende keer vrouwen uit,’ zeggen ze beiden volmondig, na vragen hierover uit de zaal met honderden studenten.
Toeval? PvdD-vertegenwoordiger Dave de Vos (plek 27) denkt van wel. ‘Zes van de eerste acht kandidaten op onze lijst zijn vrouw.’ ChristenUnie-vertegenwoordiger Jerke Setz (plek 12) gaat nog een stapje verder: ‘Ik durf wel te stellen dat de ChristenUnie de meest geëmancipeerde partij van Nederland is.’
De organisatie van het Amsterdamse studentendebat – studentenvakbond Asva, debatplatform Room for Discussion en de Amsterdamse Kamer voor Verenigingen (AkvV, voor studentenverenigingen, red.) – wilde er ook wel wat over kwijt. De partijen werden uitgenodigd om een kandidaat-Kamerlid te sturen met een ‘jonge leeftijd en binding met Amsterdam’. ‘Daarbij is per abuis door elke partij een man geselecteerd’. Bovendien was er nog een verzachtende omstandigheid: Claire Martens (zij/haar, nummer 20 van de lijst) van de VVD had kort van tevoren afgezegd.
‘De PVV was niet aanwezig, maar wel herhaaldelijk uitgenodigd. Daar zijn ze niet op ingegaan, net als BBB. De PVV doet eigenlijk standaard niet mee aan studentendebatten waar Geert Wilders hen niet vertegenwoordigt. Dus ook niet bij het Leidsch Studentendebat of het Nationale Studentendebat bijvoorbeeld.’
Dat daarmee ook de grootste partij in de peilingen ontbrak in de Zuiderkerk, werd buiten beschouwing gelaten. Opvallend, temeer daar de PVV, die het eveneens goed doet in de meest recente peilingen, ook niet aanwezig was. Iets wat de politieke diversiteit en de urgentie van het debat niet ten goede kwam.
Wel present: Partij voor de Dieren (PvdD), PvdA-GroenLinks, Volt, ChristenUnie (CU), D66, Nieuw Sociaal Contract (NSC) en JA21. In lijn met hun politieke positie stonden ze van links naar rechts opgesteld op het podium: PvdD uiterst links, JA21 uiterst rechts.
Klimaat
Die contrasterende opvattingen kwamen het meest tot uitdrukking in twee geanimeerde betogen over het klimaat - naast de wooncrisis en studieschuld het belangrijkste thema van de avond.
PvdD-vertegenwoordiger De Vos hoort naar eigen zeggen vaak dat het er met zijn klimaatplannen ‘niet gezelliger op gaat worden’. Geen verre reizen, noch vlees eten. Maar vraag jezelf af, in het licht van de klimaatcrisis, vervolgt De Vos: ‘Wil ik dat nog wel?’ Zijn voorstel: schep de omstandigheden zo dat ander gedrag wordt gefaciliteerd. ‘Vliegen is bijvoorbeeld goedkoper dan met de trein reizen. Draai dat om, verander het systeem.’
Laten we daarbij niet uit het oog verliezen welke gevolgen harde klimaatmaatregelen voor de economie hebben, waarschuwt JA21-vertegenwoordiger Huub Rijpert (voorzitter Jongerenpartij JA21). Sterker nog: als we het klimaatprobleem willen aanpakken, hebben we economische groei nodig, zegt Rijpert. Handig is het dan dus niet om grote bedrijven als Schiphol, Tata Steel en Shell uit de markt spelen: ‘Wie rood staat, kan niet groen doen.’
JA21 werd – als last minute vervanger van de VVD – sowieso geacht aanjager van het debat te zijn. Het enige zittende Kamerlid in de zaal, Habtamu de Hoop (PvdA-GroenLinks, plek 12), onderstreepte dat gegeven nog maar eens door halverwege de avond aan te geven dat hij met alle aanwezige partijen een samenwerking ziet zitten, behalve JA21.
Tekst gaat verder onder de afbeelding
Compensatie pechgeneratie
‘Ik schrik er af en toe van hoe rechts Nederland is,’ voegt De Hoop eraan toe. ‘De enige manier om de grootste te worden is om de krachten de bundelen.’ Anders wordt de PVV wellicht de grootste, vreest hij: ‘Ik wil niet wakker worden in Wilders-I.’
Toch opende De Hoop af en toe ook de aanval op zijn beoogde partners. Gesterkt door zijn parlementaire ervaring en het publiek, dat hem continu flink toejuichte, verweet hij de ChristenUnie helemaal niet zo geëmancipeerd te zijn; de christenen willen abortus immers niet uit het strafrecht halen.
Ook Volt moest het bij hem even ontgelden: de partij was ‘nieuw’ en had nog ‘geen verantwoordelijkheid genomen’, en kon daarom ‘gemakkelijk’ stellen dat elke student uit de pechgeneratie wel even gecompenseerd zou moeten worden met 2.500 euro per studiejaar.
‘Het leenstelsel invoeren is een fout geweest,’ erkende De Hoop. ‘Maar het zou ook een fout zijn om te zeggen dat we alles kwijtschelden. Dat gaat niet gebeuren, dat weet jij ook.’ Hemmes acht het wel degelijk mogelijk, de studenten in de zaal – weinig verrassend – eveneens.
Tekst gaat verder onder de afbeelding
Xtc
Het gebrek aan realiteitszin werd Volt nogmaals verweten, ditmaal door de ChristenUnie, toen het over xtc ging. Volgens Volt-vertegenwoordiger Hemmes is ‘het biertje wat we hierna gaan drinken misschien nog wel slechter’. Hij pleit voor legalisatie van xtc, om zo het verdienmodel van drugscriminelen weg te nemen, de kwaliteit van de drug te kunnen garanderen en milieuschade te voorkomen. ‘Dan ben ik er semi voor dat we dé exporteur van xtc zijn in Nederland,’ aldus Hemmes.
‘Een sprookjeswereld,’ reageert Setz van de ChristenUnie. Want die criminaliteit, die blijft. Criminelen hoeven immers niet aan allemaal bureaucratische regels te voldoen, en kunnen daarom altijd nog betere kwaliteit aanbieden. Bovendien moeten we streven naar een samenleving waarin drugs niet volop aanwezig zijn, aldus Setz.
De Hoop kreeg weliswaar het meeste applaus van de zaal, maar de locatie – de Zuiderkerk – zou weleens in het voordeel kunnen zijn van Setz, grapte Room for Discussion-presentator Koen Blaauw.
‘U zult zich hier waarschijnlijk het meeste thuisvoelen.’ Dat bleek met name aan het eind van de avond het geval te zijn, toen Setz de vraag beantwoordde hoe jongeren naar de toekomst moeten kijken – met een torenhoge studieschuld, geen zicht op een koopwoning en een klimaatcrisis. Zijn antwoord was stichtelijk, maar helder: ‘Er is altijd iets om te herbouwen en er is altijd hoop.’
