AI is aan de UvA niet meer weg te denken: ‘Je ontkomt er niet aan’
Integreert de UvA toepassingen van kunstmatige intelligentie in het onderwijs? Niet iedereen staat er meteen voor open, zegt universitair hoofddocent Erwin van Vliet. ‘Maar als er succesverhalen naar boven komen, zijn de meesten toch wel erg benieuwd.’
‘Ik denk dat Artificial Intelligence (AI) de grootste revolutie is sinds de industriële.’ Dat durft Bart van den Broek wel met stelligheid te beweren. Hij heeft enig recht van spreken. Zijn studie, informatiewetenschappen aan de UvA, gaat er deels over: het gebruik van AI door de mens en de impact daarvan.
Maar het zélf gebruiken, voor zijn studie of werk? ‘Dat vind ik nog wel spannend, hoor.’ Akkoord, de cover van zijn scriptie is met Dall E gemaakt, een programma dat AI-beelden genereert. ‘Maar de output van een programma als ChatGPT vertrouw ik nog niet helemaal.’
Voor econometrie-student Gideon van Diggelen (24) geldt dat evengoed. Ook hij geeft (nog) de voorkeur aan de oude, vertrouwde zoekmachines, boven generatieve AI-tools als ChatGPT of Google’s Gemini. ‘Dat vind ik fijner.’
Toch zijn beiden het erover eens: AI is niet meer weg te denken aan de universiteit. Niet alleen neemt de populariteit van de studie kunstmatige intelligentie structureel toe, steeds meer studenten en docenten gebruiken AI-tools. Je ontkomt er niet aan, is het sentiment, of je nou wil of niet.
Hoe gaat de UvA daarmee om? Omarmt de universiteit de toepassingen van AI en stelt het studenten en docenten in staat te experimenteren met AI-tools? En zo ja, slaat dat een beetje aan? Of blijft de universiteit liefst op veilige afstand, zonder kunstmatige intelligentie-programma’s te integreren in het onderwijs?
Leermodules
Het eerste, zo lijkt het. Onlangs introduceerde het Teaching en Learning Centre (TLC) van de UvA een module waarmee studenten leren om verantwoordelijk om te gaan met generatieve AI (GenAI). ‘We weten dat studenten ChatGPT gebruiken,’ licht Erwin van Vliet toe, universitair hoofddocent en opleidingsdirecteur van de bachelor psychobiologie. ‘Dus dat kan ook leiden tot verkeerd gebruik, daarom willen we ze voorlichten.’
‘Transparantie is essentieel,’ blijkens de e-module, die zo’n drie kwartier duurt. Dan is het gebruik van GenAI mogelijk, mits daar nadrukkelijk toestemming voor is verleend door een docent en goed verwezen wordt naar bronnen. De fraude- en plagiaatregels van de UvA gelden daarbij onvoorwaardelijk.
Toen Van den Broek aan zijn scriptietraject begon, kreeg hij het als volgt te horen van zijn docent: ‘In principe mag je je hele scriptie met ChatGPT maken, als je maar kunt onderbouwen waarom dat een goede keuze is en je transparant bent.’ Van den Broek: ‘In principe weten docenten dat het een tool is die gebruikt gaat worden en dat ze het niet tegen kunnen houden.’
Persoonlijke assistent
Bovendien kun je het sowieso gebruiken voor redigeerwerk, zoekhulp, brainstormen en studeren voor tentamens, aldus een richtlijn van de faculteit geesteswetenschappen, genaamd generatieve artificiële intelligentie in het onderwijs. Daarin kan een AI-tool zeker een handige aanvulling zijn, merkt psychologie-student Sam (23). Hij gebruikt het naar eigen zeggen als persoonlijke assistent en als middel om op ideeën te komen.
Ook UvA-docenten kunnen daar uiteraard baat bij hebben. Vorige week kregen zij dus eveneens een e-module van het Teaching en Learning Centre waarbij zij leren verantwoordelijk om te gaan met generatieve AI’s in hun werk. En daar blijft het niet bij, getuige een aantal pilots die sinds vorig jaar maart gestart zijn aan de UvA. Want, in de woorden van Van Vliet, AI is meer dan large language models zoals ChatGPT.
Een van die pilots gaat over geautomatiseerde, gepersonaliseerde feedback op gemaakte opdrachten door studenten. Van Vliet is daar projectleider van. Aan hem dus de prangende vraag: gaat dat wel samen, feedback die zowel automatisch gegenereerd is als persoonlijk?
Feedback
‘Ja, zeker.’ Dat werkt zo, illustreert hij: onze eigen tool – genaamd IguideME – krijgt toegang tot de digitale leeromgeving en bijvoorbeeld antwoordmodellen van oefentoetsen, waardoor het precies weet op welke onderdelen en thema’s studenten punten laten liggen. Vervolgens kan de tool in de vorm van gepersonaliseerde feedback studenten wijzen op onderdelen waar zij nog extra aandacht aan moeten besteden.
Student psychobiologie Jazz Stofberg nam de proef op de som. Zijn ervaring was positief, met name omdat hij zijn eigen studievoortgang kon vergelijken met andere, geanonimiseerde studenten. ‘Best een fijne aanpak,’ zegt hij. Ging hij voor een zeven, dan kon hij per week zien hoeveel tijd andere studenten psychobiologie, die ook een zeven beoogden te halen, besteedden aan het vak. Merkte hij dat hij die week relatief meer tijd besteed had aan het vak, dan liet hij het daar ook bij.
Natuurlijk, idealiter heb je iemand die per student meekijkt naar de oefenopdrachten en vervolgens persoonlijke terugkoppeling geeft over waar iemand staat in het studieproces, erkent Van Vliet. ‘Maar daar hebben we simpelweg niet genoeg docenten voor en te veel studenten. Een docent van een grote opleiding leert heus wel een aantal studenten kennen, maar zeker niet alle achthonderd.’
Niet altijd waar: GenAI geeft plausibele antwoorden, die niet noodzakelijkerwijs correct zijn.
Bevooroordeeld: GenAI gebruikt online databases en teksten waar mogelijk vooroordelen inzitten.
Verouderd: ChatGPT gebruikt enkel beschikbare informatie die online staat tot januari 2022.
Bronvermelding: ChatGPT verwijst niet naar bronnen.
Privacy: het is niet duidelijk wat ChatGPT doet met persoonsgegevens. Houd er te allen tijde rekening mee dat ChatGPT en andere GenAI’s in handen zijn van particuliere bedrijven.
Ongelijkheid: een betaalde versie van ChatGPT geeft meer mogelijkheden dan een onbetaalde versie.
Scepsis
Wat vinden docenten eigenlijk zelf van deze nieuwe ontwikkelingen? Zien zij belangrijke onderdelen van hun geliefde vak niet ongewild uit handen genomen worden door deze nieuwe, technologische ontwikkelingen?
‘Niet iedereen staat er meteen voor open,’ erkent Van Vliet. ‘Zeker de wat meer conventionele docent. Die zegt eerst nog: dit hoeft voor mij allemaal niet. Maar wat ik wel merk in het onderzoek en onderwijs is dat het zich als een olievlek verspreidt over de rest, als een kleine groep docenten een tool gebruikt en er enthousiast over is.’
Neem Perusall, een AI-tool waarbij studenten samen een tekst kunnen lezen en annoteren. ‘Dat programma hebben we eerst kleinschalig uitgerold bij mijn vak. Vervolgens gingen een aantal collega’s overstag, waarna het zich heeft uitgebreid over de hele UvA.’ Terwijl er eerst nog veel scepsis over heerste. ‘Maar als er succesverhalen naar boven komen over AI-toepassingen, dan zijn de meesten toch wel erg benieuwd.’
