Bright O. Richards (42) vluchtte twintig jaar geleden van Liberia naar Nederland. Nu is hij de regisseur, medeschrijver, samensteller en acteur van de voorstelling As I Left My Father’s House, aanstaande woensdag te zien in het Kohnstammhuis van de HvA.
Waarom bent u destijds gevlucht?
‘Vrienden werden opgepakt en meegenomen om in het leger te vechten en zelf was ik ook al meerdere keren bijna meegenomen voor executie.’
Hoe bent u gevlucht?
'Dat is moeilijk om zo snel te vertellen. In een oorlog kun je bijna niet bewegen, want de oorlog is overal. Stel je voor hoe dat zou zijn in Amsterdam. Van het Waterlooplein naar Carré zou al onmogelijk kunnen zijn omdat daartussen een gevecht bezig is. En van daar terug naar de Dam kan uren duren omdat ook daar een weg is versperd.'
En in Nederland bent u aan de filmacademie begonnen?
'Eerst heb ik natuurlijk Nederlandse les moeten volgen en moeten inburgeren. Dat nam ik heel serieus. Ik liep overal op klompen. Ook naar de filmacademie ging ik op klompen. Dat was niet gebruikelijk maar toch deed ik het.'
Doet u dat nu nog?
(lachend) 'Nee nu niet meer, nu ben ik ingeburgerd. Nou ja, op speciale gelegenheden misschien.'
Maar waarom de filmacademie?
'Ik wou naar de filmacademie om het vak te leren, terug te gaan naar Liberia wanneer de oorlog over zou zijn om daar dan de directeur van de televisie te worden. Zo kon ik ervoor zorgen dat er goede televisie te zien zou zijn in Liberia en niet alleen maar propaganda, dacht ik. Daar ben ik nu wel van afgedwaald, maar ooit wil ik nog een film maken.'
Hoe is deze voorstelling tot stand gekomen?
'Ik heb het via mijn eigen verhaal geschreven. Ik kreeg inspiratie toen ik me realiseerde dat de profeten Abraham, Mozes, Mohammed en Jezus ook zijn gevlucht. Toen ik zelf in een vluchtelingenkamp zat in Liberia zag ik hoe belangrijk religie daar was. Iedereen was vluchteling, we waren op elkaar aangewezen en hoewel we geen kerk, synagoge of moskee hadden, vielen we terug op ons geloof. Met de voorstelling wil ik laten zien wat vluchten met mensen doet en hoe zij religie en het leven beschouwen.'
Zien zij het leven dan zo anders?
'Vluchten is als studeren. Het verandert je blik op het leven. Je bent jezelf aan het ontwikkelen en probeert het leven te bekijken vanuit verschillende perspectieven. Dat doe je ook als je studeert. Maar vluchtelingen kunnen vaak niet studeren. In het land waar je vandaan komt ben je een vluchteling, hier ben je een asielzoeker en daardoor sta je heel ver van de maatschappij. Op het moment dat je gaat studeren ben je weer bezig met ontwikkelen en mensen ontmoeten.'
Is dat dan de boodschap van de voorstelling?
'De voorstelling gaat over de persoonlijke veranderingen in het leven van vluchtelingen. Deels door het vluchten en deels door het studeren. Met de voorstelling hoop ik de netwerken van de vluchtelingen te verbreden en ze in contact te brengen met meer mensen. Ik wil ook zorgen dat er gesprekken over multiculturaliteit en multireligiositeit gevoerd kunnen worden.'
Wie zijn de spelers?
'Ik ben zelf ook acteur en één van de verhalen uit de voorstelling is mijn verhaal. De andere verhalen zijn ook van vluchtelingen maar worden niet altijd door de vluchtelingen zelf gespeeld. Zo is een van de verhalen van Rob Wurms, die ooit studeerde aan de HvA. Tijdens de Tweede Wereldoorlog moest hij vluchten omdat hij Joods was. Verder spelen er ook een iman en een rabbi uit Amsterdam in de voorstelling en zingt een koor uit de Dominicuskerk.'
Op 20 juni spelen jullie bij Floor op de HvA, spelen jullie nog ergens anders?
'Dit is onze laatste voorstelling tot na de zomer. In september beginnen we weer, maar we spelen alleen in een maatschappelijk kader. 20 juni is het Wereldvluchtelingendag, daarom spelen we dan. We komen niet zomaar ergens spelen. De maatschappelijke boodschap vind ik namelijk nog belangrijker dan de voorstelling zelf.'
Afgelopen donderdag werd Bright O. Richards geïnterviewd bij Folia Live!, hieronder te beluisteren.
As I Left My Father’s House is gemaakt in samenwerking met leercentrum Floor, stichting voor Vluchteling-Studenten UAF en New Dutch Connections.
