Ter gelegenheid van de start van de gezamenlijk UvA-VU master arbeidsrecht bezocht demissionair minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Henk Kamp gisteren de juridische faculteit om een toelichting te geven op zijn plannen rondom het nieuwe ontslagrecht. ‘De Nederlandse arbeidsmobiliteit is de laagste van de EU. Een vaste baan is in Nederland een te vaste baan.’
Heel verwonderlijk was het niet dat de VVD-minister in deze verkiezingstijd eerst nog een propagandapraatje hield voor zijn partij alvorens in te gaan op het ontslagrecht. ‘In de plannen van de VVD komen er tot 2040 240.000 arbeidsplaatsen bij, bij de SP gaan die er juist af en bij de VVD daalt het begrotingstekort in 2017 tot 1,2 procent. De grootste daling van alle partijen.’
Maar zowel Kamp als de zaal waren gekomen voor het omstreden nieuwe ontslagrecht; de plannen daarvoor staan inmiddels op papier, aan een wetsvoorstel wordt gewerkt. Of de plannen na de verkiezingen ook door de nieuwe Tweede Kamer zullen worden aangenomen is nog niet zeker. ‘Maar ik denk het wel,’ zei Kamp. Het huidige ontslagrecht is in zijn ogen – en in de ogen van de VVD – te star, te weinig flexibel, te weinig duurzaam en ‘niet activerend’ genoeg.
‘De hoge ontslagbescherming in Nederland heeft een remmend effect op de arbeidmarkt,’ zei Kamp. ‘Het leidt tot een gouden kooi voor oudere werknemers, het leidt tot verplichtende hoge vergoedingen die werkgevers moeten betalen en het leidt tot rechtsongelijkheid.’ Tot nu toe kunnen werkgevers twee wegen bewandelen als ze werknemers willen ontslaan: via voorafgaande toestemming van het UWV of via de kantonrechter. ‘Die situatie bestaat nergens in de westerse wereld,’ zei Kamp. ‘Zo’n preventieve toets bestaat alleen in landen als Ethiopië, Ghana en Angola. Overal elders mag de werkgever een werknemer zonder voorafgaande toestemming ontslaan en wie het daar niet mee eens is kan naar de rechter stappen.’
Precies die situatie wil Kamp in Nederland ook invoeren om daarmee de arbeidsmarkt in zijn ogen te flexibiliseren en te verduurzamen. ‘Bent u niet bang dat veel werknemers die gang naar de rechter niet kunnen maken omdat ze niet weten hoe ze dat moeten doen of omdat het te duur is,’ was een van de vragen uit de zaal. Kamp: ‘Mensen hebben hun eigen verantwoordelijkheid en als ze niet weten hoe ze naar de rechter moeten gaan of dat niet kunnen betalen kunnen ze dat altijd nog doen via een vakbond. Het is verstandig voor werknemers om lid te zijn van een vakbond.’ Ook de vaak hoge ontslagvergoedingen van het huidige stelsel wil Kamp aanpakken; de veel lagere vergoeding zal in de toekomst bovendien moeten worden gebruikt voor scholing.
Op vragen uit de zaal om in de toekomst ook flexwerkers die soms een paar jaar achter elkaar op jaarcontracten werken en dan aan de kant worden gezet een ontslagvergoeding te geven, zei de minister dat momenteel wordt onderzocht ‘of dat mogelijk is’.
Veel organisaties die in problemen verkeren willen reorganiseren, waarbij er personeel wordt afgestoten. ‘Ook die zullen vallen onder het nieuwe ontslagrecht,’ zei Kamp. Maar het daarbij momenteel gebruikte afspiegelingsbeginsel, waarbij de verdeling van de verschillende leeftijdsgroepen na de reorganisatie gelijk moet zijn aan die van voor de reorganisatie, zal gehandhaafd blijven.
En toen ging de minster er vandoor om snel verder te kunnen werken aan zijn plannen met het ontslagrecht. Hoogleraren en docenten van de gezamenlijke master namen vervolgens het woord om de ins en outs van de nieuwe master met studenten door te nemen, al kreeg Kamp op de valreep nog een veeg uit de pan van VU-hoogleraar Willem Bouwens. ‘Die preventieve toets die volgens Kamp in de westerse wereld nergens voor zou komen is afgelopen voorjaar in Italië ingevoerd. Maar dat wist de minister waarschijnlijk nog niet.’
Heel verwonderlijk was het niet dat de VVD-minister in deze verkiezingstijd eerst nog een propagandapraatje hield voor zijn partij alvorens in te gaan op het ontslagrecht. ‘In de plannen van de VVD komen er tot 2040 240.000 arbeidsplaatsen bij, bij de SP gaan die er juist af en bij de VVD daalt het begrotingstekort in 2017 tot 1,2 procent. De grootste daling van alle partijen.’
Maar zowel Kamp als de zaal waren gekomen voor het omstreden nieuwe ontslagrecht; de plannen daarvoor staan inmiddels op papier, aan een wetsvoorstel wordt gewerkt. Of de plannen na de verkiezingen ook door de nieuwe Tweede Kamer zullen worden aangenomen is nog niet zeker. ‘Maar ik denk het wel,’ zei Kamp. Het huidige ontslagrecht is in zijn ogen – en in de ogen van de VVD – te star, te weinig flexibel, te weinig duurzaam en ‘niet activerend’ genoeg.
‘De hoge ontslagbescherming in Nederland heeft een remmend effect op de arbeidmarkt,’ zei Kamp. ‘Het leidt tot een gouden kooi voor oudere werknemers, het leidt tot verplichtende hoge vergoedingen die werkgevers moeten betalen en het leidt tot rechtsongelijkheid.’ Tot nu toe kunnen werkgevers twee wegen bewandelen als ze werknemers willen ontslaan: via voorafgaande toestemming van het UWV of via de kantonrechter. ‘Die situatie bestaat nergens in de westerse wereld,’ zei Kamp. ‘Zo’n preventieve toets bestaat alleen in landen als Ethiopië, Ghana en Angola. Overal elders mag de werkgever een werknemer zonder voorafgaande toestemming ontslaan en wie het daar niet mee eens is kan naar de rechter stappen.’
Precies die situatie wil Kamp in Nederland ook invoeren om daarmee de arbeidsmarkt in zijn ogen te flexibiliseren en te verduurzamen. ‘Bent u niet bang dat veel werknemers die gang naar de rechter niet kunnen maken omdat ze niet weten hoe ze dat moeten doen of omdat het te duur is,’ was een van de vragen uit de zaal. Kamp: ‘Mensen hebben hun eigen verantwoordelijkheid en als ze niet weten hoe ze naar de rechter moeten gaan of dat niet kunnen betalen kunnen ze dat altijd nog doen via een vakbond. Het is verstandig voor werknemers om lid te zijn van een vakbond.’ Ook de vaak hoge ontslagvergoedingen van het huidige stelsel wil Kamp aanpakken; de veel lagere vergoeding zal in de toekomst bovendien moeten worden gebruikt voor scholing.
Op vragen uit de zaal om in de toekomst ook flexwerkers die soms een paar jaar achter elkaar op jaarcontracten werken en dan aan de kant worden gezet een ontslagvergoeding te geven, zei de minister dat momenteel wordt onderzocht ‘of dat mogelijk is’.
Veel organisaties die in problemen verkeren willen reorganiseren, waarbij er personeel wordt afgestoten. ‘Ook die zullen vallen onder het nieuwe ontslagrecht,’ zei Kamp. Maar het daarbij momenteel gebruikte afspiegelingsbeginsel, waarbij de verdeling van de verschillende leeftijdsgroepen na de reorganisatie gelijk moet zijn aan die van voor de reorganisatie, zal gehandhaafd blijven.
En toen ging de minster er vandoor om snel verder te kunnen werken aan zijn plannen met het ontslagrecht. Hoogleraren en docenten van de gezamenlijke master namen vervolgens het woord om de ins en outs van de nieuwe master met studenten door te nemen, al kreeg Kamp op de valreep nog een veeg uit de pan van VU-hoogleraar Willem Bouwens. ‘Die preventieve toets die volgens Kamp in de westerse wereld nergens voor zou komen is afgelopen voorjaar in Italië ingevoerd. Maar dat wist de minister waarschijnlijk nog niet.’
