Als je masturbeert verander je niet in een aap. Toch dachten ze daar in het Victoriaanse tijdperk heel anders over. Alix Rübsaam deed literatuuronderzoek naar de wijdverspreide angst voor degeneratie.
Wat is ‘angst voor degeneratie’?
'Door Darwins evolutietheorie ontstond er in de Victoriaanse tijd een degeneratiecrisis. Mensen gaven een eigen draai aan de evolutietheorie. Dat ze geëvolueerd waren moest betekenen dat ze iets goeds deden op seksueel gebied. Men geloofde dan ook dat als ze nu iets fout deden, ze zouden degenereren en weer apen zouden worden. Op dit idee zijn ongeveer alle clichés over preutsheid en kuisheid uit de Victoriaanse tijd gebaseerd. De obsessie met de evolutie komt sterk terug in de Victoriaanse literatuur. In mijn onderzoek zoek ik in twee typische Victoriaanse literatuurstukken, Dracula en The Importance of Being Earnest, voorbeelden van deze wijdverspreide angst voor degeneratie. Ik denk dat het ook voor mensen die niet bekend zijn met het vakgebied een leuk onderzoek is.'
Kun je een aantal voorbeelden noemen?
'Belangrijke voorbeelden van de reactie op de evolutietheorie in literatuur is de angst om alleen te zijn, angst voor masturbatie en het zoeken van de juiste partner. De angst om alleen te zijn en voor masturbatie komt in beide stukken terug. In Dracula zijn alle personages bang om alleen te zijn. Uit angst om aan zichzelf te gaan zitten, of uit angst om aangevallen te worden door Dracula. De personages moeten hun privacy opgeven. Dat is de enige manier waarop ze zich kunnen wapenen tegen Dracula. Heel moralistisch. In The Importance of Being Earnest wordt deze angst belachelijk gemaakt. De personages weten de hele tijd niet wat ze met hun handen moeten doen. Ze proberen handen en mond constant bezig te houden.'
'Een ander voorbeeld van de obsessie met evolutie is evolutionaire progressie. In beide stukken wordt veel nadruk gelegd op de geschiktheid van een partner. In Dracula verslaat de Engelse man van adel de twee andere huwelijkskandidaten. En in The Importance of Being Earnest maken ze de angst wederom belachelijk door alleen met iemand te willen trouwen die Ernest heet.'
Waarom Dracula en The Importance of Being Earnest?
'De twee stukken hebben een verschillende toon. Dracula is in 1897 geschreven, maar dat merk je niet tijdens het lezen. Ik vond het verhaal zo spannend, dat ik soms tot diep in de nacht lag te lezen. Daarbij wordt Dracula in het boek omschreven als super harig, een soort aap. Eigenlijk de gedoodverfde degenerate. The Importance of Being Earnest is veel minder serieus. Het boek is hilarisch, absurdistisch en maatschappijkritisch. De toon is heel luchtig, maar eigenlijk gaat het over hele wezenlijke dingen.'
Studente Engelse taal en cultuur Alix Rübsaam presenteert woensdag haar onderzoek The Importance of Not Being a Sex-Vampire: Degeneracy Anxiety in Victorian Literature tijdens de Student Research Conferentie. Tijdens deze conferentie krijgen studenten van Vlaamse en Nederlandse hogescholen en universiteiten de gelegenheid om eigen onderzoek te presenteren. Woensdag 21 november vindt de vierde Student Research Conference plaats in Utrecht. De jury kiest uit de zestig beste inzendingen een winnaar die met een prijs van 1500 euro naar huis gaat.
Wat is ‘angst voor degeneratie’?
'Door Darwins evolutietheorie ontstond er in de Victoriaanse tijd een degeneratiecrisis. Mensen gaven een eigen draai aan de evolutietheorie. Dat ze geëvolueerd waren moest betekenen dat ze iets goeds deden op seksueel gebied. Men geloofde dan ook dat als ze nu iets fout deden, ze zouden degenereren en weer apen zouden worden. Op dit idee zijn ongeveer alle clichés over preutsheid en kuisheid uit de Victoriaanse tijd gebaseerd. De obsessie met de evolutie komt sterk terug in de Victoriaanse literatuur. In mijn onderzoek zoek ik in twee typische Victoriaanse literatuurstukken, Dracula en The Importance of Being Earnest, voorbeelden van deze wijdverspreide angst voor degeneratie. Ik denk dat het ook voor mensen die niet bekend zijn met het vakgebied een leuk onderzoek is.'
Kun je een aantal voorbeelden noemen?
'Belangrijke voorbeelden van de reactie op de evolutietheorie in literatuur is de angst om alleen te zijn, angst voor masturbatie en het zoeken van de juiste partner. De angst om alleen te zijn en voor masturbatie komt in beide stukken terug. In Dracula zijn alle personages bang om alleen te zijn. Uit angst om aan zichzelf te gaan zitten, of uit angst om aangevallen te worden door Dracula. De personages moeten hun privacy opgeven. Dat is de enige manier waarop ze zich kunnen wapenen tegen Dracula. Heel moralistisch. In The Importance of Being Earnest wordt deze angst belachelijk gemaakt. De personages weten de hele tijd niet wat ze met hun handen moeten doen. Ze proberen handen en mond constant bezig te houden.'
'Een ander voorbeeld van de obsessie met evolutie is evolutionaire progressie. In beide stukken wordt veel nadruk gelegd op de geschiktheid van een partner. In Dracula verslaat de Engelse man van adel de twee andere huwelijkskandidaten. En in The Importance of Being Earnest maken ze de angst wederom belachelijk door alleen met iemand te willen trouwen die Ernest heet.'
Waarom Dracula en The Importance of Being Earnest?
'De twee stukken hebben een verschillende toon. Dracula is in 1897 geschreven, maar dat merk je niet tijdens het lezen. Ik vond het verhaal zo spannend, dat ik soms tot diep in de nacht lag te lezen. Daarbij wordt Dracula in het boek omschreven als super harig, een soort aap. Eigenlijk de gedoodverfde degenerate. The Importance of Being Earnest is veel minder serieus. Het boek is hilarisch, absurdistisch en maatschappijkritisch. De toon is heel luchtig, maar eigenlijk gaat het over hele wezenlijke dingen.'
Studente Engelse taal en cultuur Alix Rübsaam presenteert woensdag haar onderzoek The Importance of Not Being a Sex-Vampire: Degeneracy Anxiety in Victorian Literature tijdens de Student Research Conferentie. Tijdens deze conferentie krijgen studenten van Vlaamse en Nederlandse hogescholen en universiteiten de gelegenheid om eigen onderzoek te presenteren. Woensdag 21 november vindt de vierde Student Research Conference plaats in Utrecht. De jury kiest uit de zestig beste inzendingen een winnaar die met een prijs van 1500 euro naar huis gaat.
