Studenten en docenten moeten weer de mogelijkheid krijgen de begroting van hun mbo, hogeschool of universiteit af te keuren. D66 wil zo de zeggenschap in het hoger onderwijs versterken, zo meldt de Volkskrant. De medezeggenschapsorganen aan de HvA en UvA zijn blij met het plan, maar betwijfelen of hun leden voldoende tijd hebben om een goed oordeel te vormen.
Voor het voorstel lijkt zich een meerderheid in de Tweede Kamer af te tekenen. Ook PvdA, PVV, SP en CDA willen de zeggenschap van studenten, docenten en medewerkers versterken. Tot nog toe hadden medezeggenschapsraden slechts het recht te adviseren over de begroting. Door de invloed van deze raden te vergroten verwachten de partijen dat dit de kwaliteit van het onderwijs ten goede komt.
D66-Kamerlid Paul van Meenen zegt in de kracht dat studenten en docenten meer tegenkracht moeten kunnen organiseren. ‘Nu hebben besturen vrij spel. Dat zien we uit de rails lopen, omdat bestuurders vaak een overmatige aandacht hebben voor huisvesting. Docenten en studenten hebben andere prioriteiten dan mooie gebouwen. Voor hen staat de kwaliteit van het onderwijs op één.’
Druk
Studentenorganisaties reageren verheugd op het plan van D66. De medezeggenschapsraden krijgen volgens hen zo een middel waarmee ze besturen als het nodig is onder druk kunnen zetten. Bijvoorbeeld wanneer het gaat om het afschaffen van bepaalde opleidingen. Bovendien verwachten de raden dat het middel ervoor zorgt dat ze meer betrokken worden bij het besturen van de organisatie.
‘Nu worden we pas in een heel laat stadium bij de begroting betrokken,’ zegt Lucie Gooskens, voorzitter van de Centrale Studentenraad van de UvA. ‘Dan is er nog maar weinig kans advies te geven. Wij willen juist van begin af aan bij dat proces betrokken worden.’ De kritiek van de VVD dat besturen zo nooit meer ‘impopulaire noodzakelijke maatregelen’ kan doorvoeren wijst Gooskens van de hand. ‘Onzin. Dan onderschrijf je de hele gedachte van medezeggenschap niet. Wij willen positief meedenken.’
Structurele wijzigingen
Op de HvA zullen de plannen weinig veranderen, laat Sebas Veeke, voorzitter van de Centrale Medezeggenschapsraad (CMR) weten – het vertegenwoordigende orgaan voor studenten én medewerkers. ‘De CMR heeft al instemmingsrecht op de begroting. Sterker, een groot deel van de hogescholen in Nederland hebben dat recht al.’ Wat Veeke betreft gaat de Tweede Kamer daarom nog een stap verder. ‘Als je de zeggenschap wil versterken is instemmingsrecht op de begroting slechts een kleine stap. Voor een versterking zijn grotere structurele wijzigingen nodig in het medezeggenschapsstelsel.’ Het gaat dan onder meer om taken die nu bij de Raad van Toezicht zijn neergelegd.
Radboud Winkels, voorzitter van de Centrale Ondernemingsraad (COR) van de UvA, het vertegenwoordigende orgaan voor docenten en medewerkers, vindt het plan van D66 ‘heel goed’, maar vraagt zich wel af of studenten en/of docenten genoeg tijd en informatie hebben om een controlefunctie goed te vervullen. ‘COR-leden krijgen een halve dag per week om aan de medezeggenschap te wijden. Onze ervaring leert dat de begroting altijd in een moordend tempo besproken moet worden. We zijn nu bezig met de begroting voor 2013. Op 19 november hebben we de conceptbegroting ontvangen, op 29 november besproken met CvB, op 30 november werd advies verwacht. Dat is dus niet gelukt. In de praktijk kun je je COR uren niet echt opsparen voor gerichte fulltime actie rond de begrotingsbespreking.’
De kersverse voorzitter van studentenpartij Macht en Inspraak (Mei) Annemijn van Rheden vindt het ook een goed plan van D66. ‘Uiteraard, onze partij heet niet voor niets “Macht en Inspraak”. We zijn erg gelukkig met dit voorstel. Instemmingsrecht op de begroting geeft studentenraden in heel het land meer macht en inspraak op het beleid van het universiteitsbestuur.’ Mei denkt dat het instemmingsrecht kan leiden tot een duurzaam financieel beleid dat beter afgestemd is op de academische gemeenschap. ‘Het College van Bestuur kan vanuit het Maagdenhuis lang niet de hele universiteit overzien.’
Hoe goed het plan ook is, ook Van Rheden ziet het probleem van tijdgebrek. ‘Om een goed oordeel te vellen over zaken als bestuur en begroting moet de medezeggenschap eerder dan nu het geval is, bij het besluitvormingsproces worden betrokken.’
Voor het voorstel lijkt zich een meerderheid in de Tweede Kamer af te tekenen. Ook PvdA, PVV, SP en CDA willen de zeggenschap van studenten, docenten en medewerkers versterken. Tot nog toe hadden medezeggenschapsraden slechts het recht te adviseren over de begroting. Door de invloed van deze raden te vergroten verwachten de partijen dat dit de kwaliteit van het onderwijs ten goede komt.
D66-Kamerlid Paul van Meenen zegt in de kracht dat studenten en docenten meer tegenkracht moeten kunnen organiseren. ‘Nu hebben besturen vrij spel. Dat zien we uit de rails lopen, omdat bestuurders vaak een overmatige aandacht hebben voor huisvesting. Docenten en studenten hebben andere prioriteiten dan mooie gebouwen. Voor hen staat de kwaliteit van het onderwijs op één.’
Druk
Studentenorganisaties reageren verheugd op het plan van D66. De medezeggenschapsraden krijgen volgens hen zo een middel waarmee ze besturen als het nodig is onder druk kunnen zetten. Bijvoorbeeld wanneer het gaat om het afschaffen van bepaalde opleidingen. Bovendien verwachten de raden dat het middel ervoor zorgt dat ze meer betrokken worden bij het besturen van de organisatie.
‘Nu worden we pas in een heel laat stadium bij de begroting betrokken,’ zegt Lucie Gooskens, voorzitter van de Centrale Studentenraad van de UvA. ‘Dan is er nog maar weinig kans advies te geven. Wij willen juist van begin af aan bij dat proces betrokken worden.’ De kritiek van de VVD dat besturen zo nooit meer ‘impopulaire noodzakelijke maatregelen’ kan doorvoeren wijst Gooskens van de hand. ‘Onzin. Dan onderschrijf je de hele gedachte van medezeggenschap niet. Wij willen positief meedenken.’
Structurele wijzigingen
Op de HvA zullen de plannen weinig veranderen, laat Sebas Veeke, voorzitter van de Centrale Medezeggenschapsraad (CMR) weten – het vertegenwoordigende orgaan voor studenten én medewerkers. ‘De CMR heeft al instemmingsrecht op de begroting. Sterker, een groot deel van de hogescholen in Nederland hebben dat recht al.’ Wat Veeke betreft gaat de Tweede Kamer daarom nog een stap verder. ‘Als je de zeggenschap wil versterken is instemmingsrecht op de begroting slechts een kleine stap. Voor een versterking zijn grotere structurele wijzigingen nodig in het medezeggenschapsstelsel.’ Het gaat dan onder meer om taken die nu bij de Raad van Toezicht zijn neergelegd.
Radboud Winkels, voorzitter van de Centrale Ondernemingsraad (COR) van de UvA, het vertegenwoordigende orgaan voor docenten en medewerkers, vindt het plan van D66 ‘heel goed’, maar vraagt zich wel af of studenten en/of docenten genoeg tijd en informatie hebben om een controlefunctie goed te vervullen. ‘COR-leden krijgen een halve dag per week om aan de medezeggenschap te wijden. Onze ervaring leert dat de begroting altijd in een moordend tempo besproken moet worden. We zijn nu bezig met de begroting voor 2013. Op 19 november hebben we de conceptbegroting ontvangen, op 29 november besproken met CvB, op 30 november werd advies verwacht. Dat is dus niet gelukt. In de praktijk kun je je COR uren niet echt opsparen voor gerichte fulltime actie rond de begrotingsbespreking.’
De kersverse voorzitter van studentenpartij Macht en Inspraak (Mei) Annemijn van Rheden vindt het ook een goed plan van D66. ‘Uiteraard, onze partij heet niet voor niets “Macht en Inspraak”. We zijn erg gelukkig met dit voorstel. Instemmingsrecht op de begroting geeft studentenraden in heel het land meer macht en inspraak op het beleid van het universiteitsbestuur.’ Mei denkt dat het instemmingsrecht kan leiden tot een duurzaam financieel beleid dat beter afgestemd is op de academische gemeenschap. ‘Het College van Bestuur kan vanuit het Maagdenhuis lang niet de hele universiteit overzien.’
Hoe goed het plan ook is, ook Van Rheden ziet het probleem van tijdgebrek. ‘Om een goed oordeel te vellen over zaken als bestuur en begroting moet de medezeggenschap eerder dan nu het geval is, bij het besluitvormingsproces worden betrokken.’
