Waar andere hogescholen onlangs het stopzetten van een flink aantal deeltijdopleidingen aankondigden, is daarvan aan de Hogeschool van Amsterdam voorlopig nog geen sprake. Alleen bij Financial Services Management (FSM), waarvan de deeltijdvariant al sinds september niet meer wordt aangeboden, en hbo-rechten, waarover de Centrale Medezeggenschapsraad (CMR) nog een oordeel moet vellen, is er sprake van stopzetting.
Onzekerheid
Het deeltijdonderwijs aan de Nederlandse hogescholen staat onder druk. Sinds toenmalig staatssecretaris Halbe Zijlstra in maart 2012 plannen bekendmaakte voor een de financiering van deeltijdonderwijs, vrezen deeltijdopleidingen voor hun voortbestaan. In Zijlstra’s plan gaat het geld voor de opleiding niet meer naar de hogeschool of universiteit, maar naar de deeltijdstudent zelf. Dat betekent dat deze zelf kan kiezen waar hij zijn opleiding gaat volgen; bij een klassieke hbo-instelling als de HvA of bij een particuliere aanbieder.
Zulke zogenaamde deeltijdvouchers worden bovendien alleen uitgereikt voor deeltijdopleidingen met een ‘bijzonder maatschappelijk en economisch belang’. De aangekondigde maatregelen geven de klassieke hbo-instellingen aldus veel onzekerheid over of het in de toekomst nog rendabel is een dure deeltijdopleiding in stand te houden. Verschillende hogescholen kondigden daarom de afgelopen tijd al een beperking van hun deeltijdaanbod aan. Vorige week nog, maakte de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) bekend volgend jaar te stoppen met 16 van haar 56 deeltijdopleidingen. En ook Inholland en Hogeschool Rotterdam kondigden aan te snijden in het deeltijdaanbod.
Andere invulling
Aan de HvA worden dit soort forse maatregelen echter nog niet genomen, meldt Lucie te Lintelo, adviseur en ontwikkelaar van onderwijs op maat. De HvA biedt momenteel vijftig deeltijdopleidingen aan voor ruim vijfduizend studenten. Afgezien van de reeds gestopte deeltijdopleiding FSM en de verwachte stopzetting van deeltijd hbo-rechten zijn er nog geen definitieve plannen voor een beperking van het aanbod. ‘Daarvoor zijn de plannen van het kabinet ook nog te onduidelijk,’ legt Te Lintelo uit. ‘Een overheidscommissie moet zich nog gaan buigen over wat het voucher-plan nu precies gaat inhouden. Waarschijnlijk volgt pas in de loop van 2014 of 2015 een definitief besluit. Daarop willen we wachten voordat we opleidingen definitief stopzetten.’
Wel bekijkt de HvA in samenspraak met andere hogescholen welke opleiding op welke plaats in deeltijd zal worden aangeboden, meldt directeur Onderwijs & Onderzoek Marcelle Peeters. In het overleg tussen de vijf hogescholen in de Randstad wordt momenteel gekeken naar een eventuele overlap in aanbod. Peeters: ‘Uiteindelijk willen we toe naar een gezond aanbod voor de hele regio, en zal dus niet alles overal kunnen worden aangeboden.’ Wel benadrukt ze dat men ook hierbij voorzichtig te werk gaat. ‘Sommige deeltijdopleidingen zullen nooit rendabel worden, maar vinden we vanwege onze maatschappelijke verantwoordelijkheid wel belangrijk om aan te blijven bieden. In overleg met de andere hogescholen kunnen we die opleidingen verdelen en zo de pijn delen.’
De veranderde positie van het deeltijdonderwijs geeft ook mogelijkheden. Zijlstra bood de hogescholen de mogelijkheid te experimenteren met andere onderwijsmethoden. Volgens Te Lintelo wordt er daarom momenteel door verschillende deeltijdopleidingen nagedacht over een andere invulling, waarmee ze beter kunnen aansluiten bij de werkende doelgroep. ‘Daarbij moet je denken aan een flexibeler curriculum, waarmee de opleiding bijvoorbeeld niet alleen aaneengesloten maar ook in delen kan worden afgelegd.’
Ook kunnen onderdelen van de opleiding makkelijker worden ingevuld met praktijkervaring en zijn de mogelijkheden voor het volgen van onderwijs op locatie via internet verruimd. Te Lintelo: ‘Veel opleidingen bekijken hoe ze zich beter kunnen aanpassen aan de arbeidsmarkt. Dat is uiteindelijk toch de manier om als deeltijdopleiding in de toekomst relevant te blijven.’
Onzekerheid
Het deeltijdonderwijs aan de Nederlandse hogescholen staat onder druk. Sinds toenmalig staatssecretaris Halbe Zijlstra in maart 2012 plannen bekendmaakte voor een de financiering van deeltijdonderwijs, vrezen deeltijdopleidingen voor hun voortbestaan. In Zijlstra’s plan gaat het geld voor de opleiding niet meer naar de hogeschool of universiteit, maar naar de deeltijdstudent zelf. Dat betekent dat deze zelf kan kiezen waar hij zijn opleiding gaat volgen; bij een klassieke hbo-instelling als de HvA of bij een particuliere aanbieder.
Zulke zogenaamde deeltijdvouchers worden bovendien alleen uitgereikt voor deeltijdopleidingen met een ‘bijzonder maatschappelijk en economisch belang’. De aangekondigde maatregelen geven de klassieke hbo-instellingen aldus veel onzekerheid over of het in de toekomst nog rendabel is een dure deeltijdopleiding in stand te houden. Verschillende hogescholen kondigden daarom de afgelopen tijd al een beperking van hun deeltijdaanbod aan. Vorige week nog, maakte de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) bekend volgend jaar te stoppen met 16 van haar 56 deeltijdopleidingen. En ook Inholland en Hogeschool Rotterdam kondigden aan te snijden in het deeltijdaanbod.
Andere invulling
Aan de HvA worden dit soort forse maatregelen echter nog niet genomen, meldt Lucie te Lintelo, adviseur en ontwikkelaar van onderwijs op maat. De HvA biedt momenteel vijftig deeltijdopleidingen aan voor ruim vijfduizend studenten. Afgezien van de reeds gestopte deeltijdopleiding FSM en de verwachte stopzetting van deeltijd hbo-rechten zijn er nog geen definitieve plannen voor een beperking van het aanbod. ‘Daarvoor zijn de plannen van het kabinet ook nog te onduidelijk,’ legt Te Lintelo uit. ‘Een overheidscommissie moet zich nog gaan buigen over wat het voucher-plan nu precies gaat inhouden. Waarschijnlijk volgt pas in de loop van 2014 of 2015 een definitief besluit. Daarop willen we wachten voordat we opleidingen definitief stopzetten.’
Wel bekijkt de HvA in samenspraak met andere hogescholen welke opleiding op welke plaats in deeltijd zal worden aangeboden, meldt directeur Onderwijs & Onderzoek Marcelle Peeters. In het overleg tussen de vijf hogescholen in de Randstad wordt momenteel gekeken naar een eventuele overlap in aanbod. Peeters: ‘Uiteindelijk willen we toe naar een gezond aanbod voor de hele regio, en zal dus niet alles overal kunnen worden aangeboden.’ Wel benadrukt ze dat men ook hierbij voorzichtig te werk gaat. ‘Sommige deeltijdopleidingen zullen nooit rendabel worden, maar vinden we vanwege onze maatschappelijke verantwoordelijkheid wel belangrijk om aan te blijven bieden. In overleg met de andere hogescholen kunnen we die opleidingen verdelen en zo de pijn delen.’
De veranderde positie van het deeltijdonderwijs geeft ook mogelijkheden. Zijlstra bood de hogescholen de mogelijkheid te experimenteren met andere onderwijsmethoden. Volgens Te Lintelo wordt er daarom momenteel door verschillende deeltijdopleidingen nagedacht over een andere invulling, waarmee ze beter kunnen aansluiten bij de werkende doelgroep. ‘Daarbij moet je denken aan een flexibeler curriculum, waarmee de opleiding bijvoorbeeld niet alleen aaneengesloten maar ook in delen kan worden afgelegd.’
Ook kunnen onderdelen van de opleiding makkelijker worden ingevuld met praktijkervaring en zijn de mogelijkheden voor het volgen van onderwijs op locatie via internet verruimd. Te Lintelo: ‘Veel opleidingen bekijken hoe ze zich beter kunnen aanpassen aan de arbeidsmarkt. Dat is uiteindelijk toch de manier om als deeltijdopleiding in de toekomst relevant te blijven.’
