Cateraar Sodexo pikt het niet dat het nieuwe cateringcontract van UvA en HvA aan concurrent Eurest is gegund en maakte daarom vorige week bekend de gunning aanhangig te maken bij de kortgedingrechter. En dat terwijl de aanbesteding al een keer moest worden overgedaan. Heeft al dit geprocedeer wel zin?
Zeker wel, zegt Gert-Wim van de Meent, advocaat en partner bij Loyens &Loeff en bijzonder hoogleraar Europees aanbestedingsrecht aan de UvA. 'Het kan soms heel lonend zijn om naar de rechter te stappen als je bij een Europese aanbesteding de gunning misloopt. Met name in bedrijfstakken waar maar een paar partijen de markt bepalen kan het winnen van een aanbesteding je marktaandeel behoorlijk vergroten en dan kan een gang naar de rechter de moeite lonen.’
Beste bod
Er wordt heel wat afgeprocedeerd in de wereld van de Europese aanbestedingen. Om concurrentie te bevorderen en nepotisme tegen te gaan bestaan al sinds de jaren zeventig in Europees verband aanbestedingsrichtlijnen, die in 2004 zijn geactualiseerd en gemoderniseerd. Bij een aanbesteding wordt een procedure opgesteld waarbij een organisatie bekend maakt dat hij een opdracht extern wil laten uitvoeren – bijvoorbeeld het cateren van kantines – en gespecialiseerde bedrijven vraagt om daarvoor een offerte in te dienen. De Europese richtlijnen die daarvoor zijn opgesteld zijn vertaald in nationale wetgeving, waardoor bijvoorbeeld UvA en HvA verplicht zijn de catering van hun kantines en mensa’s volgens een door henzelf opgesteld programma van eisen aan te besteden en vervolgens te gunnen aan de aanbieder die met het beste bod komt.
Dat het daarbij tot rechtszaken kan komen hoeft volgens Van de Meent niet te verbazen. ‘Al moet ook niet gedacht worden dat elke aanbesteding tot een rechtszaak leidt en ook niet dat de aanbestedende partij (in dit geval UvA en HvA) altijd verliest. ‘Ik schat dat er zo’n 250 aanbestedingskortgedingen per jaar worden aangespannen. Meer dan vijftig procent daarvan wordt door de aanbestedende partij gewonnen.’ Veel bedrijven die een aanbesteding verliezen, zoals Sodexo nu, stappen naar de rechter omdat ze denken dat de aanbestedende partij fouten heeft gemaakt of de spelregels tijdens de aanbesteding heeft veranderd. Van de Meent: ‘Maar in de praktijk worden die argumenten door de rechter vaak niet gehonoreerd. Of omdat die fouten niet gemaakt zijn, of omdat een verliezende partij fouten tijdens de aanbesteding had kunnen ontdekken en het dus niet op een rechtszaak aan had hoeven laten komen.’
Vechten
Dat het niettemin geregeld tot rechtszaken komt, heeft volgens Van de Meent met twee verschijnselen te maken. ‘Aanbestedingen worden steeds groter, waardoor er meer geld mee gemoeid is en het belang om het contract gegund te krijgen dus ook. Daarnaast gaat het vaak om geconcentreerde markten, waar maar een paar (grote) aanbieders zijn die elkaar de markt uit vechten.’ Volgens Van de Meent gaat het dan vooral om de bouw, verkeer en vervoer, de kopieermachinemarkt, de markt voor medische hulpmiddelen en ja, de cateringmarkt.
Bij de aanbesteding van de catering van UvA en HvA doen inderdaad steeds maar een paar cateraars mee, grote jongens als Sodexo, Albron en Compass. Cijfers van Misset Catering laten zien dat die drie bedrijven de Nederlandse cateringmarkt domineren met jaaromzetten (2009) van respectievelijk 365, 253 en 245 miljoen euro per jaar. De nummer vier op de ranglijst (Paresto) zit daar zo’n honderdvijfentwintig miljoen onder.
Dat aanbestedingen ingewikkeld zijn, is volgens Van de Meent niet het geval. ‘Het wordt als complex ervaren, omdat aanbestedende partijen kennis van het product of de dienst moeten hebben om een aanbesteding goed te doen verlopen.’ Die kennis is er niet per se en daarom wordt het aanbesteden van bijvoorbeeld de catering uitbesteed aan een bedrijf dat daar verstand van heeft. ‘Daarbij, zoiets als een cateringcontract wordt niet om de haverklap aanbesteed, dus duurt het voor een bedrijf vaak jaren om ervaring op te doen met aanbestedingen.’
Het geding dient op 15 november.
Zeker wel, zegt Gert-Wim van de Meent, advocaat en partner bij Loyens &Loeff en bijzonder hoogleraar Europees aanbestedingsrecht aan de UvA. 'Het kan soms heel lonend zijn om naar de rechter te stappen als je bij een Europese aanbesteding de gunning misloopt. Met name in bedrijfstakken waar maar een paar partijen de markt bepalen kan het winnen van een aanbesteding je marktaandeel behoorlijk vergroten en dan kan een gang naar de rechter de moeite lonen.’
Beste bod
Er wordt heel wat afgeprocedeerd in de wereld van de Europese aanbestedingen. Om concurrentie te bevorderen en nepotisme tegen te gaan bestaan al sinds de jaren zeventig in Europees verband aanbestedingsrichtlijnen, die in 2004 zijn geactualiseerd en gemoderniseerd. Bij een aanbesteding wordt een procedure opgesteld waarbij een organisatie bekend maakt dat hij een opdracht extern wil laten uitvoeren – bijvoorbeeld het cateren van kantines – en gespecialiseerde bedrijven vraagt om daarvoor een offerte in te dienen. De Europese richtlijnen die daarvoor zijn opgesteld zijn vertaald in nationale wetgeving, waardoor bijvoorbeeld UvA en HvA verplicht zijn de catering van hun kantines en mensa’s volgens een door henzelf opgesteld programma van eisen aan te besteden en vervolgens te gunnen aan de aanbieder die met het beste bod komt.
Dat het daarbij tot rechtszaken kan komen hoeft volgens Van de Meent niet te verbazen. ‘Al moet ook niet gedacht worden dat elke aanbesteding tot een rechtszaak leidt en ook niet dat de aanbestedende partij (in dit geval UvA en HvA) altijd verliest. ‘Ik schat dat er zo’n 250 aanbestedingskortgedingen per jaar worden aangespannen. Meer dan vijftig procent daarvan wordt door de aanbestedende partij gewonnen.’ Veel bedrijven die een aanbesteding verliezen, zoals Sodexo nu, stappen naar de rechter omdat ze denken dat de aanbestedende partij fouten heeft gemaakt of de spelregels tijdens de aanbesteding heeft veranderd. Van de Meent: ‘Maar in de praktijk worden die argumenten door de rechter vaak niet gehonoreerd. Of omdat die fouten niet gemaakt zijn, of omdat een verliezende partij fouten tijdens de aanbesteding had kunnen ontdekken en het dus niet op een rechtszaak aan had hoeven laten komen.’
Vechten
Dat het niettemin geregeld tot rechtszaken komt, heeft volgens Van de Meent met twee verschijnselen te maken. ‘Aanbestedingen worden steeds groter, waardoor er meer geld mee gemoeid is en het belang om het contract gegund te krijgen dus ook. Daarnaast gaat het vaak om geconcentreerde markten, waar maar een paar (grote) aanbieders zijn die elkaar de markt uit vechten.’ Volgens Van de Meent gaat het dan vooral om de bouw, verkeer en vervoer, de kopieermachinemarkt, de markt voor medische hulpmiddelen en ja, de cateringmarkt.
Bij de aanbesteding van de catering van UvA en HvA doen inderdaad steeds maar een paar cateraars mee, grote jongens als Sodexo, Albron en Compass. Cijfers van Misset Catering laten zien dat die drie bedrijven de Nederlandse cateringmarkt domineren met jaaromzetten (2009) van respectievelijk 365, 253 en 245 miljoen euro per jaar. De nummer vier op de ranglijst (Paresto) zit daar zo’n honderdvijfentwintig miljoen onder.
Dat aanbestedingen ingewikkeld zijn, is volgens Van de Meent niet het geval. ‘Het wordt als complex ervaren, omdat aanbestedende partijen kennis van het product of de dienst moeten hebben om een aanbesteding goed te doen verlopen.’ Die kennis is er niet per se en daarom wordt het aanbesteden van bijvoorbeeld de catering uitbesteed aan een bedrijf dat daar verstand van heeft. ‘Daarbij, zoiets als een cateringcontract wordt niet om de haverklap aanbesteed, dus duurt het voor een bedrijf vaak jaren om ervaring op te doen met aanbestedingen.’
Het geding dient op 15 november.
