Culinair journalist en kookboekenverzamelaar Johannes van Dam is gisteren overleden. Hij kwakkelde al jaren met zijn gezondheid. Een groot deel van zijn gastronomische en kookboekencollectie bracht hij enige jaren geleden onder bij de Bijzondere Collecties van de UvA, de universiteit waar hij zelf ooit studeerde, al maakte hij zijn studies medicijnen en psychologie beide nooit af.
Enige jaren geleden werd de Gastronomische Bibliotheek Amsterdam (gevormd door Johannes van Dam, Joop Witteveen en Bart Cuperus) ondergebracht bij de Bijzondere Collecties van de UvA. De collectie gastronomie van de BC is inmiddels de grootste van Nederland en behoort tot de belangrijkste gastronomische verzameling van Europa. Vrijwel alle belangrijke Nederlandse kookboeken van de zestiende tot en met de negentiende eeuw zijn er te vinden, maar ook boeken over voedingsleer, huishoudkunde, tafelversiering, wijn en etiquette.
Niet veel soeps
Folia Magazine nam hem in 2011 voor een eettest mee naar het tamelijke bekende studenteneetcafé De Schutter.
Zijn oordeel over het ter plekke geserveerde voedsel: ‘Het vult allemaal wel, maar echt smakelijk is het niet.’ Enige jaren daarvoor ging hij een keer, op verzoek van de centrale studentenraad, uit eten met studenten in de mensa, die toen nog gecaterd werd door Sorbon. Het was niet veel soeps. In 2004 was hij gasthoofdredacteur van het kerstnummer van
Folia, dat toen nog alleen het blad van de UvA was. Die kersteditie had toen op zijn verzoek als thema ‘bedrog’, iets waar Van Dam door werd gefascineerd: naar verluidt voerde hij als kind al testjes met jodium uit om te controleren of banketbakkers wel echte amandelspijs gebruikten.
Johannes van Damprijs
Zijn grootste bekendheid kreeg Van Dam als culinair journalist van
Het Parool, de krant waarvoor hij sinds 1991 de Amsterdamse restaurants afstruinde. Zijn bezoekjes werden door restaurants veelal gevreesd: Van Dam gaf steevast zijn ongezouten mening over het restaurant dat hij had bezocht. Wie een negen kreeg moest vanwege de toeloop extra personeel aannemen, wie een (vette) onvoldoende kreeg kon de tent wel sluiten. Op basis van al die bezoekjes en de daaruit voortvloeiende recensies verscheen in 2005 zijn
De Dikke Van Dam.
De UvA reikt inmiddels ook de Johannes van Damprijs uit. Deze internationale oeuvreprijs wordt uitgereikt aan een auteur die zich buitengewoon verdienstelijk heeft gemaakt voor de verspreiding van de kennis van de gastronomie. In 2012 ging de prijs naar de Egyptisch-Britse kookboekenschrijfster Claudia Roden. Johannes van Dam is 66 jaar geworden.