Architectenbureau Van Stigt aan de Herengracht, gespecialiseerd in restauratie, renovatie en herbestemming, heeft op eigen initiatief een rapport geschreven over hoe het verder moet met de te realiseren bibliotheek geesteswetenschappen op het Binnengasthuisterrein (BG-terrein).
Een van de adviezen van Van Stigt is om de monumentale panden op het BG-terrein intact te laten – en niet te slopen, zoals de UvA tot nu toe steeds heeft gewild. Om ruimte te winnen zal de binnentuin van het BG, omringd door een historische hovenstructuur, worden overkapt en bij de bibliotheek annex studiezaal worden betrokken. Nieuwbouw zal dan niet nodig zijn. Het bureau heeft bij haar advies gebruik gemaakt van de originele bouwtekeningen van het negentiende-eeuwse Binnengasthuis. Het rapport is inmiddels aangeboden aan de UvA.
Tegen de door de UvA tot nu toe gewenste sloop van de monumentale panden is veel verzet van de buurt en van cultuurhistorische verenigingen; het stadsdeel Centrum gaf begin 2010 niettemin een sloopvergunning af, maar die werd afgelopen voorjaar door de rechter nietig verklaard. De UvA tekende tegen die nietigverklaring beroep aan bij de Raad van State. Het dagelijks bestuur van het stadsdeel Centrum tekende aanvankelijk ook beroep aan, maar de stadsdeelraad was het daar in meerderheid niet mee eens, dus trok verantwoordelijk stadsdeelbestuurder Boudewijn Oranje het beroep in.
Naast het overkappen van de binnentuin zal de ondergrondse parkeergarage, die onderdeel uitmaakte van de door de UvA gewenste nieuwbouw, worden geschrapt. Zowel de UvA als het Stadsdeel Centrum zouden daarmee akkoord gaan. Wel komt er een grote fietsenstalling onder de Vendelstraat/Binnengasthuisstraat. Die zou gemakkelijk te realiseren zijn omdat er ter plekke onder het huidige Service en Informatiecentrum al een fietsenstalling ligt. Die hoeft alleen maar uitgebreid te worden.
André van Stigt zegt in een reactie op zijn eigen rapport dat het nodig is dat er nu ‘een vitale coalitie’ komt om de panden voor de stad te behouden en de UvA gelijktijdig de kans te bieden een bibliotheek annex studieruimte te realiseren. Van Stigt is optimistisch. ‘Er is een geest aan het ontstaan waarin iedereen met elkaar meedenkt.’ De verschillende (cultuurhistorische) verenigingen hebben al laten weten heel goed te kunnen leven met het plan van Van Stigt. UvA-hoogleraar klassieke archeologie Vladimir Stissi, tevens voorzitter van het Cuypers Genootschap, zegt de overkapping ‘niet ideaal’ te vinden. ‘Maar het behoud van de monumenten is belangrijker dan het behoud van de hovenstructuur.’
Bettie Ruigrok van de Vereniging openbaar en leefbaar Binnengasthuisterrein (VOLBG) heeft al aangegeven haar verzet tegen de bibliotheek te staken als de monumenten behouden blijven. ‘Dan hou ik op met de rechtszaken.’ Walther Schoonenberg van de Vereniging Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad zegt ook te stoppen met de gerechtelijke procedures als de UvA dit plan accepteert. ‘Dit plan is een voor ons aanvaardbare concessie om sloop van de bebouwing te voorkomen. Wij zullen daar dus niet over dwarsliggen, omdat ook wij de UvA belangrijk voor de binnenstad vinden.’
Waarnemend collegevoorzitter Paul Doop zal later deze week met een reactie op het rapport komen. De UvA laat zelf ook onderzoek verrichten naar de bibliotheekplannen en heeft daarbij architectenbureau Toornend ingeschakeld. Dat bureau zal binnenkort ook met haar plannen naar buiten komen.
