De voorlichting van universiteiten en hogescholen over hun masteropleidingen schiet ernstig tekort. Essentiële informatie over toelatingseisen, uitvalpercentages, kosten en zelfs over de al of niet zelfstandige status van opleidingen, blijkt vaak onvindbaar. En als de informatie er wel is, is zij in veel gevallen achterhaald. Zo wordt een werkelijk vrije keuze belemmerd.
Deze niet mis te verstane conclusie trekt de gidsredactie van het Centrum Hoger Onderwijs Informatie (CHOI) vandaag bij de publicatie van haar Keuzegids Masters 2014. Bij het verzamelen van gegevens voor de gids stuitte de redactie naar eigen zeggen op ‘vele hiaten’ in de informatievoorziening. ‘Je voelt je een halve detective als je hiermee bezig bent,’ aldus hoofdredacteur Frank Steenkamp. ‘Dat klinkt spannend, maar het is natuurlijk absurd dat de instellingen het voor studiekiezers zo moeilijk maken.’
Volgens Steenkamp is er onduidelijkheid over het collegegeld voor degenen die een tweede master volgen en over toelatingseisen en schakelklassen. Ook wordt er vaak ‘een schimmenspel’ opgevoerd over de vraag of een master wel een zelfstandige en officieel gekeurde opleiding is of alleen een ‘track’ of specialisatie.
Schuin oversteken
Het informatietekort is het grootst voor studenten die iets anders willen dan de standaardroutes. Zoals: na een hbo-bachelor een wo-master; of na een afgeronde master nog een tweede master. Of schuin oversteken naar een verwant vakgebied of een andere instelling. ‘Het officiële beleid is dat studenten flexibel moeten kunnen schakelen. Dit was zelfs een belangrijke reden voor de invoering van het bachelor-mastersysteem,’ zegt Steenkamp. ‘Maar die flexibiliteit wordt in de praktijk sterk afgeremd. Op dit moment kiest maar één op de zes universitaire bachelors een master buiten de eigen faculteit. Dat is teleurstellend. Maar als je ziet hoe de instellingen proberen hun eigen studenten vast te houden, hoeft niemand hierover verbaasd te zijn.’
Bij de beoordeling van de masters heeft de gidsredactie onder meer gelet op niveau en samenhang van het onderwijsprogramma (inclusief toetsing), de beschikbaarheid van docenten en hun kwaliteit, en de aandacht voor zowel wetenschappelijke vorming als toepassingsgerichte kennis en vaardigheden. Verder moest een opleiding heldere regels hanteren, van studenten geen nummers maken en passende faciliteiten bieden – van onderwijsruimtes tot digitale leeromgeving.
De gidsredactie baseerde haar oordeel voor zeventig procent op de mening van studenten en voor dertig procent op oordelen van de NVAO, de landelijke keuringsinstantie voor het hoger onderwijs. Per opleiding was er een score te halen tussen de 20 en 100 punten.
UvA, VU en HvA
Bij de universiteiten wordt de ranglijst net als vorig jaar aangevoerd door Wageningen. Ook twee kleinere instellingen die vooral gericht zijn op deeltijdonderwijs (Nyenrode en de Open Universiteit) scoren weer hoog, net als de TU Eindhoven. Bij de brede, algemene universiteiten neemt Maastricht dit jaar iets afstand van Nijmegen. De VU raakt verder op achterstand. In het hbo is Hogeschool Inholland aan de top beland. De school biedt volgens de gidsredactie ‘enkele sterke masters voor het onderwijs en de gezondheidszorg’.
Hoe staan UvA, VU en HvA ervoor in de overall rating? As usual staat de UvA bijna onderaan, namelijk op de een na onderste plaats, dus net boven hekkensluiter VU. De 65 beoordeelde UvA-masters met in totaal iets meer dan 8500 studenten krijgen een puntentotaal van 56,5. Ter vergelijking: in Wageningen werden 28 masters met 3700 studenten beoordeeld. Deze universiteit kreeg een puntentotaal van 67,5. De VU staat onderaan met 52,5 punten. De HvA staat in het hbo-lijstje in de middenmoot: acht beoordeelde masters met 424 studenten kregen een puntentotaal van 59.
In het lijstje ‘allerbeste masteropleidingen’ komt de UvA twee keer voor, namelijk met de master astronomie & astrofysica en met de master logica, beide met 84 punten. De VU en de HvA komen in dit lijstje niet voor. De allerbeste hbo-master van Nederland is de master autonome beeldende kunst van de ArtEZ hogeschool voor de kunsten in Arnhem. De allerbeste universitaire master is de master nanoscience van de Rijksuniversiteit Groningen. Beide haalden ze 98 punten.
In totaal werden er 730 masters beoordeeld.
Deze niet mis te verstane conclusie trekt de gidsredactie van het Centrum Hoger Onderwijs Informatie (CHOI) vandaag bij de publicatie van haar Keuzegids Masters 2014. Bij het verzamelen van gegevens voor de gids stuitte de redactie naar eigen zeggen op ‘vele hiaten’ in de informatievoorziening. ‘Je voelt je een halve detective als je hiermee bezig bent,’ aldus hoofdredacteur Frank Steenkamp. ‘Dat klinkt spannend, maar het is natuurlijk absurd dat de instellingen het voor studiekiezers zo moeilijk maken.’
Volgens Steenkamp is er onduidelijkheid over het collegegeld voor degenen die een tweede master volgen en over toelatingseisen en schakelklassen. Ook wordt er vaak ‘een schimmenspel’ opgevoerd over de vraag of een master wel een zelfstandige en officieel gekeurde opleiding is of alleen een ‘track’ of specialisatie.
Schuin oversteken
Het informatietekort is het grootst voor studenten die iets anders willen dan de standaardroutes. Zoals: na een hbo-bachelor een wo-master; of na een afgeronde master nog een tweede master. Of schuin oversteken naar een verwant vakgebied of een andere instelling. ‘Het officiële beleid is dat studenten flexibel moeten kunnen schakelen. Dit was zelfs een belangrijke reden voor de invoering van het bachelor-mastersysteem,’ zegt Steenkamp. ‘Maar die flexibiliteit wordt in de praktijk sterk afgeremd. Op dit moment kiest maar één op de zes universitaire bachelors een master buiten de eigen faculteit. Dat is teleurstellend. Maar als je ziet hoe de instellingen proberen hun eigen studenten vast te houden, hoeft niemand hierover verbaasd te zijn.’
Bij de beoordeling van de masters heeft de gidsredactie onder meer gelet op niveau en samenhang van het onderwijsprogramma (inclusief toetsing), de beschikbaarheid van docenten en hun kwaliteit, en de aandacht voor zowel wetenschappelijke vorming als toepassingsgerichte kennis en vaardigheden. Verder moest een opleiding heldere regels hanteren, van studenten geen nummers maken en passende faciliteiten bieden – van onderwijsruimtes tot digitale leeromgeving.
De gidsredactie baseerde haar oordeel voor zeventig procent op de mening van studenten en voor dertig procent op oordelen van de NVAO, de landelijke keuringsinstantie voor het hoger onderwijs. Per opleiding was er een score te halen tussen de 20 en 100 punten.
UvA, VU en HvA
Bij de universiteiten wordt de ranglijst net als vorig jaar aangevoerd door Wageningen. Ook twee kleinere instellingen die vooral gericht zijn op deeltijdonderwijs (Nyenrode en de Open Universiteit) scoren weer hoog, net als de TU Eindhoven. Bij de brede, algemene universiteiten neemt Maastricht dit jaar iets afstand van Nijmegen. De VU raakt verder op achterstand. In het hbo is Hogeschool Inholland aan de top beland. De school biedt volgens de gidsredactie ‘enkele sterke masters voor het onderwijs en de gezondheidszorg’.
Hoe staan UvA, VU en HvA ervoor in de overall rating? As usual staat de UvA bijna onderaan, namelijk op de een na onderste plaats, dus net boven hekkensluiter VU. De 65 beoordeelde UvA-masters met in totaal iets meer dan 8500 studenten krijgen een puntentotaal van 56,5. Ter vergelijking: in Wageningen werden 28 masters met 3700 studenten beoordeeld. Deze universiteit kreeg een puntentotaal van 67,5. De VU staat onderaan met 52,5 punten. De HvA staat in het hbo-lijstje in de middenmoot: acht beoordeelde masters met 424 studenten kregen een puntentotaal van 59.
In het lijstje ‘allerbeste masteropleidingen’ komt de UvA twee keer voor, namelijk met de master astronomie & astrofysica en met de master logica, beide met 84 punten. De VU en de HvA komen in dit lijstje niet voor. De allerbeste hbo-master van Nederland is de master autonome beeldende kunst van de ArtEZ hogeschool voor de kunsten in Arnhem. De allerbeste universitaire master is de master nanoscience van de Rijksuniversiteit Groningen. Beide haalden ze 98 punten.
In totaal werden er 730 masters beoordeeld.
