Onder de titel ‘De hobbels van biografisch onderzoek’ vond gisteravond in academisch cultureel centrum Spui25 een debat plaats over de problemen die biografen zoal tegenkomen bij het schrijven van een biografie. Dat zijn er heel wat, zo bleek.
Gezegd moet worden dat er ook niet de eerste besten waren uitgenodigd voor het debat, dat was georganiseerd in samenwerking met De Groene Amsterdammer en werd voorgezeten door Groene-redacteur Margreet Fogteloo. Aanwezig waren Nop Maas, biograaf van Gerard Reve; musicoloog Thea Derks, biograaf van dirigent en componist Reinbert de Leeuw en criticus Max Pam, die enige tijd geleden geen spaan heel hield van Willem Otterspeers biografie over W.F. Hermans.
Tien biografieën
Maas vertelde tijdens de avond over de inmiddels al jarenlang durende bonje die hij heeft met de partner van wijlen Gerard Reve, Joop Schafthuizen. De Reve-biografie bevat drie delen. De eerste twee daarvan kwamen gewoon uit, over het derde deel ontstond een groot juridische gevecht met Schafthuizen over het gebruik van bepaalde citaten. Die commotie verbaast Maas niet. ‘Wat mij eerder verbaast is dat de eerste twee delen gewoon konden verschijnen.’ De weduwnaar van Reve staat alom bekend als een onmogelijk man. ‘En elke biografie gaat natuurlijk ook over de partner van de gebiografeerde,’ zei Maas. ‘Die vindt dat misschien niet leuk. In elke biografie worden dingen bovendien naast elkaar gezet. Daar komt een bepaald beeld uit naar voren, maar hoe compleet is dat beeld? Daarover kun je discussiëren. Van elke gebiografeerde zouden wel tien verschillende biografieën kunnen worden gemaakt.’ Maas is overigens zeer tevreden over zijn uitgever Van Oorschot, die de proceskosten meebetaalden. ‘Want het is een dure kwestie.’ Maas adviseerde potentiële biografen trouwens pas een uitgever te bedenken als de biografie af is.
Proefschrift
Dat had Reinbert de Leeuws biografe Thea Derks misschien ook moeten doen, want uiteindelijk liet de uitgever haar zitten omdat de biografie niet door De Leeuw was geaccordeerd. Sterker nog: deze vond dat ze een wanproduct had afgeleverd. ‘De goede ervaringen van Nop Maas met zijn uitgever heb ik niet gehad bij De Bezige Bij.’ Er was een contract met die uitgeverij, maar toen de biografie niet werd geautoriseerd door De Leeuw trok de uitgever de stekker uit het project. Een vreemde zaak, vindt Derks, want ze had De Leeuw heel vaak geïnterviewd en het eindproduct aan hem voorgelegd. Maar De Leeuw vond dat de biograaf te weinig met hem had samengewerkt tijdens het schrijfproces. ‘Maar dat moet je nooit doen,’ zei Derks. ‘Anders ontstaan tijdens het schrijfproces al correcties. Dan kun je niet vrij werken.’ Derks roemde en passant trouwens de samenwerking die ze van alle kanten had gekregen om haar biografie te maken. ‘Medewerkers van de UvA speelden mij na lang zoekwerk van hun kant zelfs het proefschrift in handen waarop de moeder van Reinbert ooit promoveerde.’
Bedwelmd
De grote tweedelige biografie van W.F. Hermans, die wordt geschreven door de Leidse universiteitshistoricus Willem Otterspeer heeft de afgelopen maanden gezorgd voor veel discussie over wat een biografie is, waaraan die moet voldoen. Zo werd het eerste deel, met de titel De mislukkingskunstenaar door Hans Renders, directeur van het Biografie Instituut in Groningen, weggezet als ‘een schoolse biografie’. Publicist Max Pam is het daarmee eens. Hij sabelde het boek de afgelopen maanden neer en herhaalde dat gisteravond. ‘Het staat vol fouten en lacunes, ik mis oral history, geïnterviewden worden nauwelijks gequote. Ik denk dat de auteur bedwelmd raakte door het schitterende archief dat hij van de erven-Hermans mocht gebruiken.’
Pam begon zelf overigens enige jaren geleden aan een biografie over Theo van Gogh, maar stopte daar mee vanwege tegenwerking van de erven-Van Gogh.
Gezegd moet worden dat er ook niet de eerste besten waren uitgenodigd voor het debat, dat was georganiseerd in samenwerking met De Groene Amsterdammer en werd voorgezeten door Groene-redacteur Margreet Fogteloo. Aanwezig waren Nop Maas, biograaf van Gerard Reve; musicoloog Thea Derks, biograaf van dirigent en componist Reinbert de Leeuw en criticus Max Pam, die enige tijd geleden geen spaan heel hield van Willem Otterspeers biografie over W.F. Hermans.
Tien biografieën
Maas vertelde tijdens de avond over de inmiddels al jarenlang durende bonje die hij heeft met de partner van wijlen Gerard Reve, Joop Schafthuizen. De Reve-biografie bevat drie delen. De eerste twee daarvan kwamen gewoon uit, over het derde deel ontstond een groot juridische gevecht met Schafthuizen over het gebruik van bepaalde citaten. Die commotie verbaast Maas niet. ‘Wat mij eerder verbaast is dat de eerste twee delen gewoon konden verschijnen.’ De weduwnaar van Reve staat alom bekend als een onmogelijk man. ‘En elke biografie gaat natuurlijk ook over de partner van de gebiografeerde,’ zei Maas. ‘Die vindt dat misschien niet leuk. In elke biografie worden dingen bovendien naast elkaar gezet. Daar komt een bepaald beeld uit naar voren, maar hoe compleet is dat beeld? Daarover kun je discussiëren. Van elke gebiografeerde zouden wel tien verschillende biografieën kunnen worden gemaakt.’ Maas is overigens zeer tevreden over zijn uitgever Van Oorschot, die de proceskosten meebetaalden. ‘Want het is een dure kwestie.’ Maas adviseerde potentiële biografen trouwens pas een uitgever te bedenken als de biografie af is.
Proefschrift
Dat had Reinbert de Leeuws biografe Thea Derks misschien ook moeten doen, want uiteindelijk liet de uitgever haar zitten omdat de biografie niet door De Leeuw was geaccordeerd. Sterker nog: deze vond dat ze een wanproduct had afgeleverd. ‘De goede ervaringen van Nop Maas met zijn uitgever heb ik niet gehad bij De Bezige Bij.’ Er was een contract met die uitgeverij, maar toen de biografie niet werd geautoriseerd door De Leeuw trok de uitgever de stekker uit het project. Een vreemde zaak, vindt Derks, want ze had De Leeuw heel vaak geïnterviewd en het eindproduct aan hem voorgelegd. Maar De Leeuw vond dat de biograaf te weinig met hem had samengewerkt tijdens het schrijfproces. ‘Maar dat moet je nooit doen,’ zei Derks. ‘Anders ontstaan tijdens het schrijfproces al correcties. Dan kun je niet vrij werken.’ Derks roemde en passant trouwens de samenwerking die ze van alle kanten had gekregen om haar biografie te maken. ‘Medewerkers van de UvA speelden mij na lang zoekwerk van hun kant zelfs het proefschrift in handen waarop de moeder van Reinbert ooit promoveerde.’
Bedwelmd
De grote tweedelige biografie van W.F. Hermans, die wordt geschreven door de Leidse universiteitshistoricus Willem Otterspeer heeft de afgelopen maanden gezorgd voor veel discussie over wat een biografie is, waaraan die moet voldoen. Zo werd het eerste deel, met de titel De mislukkingskunstenaar door Hans Renders, directeur van het Biografie Instituut in Groningen, weggezet als ‘een schoolse biografie’. Publicist Max Pam is het daarmee eens. Hij sabelde het boek de afgelopen maanden neer en herhaalde dat gisteravond. ‘Het staat vol fouten en lacunes, ik mis oral history, geïnterviewden worden nauwelijks gequote. Ik denk dat de auteur bedwelmd raakte door het schitterende archief dat hij van de erven-Hermans mocht gebruiken.’
Pam begon zelf overigens enige jaren geleden aan een biografie over Theo van Gogh, maar stopte daar mee vanwege tegenwerking van de erven-Van Gogh.
