‘Bèta’s denken dat wat alfa’s doen iedereen zou kunnen.’ Dat zei Frank van Vree tijdens de maandelijkse BètaBreak vanmiddag. De decaan van de Faculteit der Geesteswetenschappen ging in discussie met Hans Radder (hoogleraar Philosophy of science and technology aan de VU) en Rens Bod (hoogleraar computationele en digitale wetenschappen) over wat alfa's en bèta's voor elkaar zouden kunnen betekenen. Alfa's kampen volgens de drie met een imagoprobleem. Radder noemde alfa’s zelfs slaafs en dociel, waarop Van Vree gevat zei: ‘Dat is misschien zo op de VU.’
‘Sinds de middelbare school hebben we niets meer van alfa’s gehoord. Daar komt vanmiddag verandering in,’ zo begon discussieleider Ramon Creyghton (natuurkundestudent) een debat over de relatie tussen alfa- en bètawetenschappen. Rens Bod, Frank van Vree en Hans Radder bespraken wanneer onderzoek nuttig is en constateerden dat vooral bètawetenschappen die stempel krijgen; volgens Van Vree bestaat de illusie dat de natuurwetenschappen de betere wetenschappen zijn vanwege hun precisie. Het ‘nutteloze’ karakter van alfa’s komt deels door hun imagovorming, waar die alfa’s zelf aan bijdragen. Ze zouden veel beter moeten laten zien welke invloed ze hebben gehad op de bètawetenschappen, aldus Bod.
Dubbele hermeneutiek
Tijdens deze BètaBreak, een maandelijks discussieforum rondom een actueel bèta-onderwerp georganiseerd door bètastudenten, formuleerde Van Vree het verschil tussen de twee soorten wetenschappen als volgt: 'Alfa's baseren zich op een hermeneutische traditie die bestaat uit een sterk interpretatief karakter, terwijl natuurwetenschappen veel meer op zoek zijn naar wetmatigheden. Al speelt interpretatie ook bij hen een rol.' Radder was van mening dat we in de alfawetenschappen te maken hebben met een dubbele hermeneutiek: ‘De onderzoeker interpreteert zelf de gegevens, maar de mensen die hij onderzoekt interpreteren eveneens wat zij waarnemen. Elektronen hebben dat niet.’
Bod was het daar niet helemaal mee eens: ‘Je kan elektronen niet onderzoeken zonder van invloed te zijn op hoe ze zich gedragen.’ In de bètawetenschappen hebben we volgens hem ook zeker te maken met die dubbele hermeneutiek.
Vruchtbare samenwerkingen
Aan de drie wetenschappers werd ook gevraagd een aantal concrete voorbeelden te noemen van vruchtbare samenwerkingen tussen alfa’s en beta’s. Van Vree noemde trots het project Science4Arts, waarin kunsthistorici en scheikundigen samenwerken. ‘Het is een zeer geslaagd project. Nergens op de wereld heeft zo’n samenwerking zo goed uitgepakt.’
Ter afsluiting stelde Bod dat het veel duidelijker moet worden wat alle wetenschappen precies inhouden, aangezien dat bij kan dragen aan wat het nut van elke wetenschap en een samenwerking tussen de wetenschappen zou kunnen zijn. Hij vertelde dat theoretisch natuurkundige Sander Bais eens zei ook aan alfawetenschappen te doen – hij ging namelijk ook wel eens naar het theater of naar een concert. Bods antwoord luidde: ‘En ik wandel ook wel eens door het bos. Dat maakt mij niet meteen een natuurwetenschapper.’
