Universitair hoofddocent Ad Verbrugge (VU) is bezorgd over de toekomst van het onderwijs en de wetenschappen in Nederland. Daarom organiseert hij aanstaande vrijdag met collega's en studenten de Nacht van de Universiteit.
Hoe staan de Nederlandse universiteiten ervoor?
‘Er zijn zorgwekkende ontwikkelingen, zeker in relatie tot de samenleving als geheel. De nadruk op kwantiteit op korte termijn wint het van de kwaliteit op lange termijn, of het nu gaat over de groei van de studenteninstroom, het verdwijnen van kleine vakgroepen, de publicatiedruk of de positie in de rankings - aantallen publicaties, citaties en dergelijke. Daarbij is alles in hoge mate geldgestuurd. Er is sprake van een continue druk.’
Wat u zegt is niet nieuw.
‘Dat we deze nacht nu organiseren, heeft te maken met het feit dat momenteel de atmosfeer verandert. Ook de oprichting van Science in Transition en het Platform Hervorming Nederlandse Universiteiten zijn daarvan een voorbeeld. Ook heb ik het gevoel dat er een algemeen besef is dat het om meer moet gaan dan alleen cijfers en geld. De vraag wat we nu eigenlijk voor universiteit willen, is bijzonder actueel.’
U vindt ook dat Nederlandse universiteiten zich te veel richten op onderzoek in plaats van onderwijs.
‘Het gaat me er vooral om dat uniform wordt gedicteerd hoe dat onderzoek eruit dient te zien. Bovendien komt de vormende taak van de universiteit op het tweede plan te staan en dat is een slechte zaak. Het is voor wetenschappers carrièrematig veel belangrijker dat je zo veel mogelijk toppublicaties hebt in Engelstalige tijdschriften in plaats van dat je goed onderwijs geeft.’
Ad Verbrugge. Foto: Danny Schwarz
‘Door de sterke internationalisering zijn vakgroepen ook nogal eens vervreemd van hun directe omgeving en van de samenleving. Daardoor is er te weinig aandacht voor het hele nationale onderwijsgebouw - je verwaarloost dus je eigen kweekvijver. Het valt mij op hoe gering de kennis daarvan is op de universiteit. Het schrijven van inleidingen en leergangen loont ook meestal niet in termen van onderzoek.’
Toch ziet u ook een kentering.
‘Zeker. Dat merk ik ook bij verscheidene universitaire bestuurders. Met VSNU-voorzitter Karl Dittrich heb ik de afgelopen jaren een aantal goede gesprekken gevoerd en de lerarenagenda van het ministerie van Onderwijs leidt tot een herwaardering van het onderwijs. Dat vraagt in de eerste plaats om een herwaardering van academische vorming en onderwijs aan de universiteiten. De huidige gang van zaken is problematisch voor de hele samenleving. Neem alleen al de geringe status en beheersing van het Nederlands. Stel dat onze advocaten en rechters hun Nederlands niet meer goed beheersen, dan heeft de hele maatschappij daar toch last van? Juist de universiteit dient zorg te dragen voor de ontwikkeling van onze eigen (taal)gemeenschap.’
Dat is ook de reden dat de Nacht buiten de muren van de VU of UvA plaatsvindt?
‘We zetten de deuren open omdat we onszelf niet zien als een afgesloten bolwerk. En we willen graag delen. Daarom zijn er naast colleges en discussie, ook programmaonderdelen gericht op mode, film en muziek.’
Ad Verbrugge
Terneuzen, 29 januari 1967
nachtvandeuniversiteit.nl
Hoe staan de Nederlandse universiteiten ervoor?
‘Er zijn zorgwekkende ontwikkelingen, zeker in relatie tot de samenleving als geheel. De nadruk op kwantiteit op korte termijn wint het van de kwaliteit op lange termijn, of het nu gaat over de groei van de studenteninstroom, het verdwijnen van kleine vakgroepen, de publicatiedruk of de positie in de rankings - aantallen publicaties, citaties en dergelijke. Daarbij is alles in hoge mate geldgestuurd. Er is sprake van een continue druk.’
Wat u zegt is niet nieuw.
‘Dat we deze nacht nu organiseren, heeft te maken met het feit dat momenteel de atmosfeer verandert. Ook de oprichting van Science in Transition en het Platform Hervorming Nederlandse Universiteiten zijn daarvan een voorbeeld. Ook heb ik het gevoel dat er een algemeen besef is dat het om meer moet gaan dan alleen cijfers en geld. De vraag wat we nu eigenlijk voor universiteit willen, is bijzonder actueel.’
U vindt ook dat Nederlandse universiteiten zich te veel richten op onderzoek in plaats van onderwijs.
‘Het gaat me er vooral om dat uniform wordt gedicteerd hoe dat onderzoek eruit dient te zien. Bovendien komt de vormende taak van de universiteit op het tweede plan te staan en dat is een slechte zaak. Het is voor wetenschappers carrièrematig veel belangrijker dat je zo veel mogelijk toppublicaties hebt in Engelstalige tijdschriften in plaats van dat je goed onderwijs geeft.’
Ad Verbrugge. Foto: Danny Schwarz
‘Door de sterke internationalisering zijn vakgroepen ook nogal eens vervreemd van hun directe omgeving en van de samenleving. Daardoor is er te weinig aandacht voor het hele nationale onderwijsgebouw - je verwaarloost dus je eigen kweekvijver. Het valt mij op hoe gering de kennis daarvan is op de universiteit. Het schrijven van inleidingen en leergangen loont ook meestal niet in termen van onderzoek.’
Toch ziet u ook een kentering.
‘Zeker. Dat merk ik ook bij verscheidene universitaire bestuurders. Met VSNU-voorzitter Karl Dittrich heb ik de afgelopen jaren een aantal goede gesprekken gevoerd en de lerarenagenda van het ministerie van Onderwijs leidt tot een herwaardering van het onderwijs. Dat vraagt in de eerste plaats om een herwaardering van academische vorming en onderwijs aan de universiteiten. De huidige gang van zaken is problematisch voor de hele samenleving. Neem alleen al de geringe status en beheersing van het Nederlands. Stel dat onze advocaten en rechters hun Nederlands niet meer goed beheersen, dan heeft de hele maatschappij daar toch last van? Juist de universiteit dient zorg te dragen voor de ontwikkeling van onze eigen (taal)gemeenschap.’
Dat is ook de reden dat de Nacht buiten de muren van de VU of UvA plaatsvindt?
‘We zetten de deuren open omdat we onszelf niet zien als een afgesloten bolwerk. En we willen graag delen. Daarom zijn er naast colleges en discussie, ook programmaonderdelen gericht op mode, film en muziek.’
Ad Verbrugge
Terneuzen, 29 januari 1967
- 1994 Docent wijsgerige ethiek Leiden
- 1999 Promotie Universiteit Leuven
- 2001 Publicatie van De verwaarlozing van het zijnde - een ethologische kritiek op het denken van de jonge Heidegger
- 2002 Docent van het jaar Universiteit Leiden
- 2004 Publicatie van Tijd van onbehagen: filosofische essays over een cultuur op drift
- 2006 Zomergast en oprichting/begin voorzitterschap Beter Onderwijs Nederland
- 2008 Docent van het jaar Vrije Universiteit Amsterdam
- 2011 Begin van de serie Het filosofisch kwintet van Human en solo-cd Nightplane
- 2013 Publicatie van Staat van verwarring: het offer van liefde
nachtvandeuniversiteit.nl
