Met enkel een master professioneel meesterschap, zoals het Centrum van Nascholing die aanbiedt, zijn we er niet. Marco Snoek (53), lector Leren & Innoveren aan de HvA en verkozen tot Lector van het Jaar 2013, promoveert aanstaande woensdag op leiderschap van docenten in het onderwijs.
Snoek zette een aantal jaar geleden met een paar collega’s de master professioneel meesterschap aan het Centrum voor Nascholing op. Doelstelling van die master is om verdieping te bieden bij de onderwijspraktijk: vanuit zowel maatschappelijk, pedagogisch, wetenschappelijk als organisatorisch perspectief. Voor zijn proefschrift hield hij het Nederlandse onderwijs, de master professioneel meesterschap en leiderschap van leraren tegen het licht.
Leraren als leiders op scholen? Er zijn toch al directeurs?
‘Daar gaat het dus al mis. In de master professioneel meesterschap proberen we de leraar op te leiden tot meer dat leraar alleen. Die studie gaat uit van de leraar als professional in een complexe onderwijsomgeving. In de praktijk blijkt echter dat de leraar te weinig als professional en te vaak als uitvoerend hulpstuk wordt gezien. Directeuren en managers voelen zich nog al eens bedreigd door een docent die wil meepraten over de grote lijnen. Ze zien liever dat de leraar voor de klas staat en zich niet met beleid bemoeit.’
Kunnen leraren die grote lijnen wel overzien?
‘Leiderschapskwaliteiten zijn voor leraren zeker niet vanzelfsprekend, dat blijkt ook uit mijn onderzoek. Scholen moeten de ontwikkeling van dat soort leiderschap faciliteren en ze moeten leraren de ruimte geven om die kwaliteiten te laten floreren. Dat blijkt op ongeveer de helft van de scholen die ik onderzocht heb niet of nauwelijks te gebeuren, waardoor de leraren die de opleiding professioneel meesterschap hebben gevolgd slechts gefrustreerd raken.’
Het lijkt nogal mis te gaan in de praktijk.
‘Dat is niet waar. In de helft van de gevallen gaat het ook gewoon goed en zijn scholen heel tevreden met de nieuwe docent met extra kwaliteiten. Dat soort leraren geeft niet alleen met passie les maar kan ook collega’s inspireren en sturing geven aan curriculuminnovatie. En daar profiteren scholen en hun leerlingen van.’
Hoe functioneert de masteropleiding zelf?
‘Wat uit mijn onderzoek naar voren komt, is dat de docenten die de opleiding volgen vaak het gevoel hebben tussen twee werelden te leven. Enerzijds is de master wetenschappelijk en worden er allerlei leiderschapskwaliteiten aangeleerd, maar anderzijds verandert er vaak weinig op de scholen. Daardoor zijn zij de enige schakel tussen de ene wereld (de opleiding en de wetenschap) en de andere (de schoolpraktijk) en dat blijkt voor veel deelnemers erg moeilijk. Om dat in de toekomst te voorkomen proberen we nu om met groepjes leraren van een bepaalde school te werken. Daardoor kunnen zij een team met voldoende kritische massa vormen en daadwerkelijk interveniëren op scholen.'
De promotie van Marco Snoek vindt 25 juni om 13.00 uur plaats in de Aula van de UvA. Zijn proefschrift is getiteld Developing teacher leadership and its impact in schools.
Zie ook het interview met Marco Snoek in Folia Magazine #11 van 2013.
Snoek zette een aantal jaar geleden met een paar collega’s de master professioneel meesterschap aan het Centrum voor Nascholing op. Doelstelling van die master is om verdieping te bieden bij de onderwijspraktijk: vanuit zowel maatschappelijk, pedagogisch, wetenschappelijk als organisatorisch perspectief. Voor zijn proefschrift hield hij het Nederlandse onderwijs, de master professioneel meesterschap en leiderschap van leraren tegen het licht.
Leraren als leiders op scholen? Er zijn toch al directeurs?
‘Daar gaat het dus al mis. In de master professioneel meesterschap proberen we de leraar op te leiden tot meer dat leraar alleen. Die studie gaat uit van de leraar als professional in een complexe onderwijsomgeving. In de praktijk blijkt echter dat de leraar te weinig als professional en te vaak als uitvoerend hulpstuk wordt gezien. Directeuren en managers voelen zich nog al eens bedreigd door een docent die wil meepraten over de grote lijnen. Ze zien liever dat de leraar voor de klas staat en zich niet met beleid bemoeit.’
Kunnen leraren die grote lijnen wel overzien?
‘Leiderschapskwaliteiten zijn voor leraren zeker niet vanzelfsprekend, dat blijkt ook uit mijn onderzoek. Scholen moeten de ontwikkeling van dat soort leiderschap faciliteren en ze moeten leraren de ruimte geven om die kwaliteiten te laten floreren. Dat blijkt op ongeveer de helft van de scholen die ik onderzocht heb niet of nauwelijks te gebeuren, waardoor de leraren die de opleiding professioneel meesterschap hebben gevolgd slechts gefrustreerd raken.’
Het lijkt nogal mis te gaan in de praktijk.
‘Dat is niet waar. In de helft van de gevallen gaat het ook gewoon goed en zijn scholen heel tevreden met de nieuwe docent met extra kwaliteiten. Dat soort leraren geeft niet alleen met passie les maar kan ook collega’s inspireren en sturing geven aan curriculuminnovatie. En daar profiteren scholen en hun leerlingen van.’
Hoe functioneert de masteropleiding zelf?
‘Wat uit mijn onderzoek naar voren komt, is dat de docenten die de opleiding volgen vaak het gevoel hebben tussen twee werelden te leven. Enerzijds is de master wetenschappelijk en worden er allerlei leiderschapskwaliteiten aangeleerd, maar anderzijds verandert er vaak weinig op de scholen. Daardoor zijn zij de enige schakel tussen de ene wereld (de opleiding en de wetenschap) en de andere (de schoolpraktijk) en dat blijkt voor veel deelnemers erg moeilijk. Om dat in de toekomst te voorkomen proberen we nu om met groepjes leraren van een bepaalde school te werken. Daardoor kunnen zij een team met voldoende kritische massa vormen en daadwerkelijk interveniëren op scholen.'
De promotie van Marco Snoek vindt 25 juni om 13.00 uur plaats in de Aula van de UvA. Zijn proefschrift is getiteld Developing teacher leadership and its impact in schools.
Zie ook het interview met Marco Snoek in Folia Magazine #11 van 2013.
