De HvA inventariseert welke ornamenten op de Monumentenwerf liggen. Dat kan bij restauraties van pas komen en is fijn voor studenten.
Op de Monumentenwerf, een bedrijf in historische bouwmaterialen in Westpoort, onderzoeken bouwkundestudenten van de HvA tientallen brokstukken van oude gevels.
'We brengen de hier liggende delen van ornamenten van oude panden in kaart,' zegt student Tim van den Bosch (23), de coördinator van het project. 'Voor ons is het heel leerzaam. We studeren af in transformatie en restauratie en verdienen er ook nog wat aan.'
Stadsdeel Centrum stelde tienduizend euro beschikbaar voor het project. Daarvan wordt ook een uurloon voor de acht studenten betaald. Tussen hoge stellages, vol gevelbrokstukken, spitten Van den Bosch en zeven andere tweedejaars studenten tijdens hun vakantie de 24 houten kisten met ornamenten door. Ook zijn er nog twaalf pallets, waar de grotere delen van ornamenten op liggen. Het grootste is ongeveer anderhalve meter breed.
'De meeste kunnen we met een man of vier net optillen. Soms moet er echter een vorkheftruck aan te pas komen,' zegt Van den Bosch.
Aanzicht
Op de vloer liggen twaalf brokstukken. Coen de Jong (23) is bezig met een schets van één van de onderdelen. 'We nummeren elk stuk en maken een 3D-schets en schetsen van de diverse aanzichten. Verder noteren we onder andere de grootte, het materiaal, de textuur en de huidige staat.'
Docent Ben Weller begeleidt de acht op afstand en noemt dit een leerzaam en nuttig project. 'Sommige gevelstukken liggen al tientallen jaren op de werf zonder ooit geïnventariseerd te zijn. Studenten kunnen nu van dichtbij zien wat natuursteen is; normaal zien ze die alleen op hoge gevels.'
De restanten zijn veelal afkomstig van gebouwen uit de zestiende en zeventiende eeuw. Eén van de brokstukken stamt vermoedelijk echter uit 1400. 'De meeste ornamenten zijn van zandsteen en zijn afkomstig van klok- en halsgevels," zegt Van den Bosch.'
De tekeningen en beschrijvingen worden uiteindelijk in de computer ingevoerd. Zo ontstaat een database en kunnen bijvoorbeeld architecten kijken welke onderdelen beschikbaar en bruikbaar zijn.
Terugplaatsen
'Soms worden ze teruggeplaatst op ontsierde monumenten,' zegt Theo Rouwhorst, die veertig jaar bij Bureau Monumentenzorg van de gemeente werkte. De helft van die tijd was hij er adjunct-directeur, maar nu is hij met pensioen.
Rouwhorst leidde de studenten rond op de Monumentenwerf en hielp ze op weg. 'Het pand Heiligeweg 18 is een mooi voorbeeld van een gebouw waar eigenlijk een mooie klokgevel op hoort te staan,' zegt Rouwhorst.
Veel ornamenten kunnen echter niet worden herplaatst, omdat de panden waar ze van afkomstig zijn, er simpelweg niet meer staan. 'Zo zijn bij naoorlogse ingrepen en voor het aanleggen van de Oostlijn van de metro begin jaren zeventig veel gebouwen verloren gegaan.'
Door Tijmen van Rooijen