Hoe kunnen we de zorg betaalbaar houden en toch de hoge kwaliteit handhaven? Dat was de kernvraag waar het vanmiddag om draaide bij Room for Discussion (RfD). Te gast was oud-minister van Financiën Wouter Bos, tegenwoordig bestuursvoorzitter van het VUmc.
Het was best even wennen in het begin, vertelde oud PvdA-leider Wouter Bos, om na een leven in de politiek en het bedrijfsleven opeens aan het roer te staan van een groot universitair medisch centrum. ‘Ik was best wat bezorgd over de omgang met medisch specialisten in hun witte jas en hun Latijnse vaktermen. Dat kwam best wel eens intimiderend over. Maar inmiddels ben ik eraan gewend en als het nodig is, beantwoord ik hun medisch jargon met wat moeilijke termen over financiën en dan is het evenwicht hersteld.’ Zo doe je dat dus. En verder hoeft het heus geen probleem te zijn om als niet-medicus voorzitter te zijn van de raad van bestuur van het VUmc. ‘De andere twee bestuursleden hebben wel een medische achtergrond.’
Speerpunten van het debat waren natuurlijk de kosten van de gezondheidszorg en hoe die kosten in de hand gehouden kunnen worden. Overigens, vertelde Bos, moet niemand denken dat we met elkaar doodziek zijn en dat de kosten daardoor uit de hand lopen. ‘Het komt vooral door de vergrijzing, de ouderenzorg en de gehandicaptenzorg. Dat maakt ons zorgsysteem duur. Specialisten worden bovendien betaald per verrichting en voeren dus zoveel mogelijk verrichtingen uit. Er moet echt iets gebeuren, want de zorguitgaven stijgen momenteel twee keer zo hard als ons nationaal inkomen.’
Uitkomstfinanciering
Wat moet er precies gebeuren om ons zorgsysteem betaalbaar te houden? Er moeten in ieder geval meer prikkels komen om efficiënt te werken, zei Bos. Hij noemde als voorbeeld de Nijmeegse neuroloog Bas Bloem, die vorig jaar de primeur had met de zogenoemde ‘uitkomstfinanciering’: geen betaling op basis van verrichting, maar op basis van kwaliteitsbeleving van de patiënt. ‘Een veelbelovend systeem,’ zei Bos. Ook zou er wat Bos betreft iets gedaan moeten worden aan de afdwingbare zorgrechten. ‘Als je alles verpakt in afdwingbare rechten ben je de klos. Mensen moeten hun eisen ook bijstellen: ze willen geen wachtlijsten én een lage ziektekostenpremie. Die twee dingen gaan niet goed samen.’
Europa
De farmaceutische industrie is eveneens debet aan de enorme stijging van de zorgkosten, betoogde AMC-bestuursvoorzitter Marcel Levi deze week in NRC. Daar worden winsten van twintig tot dertig procent gemaakt en doet men aan nodeloze prijsopdrijving waar de patiënt de dupe van is, meent Levi. Bos was het er roerend mee eens, maar voegde er wel aan toe dat het niet makkelijk zal zijn een cultuuromslag te bewerkstelligen. ‘We zouden veel goedkoper medicijnen in kunnen kopen door dat op Europese schaal te doen, dat zou veel schaalvoordelen en kortingen opleveren, maar het zal niet makkelijk zijn artsen daarin mee te krijgen. Die kunnen dan bij andere fabrikanten uitkomen dan nu het geval is en daar hebben ze vaak geen zin in.’ En ziekenhuizen? Zouden die winst mogen maken, was een vraag van de interviewers. ‘Wat mij betreft moeten we het proberen,’ zei Bos. ‘Maar ik zou dan wel willen voorstellen dat investeerders in ziekenhuizen hun winst terugpompen naar de zorg.’
Het debat werd beëindigd met een RfD-nouveauté: de Wikistage, de online video encyclopedie van YouTube. Na afloop van het debat krijgt de hoofdgast voortaan een stelling of vraag voorgelegd waarop hij in een paar minuten voor de camera moet reageren. Het filmpje wordt daarna op YouTube gezet. De vraag van de twee interviewers luidde: ‘Moeten de problemen in de zorg worden opgelost door de markt of door de overheid?’ Bos: ‘Het is niet of-of. We zullen het moeten hebben van een intelligente mix van beide.’
Het was best even wennen in het begin, vertelde oud PvdA-leider Wouter Bos, om na een leven in de politiek en het bedrijfsleven opeens aan het roer te staan van een groot universitair medisch centrum. ‘Ik was best wat bezorgd over de omgang met medisch specialisten in hun witte jas en hun Latijnse vaktermen. Dat kwam best wel eens intimiderend over. Maar inmiddels ben ik eraan gewend en als het nodig is, beantwoord ik hun medisch jargon met wat moeilijke termen over financiën en dan is het evenwicht hersteld.’ Zo doe je dat dus. En verder hoeft het heus geen probleem te zijn om als niet-medicus voorzitter te zijn van de raad van bestuur van het VUmc. ‘De andere twee bestuursleden hebben wel een medische achtergrond.’
Speerpunten van het debat waren natuurlijk de kosten van de gezondheidszorg en hoe die kosten in de hand gehouden kunnen worden. Overigens, vertelde Bos, moet niemand denken dat we met elkaar doodziek zijn en dat de kosten daardoor uit de hand lopen. ‘Het komt vooral door de vergrijzing, de ouderenzorg en de gehandicaptenzorg. Dat maakt ons zorgsysteem duur. Specialisten worden bovendien betaald per verrichting en voeren dus zoveel mogelijk verrichtingen uit. Er moet echt iets gebeuren, want de zorguitgaven stijgen momenteel twee keer zo hard als ons nationaal inkomen.’
Uitkomstfinanciering
Wat moet er precies gebeuren om ons zorgsysteem betaalbaar te houden? Er moeten in ieder geval meer prikkels komen om efficiënt te werken, zei Bos. Hij noemde als voorbeeld de Nijmeegse neuroloog Bas Bloem, die vorig jaar de primeur had met de zogenoemde ‘uitkomstfinanciering’: geen betaling op basis van verrichting, maar op basis van kwaliteitsbeleving van de patiënt. ‘Een veelbelovend systeem,’ zei Bos. Ook zou er wat Bos betreft iets gedaan moeten worden aan de afdwingbare zorgrechten. ‘Als je alles verpakt in afdwingbare rechten ben je de klos. Mensen moeten hun eisen ook bijstellen: ze willen geen wachtlijsten én een lage ziektekostenpremie. Die twee dingen gaan niet goed samen.’
Europa
De farmaceutische industrie is eveneens debet aan de enorme stijging van de zorgkosten, betoogde AMC-bestuursvoorzitter Marcel Levi deze week in NRC. Daar worden winsten van twintig tot dertig procent gemaakt en doet men aan nodeloze prijsopdrijving waar de patiënt de dupe van is, meent Levi. Bos was het er roerend mee eens, maar voegde er wel aan toe dat het niet makkelijk zal zijn een cultuuromslag te bewerkstelligen. ‘We zouden veel goedkoper medicijnen in kunnen kopen door dat op Europese schaal te doen, dat zou veel schaalvoordelen en kortingen opleveren, maar het zal niet makkelijk zijn artsen daarin mee te krijgen. Die kunnen dan bij andere fabrikanten uitkomen dan nu het geval is en daar hebben ze vaak geen zin in.’ En ziekenhuizen? Zouden die winst mogen maken, was een vraag van de interviewers. ‘Wat mij betreft moeten we het proberen,’ zei Bos. ‘Maar ik zou dan wel willen voorstellen dat investeerders in ziekenhuizen hun winst terugpompen naar de zorg.’
Het debat werd beëindigd met een RfD-nouveauté: de Wikistage, de online video encyclopedie van YouTube. Na afloop van het debat krijgt de hoofdgast voortaan een stelling of vraag voorgelegd waarop hij in een paar minuten voor de camera moet reageren. Het filmpje wordt daarna op YouTube gezet. De vraag van de twee interviewers luidde: ‘Moeten de problemen in de zorg worden opgelost door de markt of door de overheid?’ Bos: ‘Het is niet of-of. We zullen het moeten hebben van een intelligente mix van beide.’
