Voor- en tegenstanders van het voorgestelde leenstelsel stonden gisterenavond lijnrecht tegenover elkaar. Hoewel met name oppositiepartijen CDA en SP uitermate felle kritiek leverden, zijn VVD, PvdA, D66 en GroenLinks nog steeds van zins om de plannen door te voeren.
Die vier partijen hadden erop aangedrongen dat het leenstelsel versneld in de Kamer zou worden behandeld. Daardoor zouden aankomend studenten op tijd op de hoogte kunnen zijn van wat hun te wachten staat. Bovendien kunnen die vier partijen tijdens de manifestatie van 14 november zeggen dat ze al een onomkeerbaar besluit hebben genomen.
Even leek het er gisteren op dat het nog maar de vraag zou zijn hoe voorspoedig de behandeling zou verlopen. CDA’er Michel Rog en SP-Kamerlid Jasper van Dijk vroegen beiden drie uur spreektijd aan, het absolute maximum. Dat was echter niets meer dan een schijnbeweging; zowel Van Dijk als Rog gebruikten niet meer dan een kwart van hun tijd.
Jijbakken
Dat deden ze tussen de jijbakken en draaiverwijten van de coalitiepartijen door. Daardoor was er met name in het begin van het debat nauwelijks plaats voor inhoud. Dat veranderde mettertijd. Hoe later het werd, des te vaker het ging over de voorspelde afname van studentenaantallen. ‘Iedereen die roept dat de toegankelijkheid gewaarborgd blijft, kletst uit zijn nek,’ zo stelde Van Dijk onomwonden.
De bijdrage van CDA’er Michel Rog richtte zich met name op de financiële gevolgen van het leenstelsel. Door de gunstige afbetalings- en kwijtscheldingsregels sprak hij van een ‘langstudeerbonus’. Wie jarenlang studeert en maximaal leent weet bijna per definitie dat hij later een groot deel kwijtgescholden krijgt. ‘En wie gaat dat betalen? Inderdaad, de belastingsbetaler,’ aldus Rog.
Investeringen
De vier coalitiepartijen benadrukten in hun bijdragen dat de studententoestroom niet zo snel zal afnemen als voorspeld. Daarnaast spraken zij met name over het doel van het leenstelsel: de mogelijkheid om extra te investeren in hoger onderwijs. Daarbij werd nog niet duidelijk waar die investeringen naartoe gaan, maar wel dat Nederland daardoor bij de wereldtop blijft horen. ‘Als je vasthoudt aan wat je hebt, raak je dat gegarandeerd kwijt,’ zoals VVD’er Duisenberg het formuleerde.
Vandaag beantwoordt minister Bussemaker de vragen van de Tweede Kamer. Daarna volgt er een tweede termijn voor de Kamerleden. De stemming over het wetsvoorstel staat gepland voor dinsdag 11 november.