De vrijheid van meningsuiting, het functioneren van de democratie, de variatie in menselijke relaties, het discriminatieverbod en privacy. Het is slechts een greep uit de waarden die door Big Data onder druk staan. Althans, als we de sprekers op de eerste domeinconferentie van het Domein Digitale Media en Creatieve Industrie mogen geloven.
Het Koninklijk Instituut voor de Tropen stond gisterenmiddag in het teken van Big Data Ethiek. Oftewel: wat zijn de gevolgen van de toenemende invloed van big data en wat moeten docenten, studenten en de HvA daarmee? Volgens domeinvoorzitter Geleyn Meijer was het dan ook niet zozeer de bedoeling om te komen tot een eenduidige conclusie of vervolgopdracht, maar vooral om na te denken over en te reflecteren op de toekomst en de gevolgen van Big Data.
Het lek
Voordat de wetenschappers aan het woord kwamen, was het echter eerstejaars informaticastudent Sander de Vos die nog eens mocht vertellen over hoe hij begin dit jaar de HvA
wakker schudde. ‘Eigenlijk hadden we het lek al gezien toen ons werd gevraagd ons aan te melden voor de studie,’ zo vertelde hij aan gespreksleider Joost Schellevis. ‘Aan het begin van het jaar hebben we maar eens geprobeerd of het ons lukte om studentenaccounts opnieuw te activeren. Dat ging eigenlijk vrij gemakkelijk.’
Na De Vos was het tijd voor UvA-ethica Beate Roessler die beknopt en met verwijzingen naar dystopische romans als
1984 en
The Circle uitlegde wat de risico’s zijn van Big Data. ‘Als iedereen alles van ons weet of wij niet weten hoeveel wat anderen van ons weten, wordt het heel moeilijk om dagelijkse rollenpatronen aan te nemen. Ik zou hier niet op mijn gemak een lezing aan het geven zijn, als u allemaal mijn persoonlijkste geheimen wist.’ Bovendien zouden alle contacten volgens Roessler hetzelfde en oppervlakkig worden.
Correlatie in plaats van causaliteit
Floris Kreiken van Bits of Freedom voegde een politieke dimensie aan de middag toe. Met afbeeldingen van
Spurious Correlations toonde hij aan dat er bijna perfecte correlaties bestaan tussen totaal niet samenhangende entiteiten. ‘Big Data zijn voor beleidsmakers erg interessant omdat ze iets absoluuts hebben. Het is een gevaarlijke beweging dat overheden hun beleid bijvoorbeeld baseren op correlatie en geen boodschap meer hebben aan causaliteit.’
Kreiken toonde dat aan met een praktijkvoorbeeld: ‘Uit een onderzoek bleek dat studenten die vroeg op intranet keken betere cijfers haalden. Een slimme docent dacht daar gebruik van te maken door een mailtje sturen en studenten snel op het intranet te laten kijken.’ Het had geen gevolg. Kreiken: ‘Waar die docent aan voorbij ging is dat juist studenten met een goede intrinsieke motivatie uit zichzelf snel op intranet kijken.’
Lees hieronder nog meer over de conferentie.