Het leek zo vanzelfsprekend. De VU-faculteiten Aard- en Levenswetenschappen (FALW) en Exacte Wetenschappen (FEW) zouden samen met de faculteit Natuurkunde, Wiskunde en Informatica (FNWI) een Amsterdam Faculty of Science vormen, groter dan de hele Wageningse universiteit. De megafaculteit zou betere studies kunnen bieden en efficiënter gebruik kunnen maken van onderzoeksgelden en faciliteiten, was het idee in 2013. Precies een jaar geleden trokken studenten- en medezeggenschapsraden aan de bel: een dergelijk ingrijpend plan kon niet zonder ruggespraak worden doorgevoerd. Het idee werd van tafel geveegd. Althans, zo leek het - maar het jaar dat volgde bewees het tegendeel. Een terugblik op een jaar touwtrekken.
Oktober 2013
Het plan voor een fusie tussen de faculteiten lag klaar, een nieuwe decaan van de drie faculteiten trad aan: Karen Maex, academische topvrouw afkomstig van de Katholieke Universteit Leuven, zei in een vooruitblikkend interview vereerd te zijn 'verantwoordelijkheid te mogen nemen in het samenwerkingsproject van de bètafaculteiten dat de laatste jaren vorm gekregen heeft'.
Ondanks haar vertrouwenwekkende toon liet Maex doorschemeren bewust te zijn van de protesten tegen de plannen van studenten en opleidingsdirecteuren aan de UvA, die over de zomer in kracht waren toegenomen - vooral dankzij de onduidelijke communicatie van de plannen en het gebrek aan inspraak. Maex: 'Ik wil daarbij het bouwteam dat een bijzonder mooi plan heeft voorgelegd, feliciteren. Het zal er nu op aankomen om in goed overleg met alle betrokkenen en zeker ook met de studenten na te gaan op welke manier we deze ambitie kunnen waarmaken. Engagement van eenieder is belangrijk om te slagen.
20 december 2013
In een lange vergadering, geleid door CSR-voorzitter Sam Quax, stemde de medezeggenschapsraad van de UvA tegen de plannen. Breekpunten waren de twee locaties van de nieuwe faculteit aan weerszijden van de Amstel, onduidelijkheid over de kosten en de angst van FNWI-studenten dat hun faculteit onder de fusie zou lijden. Op zich zijn wij niet tegen een samenwerking, maar het huidige plan is niet goed genoeg', zei Quax in Het Parool. 'Wij zijn er niet van overtuigd dat het nu de goede kant op gaat.'
Aan de kant van de VU, waar draagvlak voor de plannen over het algemeen groot was, werd met afgrijzen gereageerd. 'De UvA-studentenraad heeft waarschijnlijk tot diep in de nacht feestgevierd. Veel andere betrokkenen zijn vooral ontredderd achtergebleven', opende Ad Valvas. De nieuwswebsite van de VU schreef bestraffend: 'Ondanks het feit dat er gedurende alle gesprekken steeds gewezen is op de mogelijkheid voor de medezeggenschapsorganen om aanvullende voorwaarden te formuleren voor de realisatie van de AFS kiest de Gezamenlijke Vergadering van de UvA ervoor van deze mogelijkheid geen gebruik te maken.' Ook Jaap Winter, collegevoorzitter van de VU, was verbouwereerd over de uitkomst: 'Het is buitengewoon jammer voor onze universiteiten dat een zo beloftevol initiatief nu een halt is toegeroepen. Wij zullen ons in januari beraden op wat ons te doen staat.' zei hij in een reactie.
Mei 2014
UvA en VU zetten 'kernteams' op om de mogelijkheden van gedeeltelijke samenwerking tussen de faculteiten te verkennen. De opdracht voor de negen kernteams: 'een strategisch meerjarenplan te maken en, in afstemming met het Team Directeuren Onderwijs (TDO), verkenningscommissies in te stellen die voorstellen voor de inrichting van het onderwijs moeten formuleren. De opdracht bevat richtlijnen voor de werkwijze van kernteams en verkenningscommissies en voor de samenstelling van de verkenningscommissies. Alle producten van de kernteams en de verkenningscommissies hebben de status van "advies aan de decaan" en zijn dus per definitie concepten.' Tot onvrede van de studentenraden zitten er aanvankelijk geen studenten in de kernteams; die nemen echter wel deel aan de verkenningscommissies die het voorwerk doen voor de kernteams.
25 juni 2014
De nieuw opgerichte website UvAleaks brengt op de dag van oprichting een document naar buiten over de voortgaande samenwerkingsplannen van de drie faculteiten. Asva-voorzitter Esther Crabbendam zegt in Folia: ‘Het is misschien naïef dat studenten dachten dat ze hadden gewonnen, maar dat het signaal dat is afgegeven zelfs wordt genegeerd, irriteert me.’ De UvA reageert gelaten: het plan is nog steeds van tafel, stelt woordvoerder Yasha Lange. 'Er is echter ook geconstateerd dat er een breed draagvlak is voor samenwerking tussen de betafaculteiten van de UvA en de VU, op basis van de inhoud. Het streven is steeds dat de drie Amsterdamse bètafaculteiten in gezamenlijkheid en in aanvulling op elkaar een breed scala aan opleidingen en onderzoek aanbieden, en dat daarbij vier terreinen worden versterkt: human life science, science for sustainability, fundamentals of science en information science.'
Juli 2014
Studenten bezetten het Education Service Centre op de eerste verdieping van de bètafaculteit op het Science Park. Dezelfde dag ging een tiental kamervragen van SP-Kamerlid Jasper van Dijk naar minister Bussemaker. Van Dijk wilde van de minister weten of de medezeggenschapsraad met het doorgaan van de samenwerkingsplannen was gepasseerd. Bussemaker stelde in haar antwoord voorop dat ze hechtte aan het instituut van de medezeggenschap, en ervan uit ging dat de raad ‘wordt betrokken bij alle belangrijke besluiten die het personeel en de studenten van de betrokken instellingen raken. Noch uit het bericht op FoliaWeb, noch uit informatie van de instellingen maak ik op dat in het onderhavige geval de medezeggenschap gepasseerd of niet betrokken is’. In dezelfde brief stelde de minister echter: ‘Er zijn overigens geen aanwijzingen dat, hoewel de medezeggenschap niet heeft ingestemd met de integratie van de bètafaculteiten van de UvA en de VU, er geen draagvlak is voor samenwerking.’
Ondertussen onderhandelden de studenten met decaan Maex en rector Louise Gunning. Na het weekend werd de bezetting opgeheven, zonder dat bevredigende toezeggingen waren gedaan. Wel mochten studenten in het vervolg bij het managementteam van de FNWI aanschuiven en zou er een plan voor betere communicatie komen. Gunning: ‘Ik ben blij dat we zulke betrokken studenten hebben, maar de betrokkenheid van de ene groep studenten kan niet ten koste gaan van de andere groep studenten. Die mogen daarvan niet de dupe worden.’
23 oktober 2014
Uvaleaks bracht wederom rapporten naar buiten over de samenwerkingsplannen. Het ging om drie rapportages van de kernteams, waaruit bleek dat de samenwerking inmiddels een naam had gekregen: Science in Amsterdam, kortweg SiA. De UvA ging niet mee in de furore: ‘Ik denk dat onder leiding van decaan Karen Maex juist erg zorgvuldig samenwerking is gezocht met studenten, medewerkers en onderzoekers', zei woordvoerder Yasha Lange. 'Het is een bottom-upproces, waarbij de Facultaire Studentenraad nauw betrokken is. Het kan zo zijn dat de studenten achter UvAleaks daar niet bij waren, en daarom het gevoel hebben niet gehoord te worden.’
2015?
Bijna alle kernteams hebben één of meerdere van hun beoogde 3 rapporten per team uitgebracht en toegelicht. Wat daarvan als 'concept' zal gelden en welke adviezen worden opgevolgd is nog niet duidelijk. 'Vervelend dat het proces nog steeds niet transparant is' zegt Noeri van den Berg, die als Asva-voorzitter het fusiedossier van zijn voorganger Esther Crabbendam heeft overgenomen. 'Het plan zoals het was mag niet meer op tafel komen. Hoe ze het nu ook noemen, de stem van de student moet worden gehoord. Het verkennen van de mogelijkheden zoals nu gebeurt is niet verkeerd, maar de opdracht van de kernteams mag niet sturend zijn, en het moet gebeuren in samenspraak met álle partijen: onderzoekers, bestuurders en studenten.' De Asva en de CSR eisen nog altijd meer informatie van het universiteitsbestuur, zegt Van den Berg. 'Bijvoorbeeld door meer informatiebijeenkomsten. Ik raad de decaan aan om veel helderder te communiceren wat er in de kerngroepen gebeurt. Nu heeft het alle schijn van een proces achter gesloten deuren, en dat kan niet.'
Oktober 2013
Het plan voor een fusie tussen de faculteiten lag klaar, een nieuwe decaan van de drie faculteiten trad aan: Karen Maex, academische topvrouw afkomstig van de Katholieke Universteit Leuven, zei in een vooruitblikkend interview vereerd te zijn 'verantwoordelijkheid te mogen nemen in het samenwerkingsproject van de bètafaculteiten dat de laatste jaren vorm gekregen heeft'.
Ondanks haar vertrouwenwekkende toon liet Maex doorschemeren bewust te zijn van de protesten tegen de plannen van studenten en opleidingsdirecteuren aan de UvA, die over de zomer in kracht waren toegenomen - vooral dankzij de onduidelijke communicatie van de plannen en het gebrek aan inspraak. Maex: 'Ik wil daarbij het bouwteam dat een bijzonder mooi plan heeft voorgelegd, feliciteren. Het zal er nu op aankomen om in goed overleg met alle betrokkenen en zeker ook met de studenten na te gaan op welke manier we deze ambitie kunnen waarmaken. Engagement van eenieder is belangrijk om te slagen.
20 december 2013
In een lange vergadering, geleid door CSR-voorzitter Sam Quax, stemde de medezeggenschapsraad van de UvA tegen de plannen. Breekpunten waren de twee locaties van de nieuwe faculteit aan weerszijden van de Amstel, onduidelijkheid over de kosten en de angst van FNWI-studenten dat hun faculteit onder de fusie zou lijden. Op zich zijn wij niet tegen een samenwerking, maar het huidige plan is niet goed genoeg', zei Quax in Het Parool. 'Wij zijn er niet van overtuigd dat het nu de goede kant op gaat.'
Aan de kant van de VU, waar draagvlak voor de plannen over het algemeen groot was, werd met afgrijzen gereageerd. 'De UvA-studentenraad heeft waarschijnlijk tot diep in de nacht feestgevierd. Veel andere betrokkenen zijn vooral ontredderd achtergebleven', opende Ad Valvas. De nieuwswebsite van de VU schreef bestraffend: 'Ondanks het feit dat er gedurende alle gesprekken steeds gewezen is op de mogelijkheid voor de medezeggenschapsorganen om aanvullende voorwaarden te formuleren voor de realisatie van de AFS kiest de Gezamenlijke Vergadering van de UvA ervoor van deze mogelijkheid geen gebruik te maken.' Ook Jaap Winter, collegevoorzitter van de VU, was verbouwereerd over de uitkomst: 'Het is buitengewoon jammer voor onze universiteiten dat een zo beloftevol initiatief nu een halt is toegeroepen. Wij zullen ons in januari beraden op wat ons te doen staat.' zei hij in een reactie.
Mei 2014
UvA en VU zetten 'kernteams' op om de mogelijkheden van gedeeltelijke samenwerking tussen de faculteiten te verkennen. De opdracht voor de negen kernteams: 'een strategisch meerjarenplan te maken en, in afstemming met het Team Directeuren Onderwijs (TDO), verkenningscommissies in te stellen die voorstellen voor de inrichting van het onderwijs moeten formuleren. De opdracht bevat richtlijnen voor de werkwijze van kernteams en verkenningscommissies en voor de samenstelling van de verkenningscommissies. Alle producten van de kernteams en de verkenningscommissies hebben de status van "advies aan de decaan" en zijn dus per definitie concepten.' Tot onvrede van de studentenraden zitten er aanvankelijk geen studenten in de kernteams; die nemen echter wel deel aan de verkenningscommissies die het voorwerk doen voor de kernteams.
25 juni 2014
De nieuw opgerichte website UvAleaks brengt op de dag van oprichting een document naar buiten over de voortgaande samenwerkingsplannen van de drie faculteiten. Asva-voorzitter Esther Crabbendam zegt in Folia: ‘Het is misschien naïef dat studenten dachten dat ze hadden gewonnen, maar dat het signaal dat is afgegeven zelfs wordt genegeerd, irriteert me.’ De UvA reageert gelaten: het plan is nog steeds van tafel, stelt woordvoerder Yasha Lange. 'Er is echter ook geconstateerd dat er een breed draagvlak is voor samenwerking tussen de betafaculteiten van de UvA en de VU, op basis van de inhoud. Het streven is steeds dat de drie Amsterdamse bètafaculteiten in gezamenlijkheid en in aanvulling op elkaar een breed scala aan opleidingen en onderzoek aanbieden, en dat daarbij vier terreinen worden versterkt: human life science, science for sustainability, fundamentals of science en information science.'
Juli 2014
Studenten bezetten het Education Service Centre op de eerste verdieping van de bètafaculteit op het Science Park. Dezelfde dag ging een tiental kamervragen van SP-Kamerlid Jasper van Dijk naar minister Bussemaker. Van Dijk wilde van de minister weten of de medezeggenschapsraad met het doorgaan van de samenwerkingsplannen was gepasseerd. Bussemaker stelde in haar antwoord voorop dat ze hechtte aan het instituut van de medezeggenschap, en ervan uit ging dat de raad ‘wordt betrokken bij alle belangrijke besluiten die het personeel en de studenten van de betrokken instellingen raken. Noch uit het bericht op FoliaWeb, noch uit informatie van de instellingen maak ik op dat in het onderhavige geval de medezeggenschap gepasseerd of niet betrokken is’. In dezelfde brief stelde de minister echter: ‘Er zijn overigens geen aanwijzingen dat, hoewel de medezeggenschap niet heeft ingestemd met de integratie van de bètafaculteiten van de UvA en de VU, er geen draagvlak is voor samenwerking.’
Ondertussen onderhandelden de studenten met decaan Maex en rector Louise Gunning. Na het weekend werd de bezetting opgeheven, zonder dat bevredigende toezeggingen waren gedaan. Wel mochten studenten in het vervolg bij het managementteam van de FNWI aanschuiven en zou er een plan voor betere communicatie komen. Gunning: ‘Ik ben blij dat we zulke betrokken studenten hebben, maar de betrokkenheid van de ene groep studenten kan niet ten koste gaan van de andere groep studenten. Die mogen daarvan niet de dupe worden.’
23 oktober 2014
Uvaleaks bracht wederom rapporten naar buiten over de samenwerkingsplannen. Het ging om drie rapportages van de kernteams, waaruit bleek dat de samenwerking inmiddels een naam had gekregen: Science in Amsterdam, kortweg SiA. De UvA ging niet mee in de furore: ‘Ik denk dat onder leiding van decaan Karen Maex juist erg zorgvuldig samenwerking is gezocht met studenten, medewerkers en onderzoekers', zei woordvoerder Yasha Lange. 'Het is een bottom-upproces, waarbij de Facultaire Studentenraad nauw betrokken is. Het kan zo zijn dat de studenten achter UvAleaks daar niet bij waren, en daarom het gevoel hebben niet gehoord te worden.’
2015?
Bijna alle kernteams hebben één of meerdere van hun beoogde 3 rapporten per team uitgebracht en toegelicht. Wat daarvan als 'concept' zal gelden en welke adviezen worden opgevolgd is nog niet duidelijk. 'Vervelend dat het proces nog steeds niet transparant is' zegt Noeri van den Berg, die als Asva-voorzitter het fusiedossier van zijn voorganger Esther Crabbendam heeft overgenomen. 'Het plan zoals het was mag niet meer op tafel komen. Hoe ze het nu ook noemen, de stem van de student moet worden gehoord. Het verkennen van de mogelijkheden zoals nu gebeurt is niet verkeerd, maar de opdracht van de kernteams mag niet sturend zijn, en het moet gebeuren in samenspraak met álle partijen: onderzoekers, bestuurders en studenten.' De Asva en de CSR eisen nog altijd meer informatie van het universiteitsbestuur, zegt Van den Berg. 'Bijvoorbeeld door meer informatiebijeenkomsten. Ik raad de decaan aan om veel helderder te communiceren wat er in de kerngroepen gebeurt. Nu heeft het alle schijn van een proces achter gesloten deuren, en dat kan niet.'
