Zorgwekkend, zo noemt student Remco Smit (24, derdejaars financial services management) het gebrek aan pensioenkennis bij het gros van de bevolking. Samen met veertig medestudenten gaf Smit in het kader van het studieproject Toekomstvoorziening twee dagen lang individuele informatiespreekuren. ‘Er zijn er die geen énkel benul hebben.’
Dat het thema pensioen weinig tot niet leeft in Amsterdam Zuidoost, daar zijn de studenten die de spreekuren verzorgen vanuit de Buurtwinkel voor Onderwijs, Onderzoek en Talentontwikkeling (BOOT) intussen wel achter. Ondanks gedegen voorlichting en werving is de opkomst uit de buurt miniem. Said Lahri (23, vijfdejaars): ‘We hebben geflyerd, we hebben mensen op straat aangesproken en hebben zelfs twee dagen appels uitgedeeld, als verwijzing naar “hoe zit het met uw appeltje voor de dorst?”’
Te laat
Hoewel het geen storm loopt met pensionado’s to be is de belangstelling niet slecht te noemen, vinden Smit en Lahri. Via andere BOOT-locaties in de stad lopen er geïnteresseerden binnen en er zijn ook familieleden van de deelnemende studenten die nu wel eens precies willen weten hoe het zit met hun oude dagsvoorziening. Smit: ‘Dat is natuurlijk ook prima. Het doel van het project is dat wij duidelijke informatie leren overbrengen. Andersom hopen we dat mensen uiteindelijk iets meer snappen van de vaak complexe informatie. Als er dan iets mis is, of dreigt te gaan, dan weten ze dat in een vroeg stadium. Nu kun je veel mogelijke problemen nog bijsturen. Als je tegen de 55 bent, dan ben je eigenlijk al te laat.’
Aan een tafel, afgescheiden door kantoorwandjes, zit cliënt Vos. Meneer Vos loopt nog lang niet tegen de vijftig, maar maakt zich zorgen over een mogelijk pensioengat. Zelf was hij daar overigens helemaal niet mee bezig, maar na een mail van een oud-werkgever die hem waarschuwde voor een mogelijk gat, besloot hij toch maar eens te laten onderzoeken hoe het nu zit met dat ‘appeltje’. ‘Ik weet er echt helemaal niets van, dus daarom zit ik hier.' Het duo Marloes van der Geest (22) en Bloer Hama (24), strak in het mantelpak, nemen zijn meegebrachte papieren grondig door en gaan stap voor stap aan de slag.
Falende fondsen
Naast de meest gestelde vraag aan de adviseurs ‘Wat heb ik later maandelijks te besteden?’ maken mensen zich zorgen over de onzekere dekkingsgraad van hun fonds, over eventuele arbeidsongeschiktheid en ‘wat krijgt de ex-partner bij een mogelijke scheiding?’ Die onzekerheid is niet vreemd, zegt Smit. ‘Zeker in deze tijd van vergrijzing, falende fondsen met verliesgevende beleggingen en de discussie over het verhogen van de pensioenleeftijd naar 67, is het echt van belang dat je weet hoe je ervoor staat.’
Afhaken
Om goede informatie te geven moeten deelnemers hun Uniform Pensioen Overzicht meenemen of een DigiD meenemen. Dat zorgt er al voor dat mensen weerstand voelen om iets te ondernemen, zegt student Smit. ‘Er zijn er die mappen en ordners vol losse papieren van verschillende pensioenfondsen meenemen. Het overzicht zijn ze zelf helemaal kwijt.’ Student Lahi begrijpt die weerstand wel. ‘Je kunt het zorgwekkend noemen, dat gebrek aan kennis. Maar ik begrijp het goed. Pensioen? Dat is iets voor later, als je oud bent. Mensen willen daar helemaal niet aan denken, ze zien de noodzaak niet. Dat komt pas als ze ermee te maken krijgen.’
Zelf weten Smit en Lahdi precies hoe het ervoor staat met hun appeltje voor de latere dorst. Maar, geeft het tweetal toe: ze mogen hier alleen informatie geven, geen concreet advies. Die lijn is dun, maar het aanbevelen van fondsen, maatschappijen of pensioenvormen mogen de studenten niet. ‘Daartoe zijn wij niet bevoegd, daar gelden strenge regels voor.’ Cliënt Vos’ blik wordt naarmate het spreekuur vordert minder glazig. Zijn pensioengat valt alles mee, hebben de dames adviseurs hem uitgelegd. ‘Ik ga er thuis zelf ook nog eens goed voor zitten.’