Een hommage die in het teken staat van nieuwsgierigheid. Een beter afscheid had vertrekkend voorzitter van Spui25 José van Dijck zich niet kunnen wensen. Vijf sprekers werd de vraag gesteld waar zij nieuwsgierig naar zijn en welke rol nieuwsgierigheid speelt in de wetenschap. 'Nieuwsgierigheid is belangrijk, maar niet genoeg om tot goede wetenschap te komen,' stelt spreker Marieke de Goede.
Lofuitingen alom tijdens de avond in haar oude vertrouwde Spui25. Onder de sprekers bevinden zich decaan van de Faculteit Geesteswetenschappen Frank van Vree en Marieke de Goede, hoogleraar politicologie en opvolger van Van Dijck als voorzitter van het bestuur van Spui25. Allemaal wensen zij Van Dijck veel geluk in haar nieuwe rol als eerste vrouwelijke president van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen (KNAW), waar zij sinds mei in functie is. De een grijpt het thema van de avond aan om een column voor te dragen, de ander geeft een filosofische beschouwing en weer een ander houdt wetenschappelijk onderzoek naar nieuwsgierigheid tegen het licht.
Wetenschappers zijn nieuwsgierige mensen
Voor Patti Valkenburg, hoogleraar Media, Jeugd en Samenleving en Marieke de Goede is nieuwsgierigheid de meest essentiële eigenschap van een wetenschapper. Valkenburg: 'Nieuwsgierigheid maakt deel uit van iemands persoonlijkheid. Wetenschappers moeten het vooral hebben van epistemologische nieuwsgierigheid, legt Valkenburg uit. 'Epistemologische nieuwsgierigheid, ook wel intellectuele nieuwsgierigheid is bij wetenschappers van belang. Universiteiten zitten stampvol intelligente en daarom ook nieuwsgierige mensen.'
Wat uiteindelijk bepaalt of iemand een goede wetenschapper is, wordt niet alleen door nieuwsgierigheid bepaald, stelt Valkenburg. 'Goede wetenschappers zijn creatief. Creatief zijn is niet alleen nieuwsgierig zijn, maar ook opmerkzaam. Daarnaast moet je iets heel veel doen en leren van je eigen fouten voordat je er goed in wordt.' De Goede voegt hieraan toe dat nieuwsgierigheid belangrijk is, maar niet genoeg is om tot goede wetenschap te komen. 'Doorzettingsvermogen en afbakening zijn ook erg belangrijk.'
Interdisciplinaire teams
Valkenburg geeft Van Dijck, als nieuwe voorzitter van een van Nederlands grootste wetenschappelijke organisaties ook een belangrijke les mee. Het wordt in de wetenschap steeds moeilijker gedegen kennis te krijgen en te behouden, stelt zij. 'Over ieder onderwerp zijn honderden onderzoeken gedaan. Er is sprake van een paradox: wetenschap is tegelijkertijd meer én minder toegankelijk. We hebben elkaar daardoor meer nodig dan ooit. Door interdisciplinair onderzoek behouden we het overzicht en maken we de wetenschap beter. Nieuwsgierigheid zit in het hart van de wetenschapper, maar is slechts het begin.'
José van Dijck - zelf naar eigen zeggen erg nieuwsgierig - prijst in haar dankwoord Valkenburg, De Goede en de andere sprekers. En het begint gelijk te kriebelen bij haar: 'Ik heb door de lezingen heel veel meer ideeën gekregen voor onderzoek. Ik wil er eigenlijk meteen mee aan de slag.' Lachend voegt ze toe: 'Dat baantje als president van de KNAW had ik nooit moeten aannemen.'