Freek de Jonge: ‘Ik vond de bezetting wat mager’
Als er iemand is die gewend is om terug te blikken op roerige jaren, dan is het wel een cabaretier. Freek de Jonge deed het al ontelbare keren en zat dit jaar als honorary fellow van de Faculteit der Geesteswetenschappen ook nog eens dicht bij het vuur. Folia sprak met De Jonge over de bezettingen van het Bungehuis en het Maagdenhuis en over hoe het verder nou verder moet met de UvA. ‘De geest van protest ligt nu ergens te sluimeren totdat de frustratie weer oploopt.’
Zijn eigen studententijd heeft niet zo veel voorgesteld, vindt honorary fellow Freek de Jonge (71). De cabaretier studeerde in de jaren '60 Nederlandse aan de UvA, maar volgde in drie jaar tijd naar eigen zeggen maar een stuk of tien colleges. Toch heeft hij veel gehad aan zijn studententijd. Hij betwijfelt dat de huidige studenten nog dezelfde kansen krijgen om zich te ontwikkelen die hij destijds heeft gekregen. ‘Er lijkt geen sfeer meer te zijn op de universiteit.’
U bezocht begin februari het Bungehuis om de bezetters een hart onder de riem te steken. Daar heeft u de studenten ook aangeboden om als een soort Ombudsman te fungeren. Is daar gebruik van gemaakt?
‘Nee, ik heb een paar keer mijn diensten aangeboden maar er was helemaal geen leiding dus er is niet veel van terecht gekomen. Ik heb nog wel opgetreden in het bezette Maagdenhuis, maar daar werd ik ook niet erg vrolijk van. Ik voelde me nergens een onderdeel van en er werd na het optreden ook niet doorgesproken, dus op een gegeven moment ging ik maar weer weg.’
In uw speech in het Bungehuis zei u ook dat de universiteit niet meer de ‘broedplaats van ideeën en vrijplaats van gedachten’ is die het zou moeten zijn.
‘Dat komt voor een groot deel door de hoge studiedruk. Ik weet niet hoe het gesteld is met het verenigingsleven maar studenten zijn erg naar de marge gedrongen. Ik hoor ze ook veel minder terug in het maatschappelijke debat. Er lijkt geen sfeer meer te zijn op de universiteit. Toen ik hoorde dat het Bungehuis bezet was dacht ik ook van: doe wat, verander wat!’
Was u teleurgesteld in de bezetters?
‘Ik vond het wat mager.’
Waar heeft dat mee te maken denkt u?
‘Dat weet ik niet. Van de bezetting weet ik wel dat het over het rendementsdenken ging maar het bleef vrij onduidelijk allemaal. Inmiddels is men weer on terms gekomen met het universiteitsbestuur, maar je wordt deels ook weer ingepakt door het systeem. Je kunt je afvragen of die geest van de protesten niet permanent aanwezig zou moeten zijn. Nu ligt die ergens te sluimeren totdat de frustratie weer zodanig oploopt dat men weer iets gaat doen.’
Wat hadden de bezetters volgens u moeten doen?
‘Ik weet het niet. Het probleem is dat je niet echt met een oppositie in discussie bent. Je beweging implodeert als het ware. Met Neerlands Hoop hebben we in de jaren zeventig actie gevoerd tegen het WK Voetbal in Argentinië.Neerlands Hoop was de drijvende kracht achter de actie Bloed aan de Paal. Daar was destijds het dictatoriale regime van Jorge Videla aan de macht dat bekend stond om ontvoeringen en martelpraktijken.
We hadden gelijk en we omringden ons met mensen die vonden dat we gelijk hadden, maar je komt nooit écht in debat met de mensen die vinden dat je geen gelijk hebt. En waarom niet? Omdat ze alleen maar afwerende argumenten hebben. Ze kunnen nooit zeggen: ‘‘Wat jij zegt is niet waar’’. Daar kan het niet over gaan. Het gaat hun erom dat ze zo lang mogelijk de bestaande machtsverhoudingen in stand houden omdat ze niet anders kunnen.’
En dat is bij de UvA nu ook zo?
‘Ja. Voor ons was het destijds heel simpel: de voetbalbond moest alleen bellen met andere voetbalbonden in Europa en zeggen: ‘‘Luister, daar gaan wij toch niet voetballen?’’ Hoe makkelijk kun je het maken? En toch zie je nu ook weer in het eindgevecht van de FIFA hoe lang het allemaal duurt. Hoe hardnekkig men noch blijft drijven op dat kurkje dat steeds kleiner wordt.
Nu het weer wat rustiger is zou ik over een manifest gaan nadenken en zorgen dat je ook dit evalueert. Wat is nou eigenlijk het doel? Want dat is zeker voor het grote publiek niet duidelijk. Wat willen we nou, wie dwarsboomt dat en met welke redenen? Daar zou ik graag over meepraten. Het is niet zo dat ik boordevol ideeën daarover zit, maar ik wil wel luisteren naar de ideeën van anderen zodat we samen kunnen kijken waar het ‘m dan in zit.’
Lees het hele interview met Freek de Jonge in Folia #15, die vanaf 13 januari in de bakken ligt.
