‘De beroepspraktijk kan het hbo helpen om verder te komen’
Zouden er hogeschoolbestuurders zijn die bij het uitkomen van de Keuzegids hbo hun schouders ophalen en overgaan tot de orde van de dag? Deze week werd bekend dat de HvA voor het eerst als slechtste hbo-instelling in Nederland is beoordeeld door de gids. Voormalig HvA-docent Jurriaan Gorter ziet desondanks kansen.
De Keuzegids hbo is een onafhankelijke gids die wordt uitgegeven door centrum Hoger Onderwijs Informatie. De makers stellen de Keuzegids samen op basis van het ongefilterde oordeel van studenten en ‘mensen die het kunnen weten’, wat hen als brenger van de moeilijke boodschap uiteraard geregeld op kritiek komt te staan. Je krijgt namelijk per school en per studie een écht rapportcijfer. En dat schuurt. Wie gaat er milieukunde studeren op een hbo waarvan de gids zegt dat die wordt beoordeeld met een 4?
Gek genoeg zijn dat er toch genoeg. Juist in de grote steden, waar volgens de keuzegids veruit slechtst aangeschreven hbo’s te vinden zijn (de top 4 minst scorende scholen staan allemaal in de vier grootste steden van Nederland) heeft men nauwelijks te klagen over aantallen nieuwe inschrijvingen.
Kennelijk gaat de nieuwe hbo-student in de grote stad liever naar een minder presterende hbo om de hoek, dan naar een uitstekend aangeschreven instelling buiten de Randstad. Het is ook nogal wat om vanuit de periferie van Utrecht of Amsterdam op kamers te gaan in Breda, maar opmerkelijk is dat gegeven wel.
Bedroevende positie
Bijzondere bijkomstigheid is dat het succes van die grotesteden-hbo’s hen nauwelijks dwingt om de eigen prestaties eens kritisch tegen het licht te houden. Sinds de gids verschijnt, bungelen steeds dezelfde grote namen onderaan de lijst. Lokale nieuwsmedia slaan jaarlijks alarm over die bedroevende positie van hun lokale hbo’s. Soms wordt er beterschap beloofd of een reden aangedragen en daarna wordt het weer stil.
De ‘klanten van de toekomst’ – leerlingen op mbo, havo of vwo - zijn in deze fase van het schoolseizoen vaak net begonnen aan hun examenjaar, dus als het meezit ontgaat de hele shitstorm hen. Ouders zijn vaak al blij als hun spruit rond deze tijd een ‘idee heeft over een vervolgopleiding’, maar eerst dat vermaledijde middelbareschooldiploma maar eens halen. En de hbo-studenten zelf halen ook hun schouders op: ‘Wij de slechtste hogeschool? Het interesseert me niet zo’. Ik bedenk dit niet zelf.
Goede of slechte prestaties in de keuzegids hangen niet samen met de omvang van de school. De best presterende school van dit jaar is een gigantische fabriek. Kleinschaligheid van de opleidingen zelf is wél bepalend, of beter: de organisatie van kleinschaligheid. Of je echte aandacht hebt voor mensen wordt niet bepaald door de omvang van je omgeving, maar door persoonlijk contact, gericht op jouw ontwikkeling als professional en als mens. En afspraken nakomen. Dat altijd.
Publiciteitsgolf
Er is – als gezegd – ook kritiek op de Keuzegids hbo en daar valt ook best in mee te gaan, maar feit blijft dat de negatieve (en positieve) publiciteitsgolf op de agenda verschijnt van de bestuurders die van hun hbo de beste van het land willen maken. En dat willen ze uiteraard stiekem allemaal. Zo’n hogere score kún je halen door beter in te spelen op de wensen en verwachtingen van je studenten, maar eigenlijk hoor je als onderwijsinstelling gewoon goed onderwijs en goede ondersteuning te bieden en daarná te luisteren naar studenten. Je bent als hbo een instituut, geen bedrijf (die vergissing in denkrichting heeft al de nodige hbo-ellende opgeleverd).
Je Net Promotor Score (klanttevredenheid) en je ‘customer journey’ ten spijt: je hébt geen klanten, je bent een school. Dat neemt niet weg dat je goed naar studenten moet luisteren. Hún perceptie bepaalt voor een belangrijk deel hoe je scoort en soms bieden ze je kansen aan; low hanging fruit dat je niet mag laten hangen.
Als studenten van een internationale opleiding bestuurskunde willen dat de opleiding praktijkgerichter wordt, moet je de praktijk opzoeken. Als ze vinden dat er te weinig aandacht is voor het opdoen van beroepsvaardigheden, zoek je naar manieren om hen in contact te brengen met professionals die beroepsvaardigheden kunnen overdragen. Ze vragen niet om een gebedsruimte, verlichting in de fietsenstalling of betere catering. Ze vragen in eerste instantie om goed, relevant onderwijs.
Beroepsvaardigheid
Verschillende organisaties, waaronder bedrijven, beroeps- en brancheorganisaties hebben in de afgelopen jaren enorm geïnvesteerd in hun relatie met hbo’s. Met een aantal van hen (waaronder overigens de best presterende uit de Keuzegids) hebben zij verregaande afspraken, juist óm die praktijk en beroepsvaardigheid naar scholen te brengen.
Ze doen dat door onder meer door stage- en afstudeerplaatsen te regelen, maar ook door studiemateriaal te delen en normen te standaardiseren. De relatie met hbo’s houdt voor hen ook in dat het beroepenveld praat met studierichtingsleiders, programmacoördinatoren, opleidingsmanagers, docenten. Praktijkgericht en beroepsvaardig, we willen allemaal hetzelfde.
Ik zou alle onderwijscollega’s in de relevante hbo-richtingen willen vragen, eens goed na te denken over de vraag hoe wij – vanuit de beroepspraktijk – jullie kunnen helpen beter te worden. Hoe we de b uit hbo écht kunnen laden met ‘right here right now’-vakkennis, -ervaring of inzichten. We delen vaak dezelfde missie: het vak en zijn professionals beter maken en bijstaan, mensen verder helpen, de economie en daarmee de maatschappij sterk maken.
Want als vakman uit de hbo-praktijk stak het me wel, de harde kritiek die sommige van mijn meest dierbare oud-collega’s deze week ten beurt viel. Er wordt door veel zeer bevlogen onderwijsprofessionals keihard gewerkt aan goede prestaties in het hbo.
Dus nee, ik denk niet dat ze bestaan: hbo-bestuurders die bij het uitkomen van de hbo keuzegids hun schouders ophalen en overgaan tot de orde van de dag. Maar laat de beroepspraktijk helpen verder te komen en laat het niet overwaaien.
Jurriaan Gorter is voormalig HvA-docent en werkt als Manager Study Members & Exams bij Nima, beroepsvereniging voor professionals in marketing, communicatie en sales.
