'Dit weekend publiceerden hoogleraren Jan Bergstra en Ralph Wijers op Folia Web een kritische bijdrage waarin Rethink UvA aangeraden werd om zich eerst te 'restylen' alvorens te trachten de UvA opnieuw uit te vinden. Spijtig genoeg staat de brief vol misvattingen en zelfs feitelijke onjuistheden over wat Rethink UvA is, waar we voor staan, en hoe we te werk gaan. Deze brief is niet enkel een poging tot rechtzetting, maar we hopen er ook mee duidelijk te maken dat beide hoogleraren, vanuit de ideeën die ze ten toon spreiden in hun open brief, gebaat zijn bij de voorstellen die Rethink UvA doet.
Humanities Rally-voorman Tivadar Vervoort | Foto: Daniël Rommens
Een eerste misverstand is dat Rethink UvA op één hoop gegooid wordt met andere organisaties zoals De Nieuwe Universiteit of Humanities Rally. Er zijn zeker affiniteiten, overlappende agenda's en gezamenlijke acties maar het gaat hier om compleet verschillende organisaties. Rethink UvA vormt enkel de stem van het personeel, en is pas opgericht na het Maagdenhuis bezet werd. Rethink UvA de Bungehuisbezetting verwijten klopt dus niet. Bovendien heeft Rethink UvA zich nooit uitgesproken over de bezetting als strategie. Sommige mensen zijn er voorstander van, anderen helemaal niet. Het is een debat dat intern speelt.
Ook het verwijt dat Rethink UvA teveel op de persoon van de CvB-voorzitter speelt klopt niet en illustreert de verwarring bij beide hoogleraren. Rethink UvA heeft keer op keer benadrukt dat het ons niet gaat om de poppetjes maar om een omslag in beleid en organisatiecultuur. De Nieuwe Universiteit daarentegen heeft wel het ontslag van het CvB geëist. Dat er in zeer korte tijd een veelheid aan organisaties sui generis is ontstaan die deels overlappende, deels tegenstrijdige eisen stelt, toont aan dat er al langer iets smeulde aan de UvA.
Breed gedragen
De smalende opmerking dat Rethink UvA slechts een tweehonderdtal docenten achter zich heeft staan klopt dan ook niet. Dat de Algemene Vergaderingen op zeer korte tijd gemiddeld 150 mannen en vrouwen kunnen mobiliseren (een waar wonder gezien de drukke en dichtgetimmerde agenda's van academici) betekent niet dat slechts tweehonderd docenten de organisatie zouden steunen. De algemene mailinglijst telt nu meer dan 600 leden. Er zijn steunbrieven gekomen van onder meer AISSR-grant-winnaars, de afdeling Geografie, Planologie en Internationale Ontwikkelingsstudies en het Amsterdam University College. Bovendien is er een Rethink UvA/FdR opgericht. Ook Utrecht heeft ondertussen een Rethink UU. En dan hebben we het nog niet over de silenced majority die haar instemming niet publiekelijk durft te uiten vanwege tijdelijke contracten of precaire arbeidssituaties. Het gaat zeker niet om een marginale beweging zonder democratische legitimiteit, maar om een breed gedeeld gevoel van ongenoegen met de manier waarop de universiteit bestuurd wordt.
Anonieme flyer op het raam van het bezette Bungehuis | Foto: Daniël Rommens
Het is ook niet de omvang van de beweging die verantwoordelijk is voor de door hoogleraren Bergstra en Wijers zo verfoeide anonimiteit, die enigszins overspannen 'microterreur' wordt genoemd. Het is eenvoudigweg onmogelijk om voor elk statement aan iedereen op de lijst te vragen of men het wil ondertekenen. Dat geldt zeker in een context waar de situatie van dag op dag verandert en kort op de bal gespeeld wordt. Er zijn werkgroepen gevormd die voorstellen en teksten produceren maar de grote lijnen worden altijd voorgelegd in de Algemene Vergadering en aan een temperature check onderworpen.
Daarnaast zijn ook enkele teksten wel degelijk door 450 medewerkers met naam ondertekend - waarop Bureau Communicatie an de UvA prompt de lijst rondstuurde om te voorkomen dat deze medewerkers voor "gedoe" [sic] gingen zorgen tijdens de Bachelordag. Ten slotte zijn er binnen Rethink UvA verschillende werkgroepen waar mensen via een mailinglijst of bijeenkomsten van zich kunnen laten horen. Zij kunnen de informatie ook terugkoppelen naar hun collega’s die niet direct bij Rethink UvA betrokken zijn.
Oude panden
De beide hoogleraren schrijven daarnaast: "Maar als wij het goed begrijpen is men voor het behoud van opleidingen zonder studenten, voor het behoud van eigendom en eigen beheer van een reeks van oude panden in de binnenstad en voor een rem op de integratie van onderdelen van de natuurwetenschappen met overeenkomstige onderdelen van de Vrije Universiteit (VU)". Deze zin is dusdanig à côté de la plaque dat hij moedwillig tendentieus geformuleerd lijkt te zijn. Rethink UvA is helemaal niet per definitie voorstander van het behoud van oude panden: wij zijn tegenstander van een losgeslagen vastgoedoperatie waardoor vanaf 2016 de UvA van de faculteiten jaarlijks 16 miljoen euro extra zal vragen voor de huur van de gebouwen - 16 miljoen die uiteraard ergens anders vandaan gehaald zal worden, en dit elk jaar opnieuw.
Cijfers als deze plaatsen het geschatte structurele tekort van 7 miljoen euro bij de Faculteit der Geesteswetenschap in een ander licht. Dát is het precieze verwijt van Rethink UvA ten aanzien van het huidige bestuur, dat het de focus legt op 'een probleem van de kleine talen' terwijl elders in schimmige constructies massaal geld over de balk wordt gegooid .
Sluit u aan
Bètafusie weggestemd tijdens gemeenschappelijke vergadering in Crea | Foto: Mats van Soolingen
Tot slot hebben we er geen enkel probleem mee dat onderdelen van de FNWI geïntegreerd worden met die van de VU. Waar we wel een probleem mee hebben is dat het CvB het besluit van de medezeggenschap om die fusie tegen te gaan via allerlei constructies naast zich neerlegt. In tegenstelling tot wat beide hoogleraren beweren kijken we zeker niet neer op de bestaande medezeggenschap, die inderdaad uit 'hardwerkende en democratisch gekozen collega-medewerkers en -studenten' bestaat. Wij willen echter dat haar (te beperkte) beslissingsmacht gerespecteerd en uitgebreid wordt. De manier bijvoorbeeld waarop 8-8-4 verplicht opgelegd werd voor de faculteiten Rechten en Geesteswetenschappen, tegen alle adviezen van de medezeggenschap en zelfs de decanen in, is een illustratie van de minachting die het CvB koestert voor de medezeggenschap.
Dit kan enkel geremedieerd worden door de bestaande structuren van zeggenschap en medezeggenschap te versterken en uit te breiden, nieuwe vormen van medezeggenschap te ontwerpen, en door de beslissingsmacht op het zo laag mogelijke niveau terug te brengen, allemaal eisen die Rethink UvA op tafel heeft gelegd. Dit laatste wil overigens ook zeggen dat Rethink UvA de wens van onderdelen van de Natuurwetenschappen om zich te integreren met de VU volledig steunt, als dat via democratische proces binnen die afdelingen beslist wordt, en de consultaties via een open en transparant proces met alle belanghebbenden gebeuren. Dus, beste hoogleraren Bergstra en Wijers, sluit u aan bij Rethink UvA, u hebt niets te verliezen behalve de kettingen die u weghouden van de VU.
Op de keper beschouwd lijkt de weerzin ten aanzien van Rethink UvA eerder ingegeven door de stijl, toon en methodiek die Rethink UvA hanteert dan door de doelstellingen, maar het is belangrijk middel en doel van elkaar te scheiden, en de brief van beide hoogleraren bevat enkele hoopvolle elementen die suggereren dat wat dat laatste betreft het water niet zo diep is. Rethink UvA kijkt dan ook uit naar de concrete voorstellen die hoogleraren Bergstra en Wijers beloven te formuleren om de interne democratie te versterken en zullen die met respect aanhoren en bespreken, ook als we het er niet mee eens zijn.'
Met collegiale groet,
Jan Teurlings, universitair docent Mediastudies
Jitske Jasperse, docent Kunstgeschiedenis
Claire Weeda, gastonderzoeker Geschiedenis
Sanli Faez, gepromoveerd aan FNWI
Jaap Kooijman, universitair hoofddocent Mediastudies
Foto: Daniël Rommens
'De ReThink UvA-beweging heeft de afgelopen weken veel reacties losgemaakt. In een opiniestuk op Folia Web illustreren Jan Bergstra en Ralf Wijers een tegenwoordig veel voorkomende houding van bestuurders ten opzichte van dit soort initiatieven van medewerkers en studenten. Ze ondertekenen het stuk alleen als hoogleraar, maar voor de volledigheid is het goed om op te merken dat ze directeur zijn van, respectievelijk, het Informatica- en het Sterrenkundeinstituut van de UvA.
In een tendentieus artikel worden de mensen achter ReThink door Bergstra en Wijers weggezet als een stel ongemanierde idioten met naïeve ideeën. Op hoge toon horen we dat het ReThink ontbreekt aan het "noodzakelijke fatsoen", dat men zich moet schamen voor de "stijl van doen", etcetera. De ideeën en wensen van Rethink worden geïnfantiliseerd tot eisen als het behoud van studies zonder studenten en het in eigendom houden van een stel oude panden in de binnenstad.
Bovendien wordt uitgelegd dat de studenten en medewerkers natuurlijk niet begrijpen hoe ingewikkeld de materie is. Zo is bijvoorbeeld de ReThinkers volgens de auteurs “zowel het concept van ambitie als de wens tot internationale profilering volkomen vreemd”. Na al deze vaststellingen zijn Bergstra en Wijers niet te beroerd om de onnozelen nog even wat gratis advies te geven over hoe ze zich vanaf nu dienen op te stellen. Een betere illustratie van de houding van sommige bestuurders op de UvA had ReThink zich niet kunnen wensen.
De directeuren Bergstra en Wijers lijken zich nauwelijks bewust van hun stuitende hooghartigheid en arrogantie. Met hun goedkope retoriek proberen ze de ReThink-beweging te marginaliseren en te voorkomen dat ze in hoeven te gaan op de grotere thema’s die door ReThink worden aangekaart: het gecentraliseerde en ondemocratische bestuur, het doorgeschoten rendementsdenken en het gebrek aan openheid over de financiële situatie.'
Harry van Zanten, hoogleraar Wiskunde
Humanities Rally-voorman Tivadar Vervoort | Foto: Daniël Rommens
Een eerste misverstand is dat Rethink UvA op één hoop gegooid wordt met andere organisaties zoals De Nieuwe Universiteit of Humanities Rally. Er zijn zeker affiniteiten, overlappende agenda's en gezamenlijke acties maar het gaat hier om compleet verschillende organisaties. Rethink UvA vormt enkel de stem van het personeel, en is pas opgericht na het Maagdenhuis bezet werd. Rethink UvA de Bungehuisbezetting verwijten klopt dus niet. Bovendien heeft Rethink UvA zich nooit uitgesproken over de bezetting als strategie. Sommige mensen zijn er voorstander van, anderen helemaal niet. Het is een debat dat intern speelt.
Ook het verwijt dat Rethink UvA teveel op de persoon van de CvB-voorzitter speelt klopt niet en illustreert de verwarring bij beide hoogleraren. Rethink UvA heeft keer op keer benadrukt dat het ons niet gaat om de poppetjes maar om een omslag in beleid en organisatiecultuur. De Nieuwe Universiteit daarentegen heeft wel het ontslag van het CvB geëist. Dat er in zeer korte tijd een veelheid aan organisaties sui generis is ontstaan die deels overlappende, deels tegenstrijdige eisen stelt, toont aan dat er al langer iets smeulde aan de UvA.
Breed gedragen
De smalende opmerking dat Rethink UvA slechts een tweehonderdtal docenten achter zich heeft staan klopt dan ook niet. Dat de Algemene Vergaderingen op zeer korte tijd gemiddeld 150 mannen en vrouwen kunnen mobiliseren (een waar wonder gezien de drukke en dichtgetimmerde agenda's van academici) betekent niet dat slechts tweehonderd docenten de organisatie zouden steunen. De algemene mailinglijst telt nu meer dan 600 leden. Er zijn steunbrieven gekomen van onder meer AISSR-grant-winnaars, de afdeling Geografie, Planologie en Internationale Ontwikkelingsstudies en het Amsterdam University College. Bovendien is er een Rethink UvA/FdR opgericht. Ook Utrecht heeft ondertussen een Rethink UU. En dan hebben we het nog niet over de silenced majority die haar instemming niet publiekelijk durft te uiten vanwege tijdelijke contracten of precaire arbeidssituaties. Het gaat zeker niet om een marginale beweging zonder democratische legitimiteit, maar om een breed gedeeld gevoel van ongenoegen met de manier waarop de universiteit bestuurd wordt.
Anonieme flyer op het raam van het bezette Bungehuis | Foto: Daniël Rommens
Het is ook niet de omvang van de beweging die verantwoordelijk is voor de door hoogleraren Bergstra en Wijers zo verfoeide anonimiteit, die enigszins overspannen 'microterreur' wordt genoemd. Het is eenvoudigweg onmogelijk om voor elk statement aan iedereen op de lijst te vragen of men het wil ondertekenen. Dat geldt zeker in een context waar de situatie van dag op dag verandert en kort op de bal gespeeld wordt. Er zijn werkgroepen gevormd die voorstellen en teksten produceren maar de grote lijnen worden altijd voorgelegd in de Algemene Vergadering en aan een temperature check onderworpen.
Daarnaast zijn ook enkele teksten wel degelijk door 450 medewerkers met naam ondertekend - waarop Bureau Communicatie an de UvA prompt de lijst rondstuurde om te voorkomen dat deze medewerkers voor "gedoe" [sic] gingen zorgen tijdens de Bachelordag. Ten slotte zijn er binnen Rethink UvA verschillende werkgroepen waar mensen via een mailinglijst of bijeenkomsten van zich kunnen laten horen. Zij kunnen de informatie ook terugkoppelen naar hun collega’s die niet direct bij Rethink UvA betrokken zijn.
Oude panden
De beide hoogleraren schrijven daarnaast: "Maar als wij het goed begrijpen is men voor het behoud van opleidingen zonder studenten, voor het behoud van eigendom en eigen beheer van een reeks van oude panden in de binnenstad en voor een rem op de integratie van onderdelen van de natuurwetenschappen met overeenkomstige onderdelen van de Vrije Universiteit (VU)". Deze zin is dusdanig à côté de la plaque dat hij moedwillig tendentieus geformuleerd lijkt te zijn. Rethink UvA is helemaal niet per definitie voorstander van het behoud van oude panden: wij zijn tegenstander van een losgeslagen vastgoedoperatie waardoor vanaf 2016 de UvA van de faculteiten jaarlijks 16 miljoen euro extra zal vragen voor de huur van de gebouwen - 16 miljoen die uiteraard ergens anders vandaan gehaald zal worden, en dit elk jaar opnieuw.
Cijfers als deze plaatsen het geschatte structurele tekort van 7 miljoen euro bij de Faculteit der Geesteswetenschap in een ander licht. Dát is het precieze verwijt van Rethink UvA ten aanzien van het huidige bestuur, dat het de focus legt op 'een probleem van de kleine talen' terwijl elders in schimmige constructies massaal geld over de balk wordt gegooid .
Sluit u aan
Bètafusie weggestemd tijdens gemeenschappelijke vergadering in Crea | Foto: Mats van Soolingen
Tot slot hebben we er geen enkel probleem mee dat onderdelen van de FNWI geïntegreerd worden met die van de VU. Waar we wel een probleem mee hebben is dat het CvB het besluit van de medezeggenschap om die fusie tegen te gaan via allerlei constructies naast zich neerlegt. In tegenstelling tot wat beide hoogleraren beweren kijken we zeker niet neer op de bestaande medezeggenschap, die inderdaad uit 'hardwerkende en democratisch gekozen collega-medewerkers en -studenten' bestaat. Wij willen echter dat haar (te beperkte) beslissingsmacht gerespecteerd en uitgebreid wordt. De manier bijvoorbeeld waarop 8-8-4 verplicht opgelegd werd voor de faculteiten Rechten en Geesteswetenschappen, tegen alle adviezen van de medezeggenschap en zelfs de decanen in, is een illustratie van de minachting die het CvB koestert voor de medezeggenschap.
Dit kan enkel geremedieerd worden door de bestaande structuren van zeggenschap en medezeggenschap te versterken en uit te breiden, nieuwe vormen van medezeggenschap te ontwerpen, en door de beslissingsmacht op het zo laag mogelijke niveau terug te brengen, allemaal eisen die Rethink UvA op tafel heeft gelegd. Dit laatste wil overigens ook zeggen dat Rethink UvA de wens van onderdelen van de Natuurwetenschappen om zich te integreren met de VU volledig steunt, als dat via democratische proces binnen die afdelingen beslist wordt, en de consultaties via een open en transparant proces met alle belanghebbenden gebeuren. Dus, beste hoogleraren Bergstra en Wijers, sluit u aan bij Rethink UvA, u hebt niets te verliezen behalve de kettingen die u weghouden van de VU.
Op de keper beschouwd lijkt de weerzin ten aanzien van Rethink UvA eerder ingegeven door de stijl, toon en methodiek die Rethink UvA hanteert dan door de doelstellingen, maar het is belangrijk middel en doel van elkaar te scheiden, en de brief van beide hoogleraren bevat enkele hoopvolle elementen die suggereren dat wat dat laatste betreft het water niet zo diep is. Rethink UvA kijkt dan ook uit naar de concrete voorstellen die hoogleraren Bergstra en Wijers beloven te formuleren om de interne democratie te versterken en zullen die met respect aanhoren en bespreken, ook als we het er niet mee eens zijn.'
Met collegiale groet,
Jan Teurlings, universitair docent Mediastudies
Jitske Jasperse, docent Kunstgeschiedenis
Claire Weeda, gastonderzoeker Geschiedenis
Sanli Faez, gepromoveerd aan FNWI
Jaap Kooijman, universitair hoofddocent Mediastudies
Foto: Daniël Rommens
Blazende mastodonten
'De ReThink UvA-beweging heeft de afgelopen weken veel reacties losgemaakt. In een opiniestuk op Folia Web illustreren Jan Bergstra en Ralf Wijers een tegenwoordig veel voorkomende houding van bestuurders ten opzichte van dit soort initiatieven van medewerkers en studenten. Ze ondertekenen het stuk alleen als hoogleraar, maar voor de volledigheid is het goed om op te merken dat ze directeur zijn van, respectievelijk, het Informatica- en het Sterrenkundeinstituut van de UvA.
In een tendentieus artikel worden de mensen achter ReThink door Bergstra en Wijers weggezet als een stel ongemanierde idioten met naïeve ideeën. Op hoge toon horen we dat het ReThink ontbreekt aan het "noodzakelijke fatsoen", dat men zich moet schamen voor de "stijl van doen", etcetera. De ideeën en wensen van Rethink worden geïnfantiliseerd tot eisen als het behoud van studies zonder studenten en het in eigendom houden van een stel oude panden in de binnenstad.
Bovendien wordt uitgelegd dat de studenten en medewerkers natuurlijk niet begrijpen hoe ingewikkeld de materie is. Zo is bijvoorbeeld de ReThinkers volgens de auteurs “zowel het concept van ambitie als de wens tot internationale profilering volkomen vreemd”. Na al deze vaststellingen zijn Bergstra en Wijers niet te beroerd om de onnozelen nog even wat gratis advies te geven over hoe ze zich vanaf nu dienen op te stellen. Een betere illustratie van de houding van sommige bestuurders op de UvA had ReThink zich niet kunnen wensen.
De directeuren Bergstra en Wijers lijken zich nauwelijks bewust van hun stuitende hooghartigheid en arrogantie. Met hun goedkope retoriek proberen ze de ReThink-beweging te marginaliseren en te voorkomen dat ze in hoeven te gaan op de grotere thema’s die door ReThink worden aangekaart: het gecentraliseerde en ondemocratische bestuur, het doorgeschoten rendementsdenken en het gebrek aan openheid over de financiële situatie.'
Harry van Zanten, hoogleraar Wiskunde
