‘Werken is voor veel studenten geen keuze’
De ideeën van Jan Bouwens zijn niet realistisch, betoogt FNV Jong-voorzitter Esther Crabbendam. ‘Liever keihard werken om studie en bijbaan te combineren, dan bij de pakken neerzitten en niet gaan studeren.’
Studenten vallen volgens UvA-hoogleraar accounting Jan Bouwens ‘de werkende bevolking lastig met hun luxeproblemen’ als zij zich uitspreken tegen de plannen van de NS om colleges aan te passen aan treintijden. Ik maak me zorgen om het feit dat mensen als de heer Bouwens blijkbaar totaal geen idee hebben van de positie waarin jonge mensen in Nederland zich nu bevinden. Volgens mij zouden we ‘de werkende bevolking’ zoals Bouwens dit noemt juist vaker lastig moeten vallen met onze problemen, in plaats van de NS studenten lastig te laten vallen met hun problemen.
De opinie van Bouwens wekt bij mij en veel medestudenten vooral irritatie op omdat het een voorbeeld is van de kortzichtige manier waarop studenten vaker in de publieke opinie worden besproken. Ik vraag me sterk af of hoogleraar Bouwens weleens met zijn studenten spreekt. Het lijkt namelijk alsof hij weinig weet over het hedendaags studentenleven. Als hij een van zijn studenten zou vragen wat diegene liever doet: een week lang vol aan de studie besteden en zoveel mogelijk extra vakken volgen om alles uit zijn studietijd te halen, of de studie afwisselen met een zware bijbaan in de horeca waar ook nog eens een jeugdloontje tegenover staat, wetende dat je nog 45 jaar moet werken, is de keuze voor de meesten snel gemaakt. Maar dit is op geen enkele manier de keus waar studenten nu voor staan.
Wonen op de campus
Studeren is duurder dan ooit. Dat Bouwens het bedrag van bijna 2000 euro dat je nu moet neerleggen voor een opleiding afdoet als ‘luttel’ baart mij zorgen, maar dat hij ook nog eens denkt dat je door op de campus te wonen goedkoop af bent, laat wel zien dat hij totaal geen weet heeft van de lastige positie van de student van nu. In de meeste steden is er zo’n tekort aan woningen dat voor een campuscontract jaren wachttijd staan. En zie zo’n woning daarna nog maar eens te betalen, zonder bijbaantje en studiefinanciering. Denkt hij nou echt dat studenten massaal in bijbaantjes werken zodat ze lekker in grachtenpanden kunnen wonen? Was het maar zo. De huurprijs in Amsterdam is inmiddels bijna even hoog als het bedrag dat je maximaal kunt lenen sinds de studiefinanciering is afgeschaft. Dan is je collegegeld, het geld wat je voor je boeken moet betalen, en dat voor je dagelijkse boodschappen nodig hebt, nog niet meegeteld.
Ook heeft Bouwens een totaal vertekend beeld van waslijst aan eisen die werkgevers tegenwoordig stellen aan afgestudeerde jongeren. Een van de grootste problemen van afgestudeerde jongeren is op dit moment het gebrek aan startersbanen en de dwang van werkgevers om eerst op een ‘werkervaringsplek’ tegen een schrale vergoeding werkervaring op te doen, waarbij de kans dat je uiteindelijk doorstroomt naar een ‘echte baan’ vrijwel nihil is. Zonder bijbaantje en de werkervaring die je daar op doet maak je dus al helemaal geen kans op een felbegeerde startersbaan.
Hongerloontje
Misschien is deze situatie van jongeren voor sommigen niet zichtbaar, of wil men het niet zien, maar het is wel de realiteit waar je op dit moment op de arbeidsmarkt mee wordt geconfronteerd. Laat de woede van Bouwens zich dus eerder richten op werkgevers die dit soort eisen stellen, jongeren tegen minder dan een hongerloontje volwaardig productief werk laten doen en de intellectuele ontwikkeling die jongeren tijdens hun studie ondergaan niet genoeg waarderen. Of op de overheid, die aan de ene kant de studiefinanciering afneemt en het collegegeld steeds hoger maakt, maar er aan de andere kant weinig lijkt te doen om de positie van jongeren te verbeteren.
Het lijkt in Nederland heel gewoon te zijn geworden om problemen af te schuiven op degene die er het meest last van hebben. Bijbaantje naast je studie? Dat is je eigen keus, en als je daardoor minder kunt studeren is dat je eigen schuld. Maar als je met torenhoge huurprijzen en studiekosten wordt geconfronteerd en geen rijke ouders hebt die je daarbij kunnen helpen: in hoeverre is een bijbaan dan nog een eigen keuze?
Volgens mij kunnen we trots zijn dat jongeren in Nederland ervoor kiezen naast hun studie te werken om zo toch een opleiding te kunnen volgen, in plaats van er massaal voor te kiezen niet te gaan studeren omdat de kosten zo hoog zijn. Liever keihard werken om studie en bijbaan te combineren, dan bij de pakken neerzitten en de studiekeus aan je voorbij te laten gaan. Ik ben trots op deze studenten, die er ondanks alle hordes die hen worden opgeworpen doorzetten, en ik vind dat Bouwens dat ook zou moeten zijn.
Esther Crabbendam is oud-UvA-student en voorzitter van FNV Jong.
