U kletst uit uw nek, het boek van Rens Vliegenthart, universitair hoofddocent politieke communicatie aan de UvA, is gisteren gepubliceerd. In zijn boek stelt Vliegenthart dat de berichtgeving over politiek in de media de laatste jaren negatiever en kortzichtiger is geworden. Zowel de kiezers als de politiek zelf worden daardoor beïnvloed.
U klets uit uw nek; waarom heeft u voor deze titel gekozen?
'Mijn boek is een overzicht van al het onderzoek dat de laatste jaren gedaan is naar de relatie tussen de media, kiezers en politici. De titel is een uitspraak van Piet Hein Donner. Toen journalisten hem vroegen wanneer hij zijn nieuwe baan als vicevoorzitter van de Raad van Staten bekend zou maken, schoot Donner uit zijn slof. "Ik heb nu al zoveel baarlijke nonsens gehoord. U kletst uit uw nekharen". De uitspraak kenmerkt de relaties tussen de media, de kiezers en politici. Kiezers en media denken dat politici alles uit hun duim zuigen en politici denken hetzelfde over de media.'
Zijn de berichten over de politiek in de media echt kortzichtig geworden?
'In een aantal opzichten kun je dat wel zeggen. Conflict en strategie staan centraal en dat gaat ten kosten van de inhoud. We lezen bijvoorbeeld wel dat een politicus een Kamervraag stelt en waarom dat strategisch handig is. We lezen echter bijna niets over de inhoud van de Kamervraag.'
Komt dat niet omdat politiek gewoon strategisch is?
'Natuurlijk is het ook de schuld van politici want die gaan er in mee. Als ze gevraagd wordt wat ze vinden van een politicus van een andere partij reageren ze bijna altijd negatief. De toon is heel hard geworden. Uit onderzoek blijkt dat populistische partijen hiermee zijn begonnen maar andere partijen hebben het overgenomen.'
Waarom is dat zo erg?
'Ik zeg niet dat het vreselijk erg is. Het is goed dat de huidige manier van berichtgeving meer mensen bereikt maar als die berichtgeving vooral gaat over opiniepeilingen krijgen kiezers eenzijdige informatie. In een democratie is het belangrijk dat iedereen een weloverwogen stem kan uitbrengen.'
Hoe machtig is de journalist?
'Het blijkt dat journalisten veel invloed hebben op het politieke spel en op het stemgedrag. In Nederland zijn veel van de partijen ongeveer even groot. De invloed van de media kan dus al snel bepalend zijn. Toch hebben de media weinig invloed op de partijprogramma’s en de inhoud van de politiek. Je kunt dus niet over een soort almachtige media praten.'
Wat voor reacties verwacht u op het boek?
'Journalisten zullen zich wel aangesproken voelen. Er belde er net een op die vroeg waarom ik het niet zo heb op journalisten. Verder herkennen ze wel wat ik schrijf over de politici. Politici herkennen juist wat ik zeg over de journalisten. Ze proberen allemaal hun eigen straatje schoon te vegen.'
U klets uit uw nek; waarom heeft u voor deze titel gekozen?
'Mijn boek is een overzicht van al het onderzoek dat de laatste jaren gedaan is naar de relatie tussen de media, kiezers en politici. De titel is een uitspraak van Piet Hein Donner. Toen journalisten hem vroegen wanneer hij zijn nieuwe baan als vicevoorzitter van de Raad van Staten bekend zou maken, schoot Donner uit zijn slof. "Ik heb nu al zoveel baarlijke nonsens gehoord. U kletst uit uw nekharen". De uitspraak kenmerkt de relaties tussen de media, de kiezers en politici. Kiezers en media denken dat politici alles uit hun duim zuigen en politici denken hetzelfde over de media.'
Zijn de berichten over de politiek in de media echt kortzichtig geworden?
'In een aantal opzichten kun je dat wel zeggen. Conflict en strategie staan centraal en dat gaat ten kosten van de inhoud. We lezen bijvoorbeeld wel dat een politicus een Kamervraag stelt en waarom dat strategisch handig is. We lezen echter bijna niets over de inhoud van de Kamervraag.'
Komt dat niet omdat politiek gewoon strategisch is?
'Natuurlijk is het ook de schuld van politici want die gaan er in mee. Als ze gevraagd wordt wat ze vinden van een politicus van een andere partij reageren ze bijna altijd negatief. De toon is heel hard geworden. Uit onderzoek blijkt dat populistische partijen hiermee zijn begonnen maar andere partijen hebben het overgenomen.'
Waarom is dat zo erg?
'Ik zeg niet dat het vreselijk erg is. Het is goed dat de huidige manier van berichtgeving meer mensen bereikt maar als die berichtgeving vooral gaat over opiniepeilingen krijgen kiezers eenzijdige informatie. In een democratie is het belangrijk dat iedereen een weloverwogen stem kan uitbrengen.'
Hoe machtig is de journalist?
'Het blijkt dat journalisten veel invloed hebben op het politieke spel en op het stemgedrag. In Nederland zijn veel van de partijen ongeveer even groot. De invloed van de media kan dus al snel bepalend zijn. Toch hebben de media weinig invloed op de partijprogramma’s en de inhoud van de politiek. Je kunt dus niet over een soort almachtige media praten.'
Wat voor reacties verwacht u op het boek?
'Journalisten zullen zich wel aangesproken voelen. Er belde er net een op die vroeg waarom ik het niet zo heb op journalisten. Verder herkennen ze wel wat ik schrijf over de politici. Politici herkennen juist wat ik zeg over de journalisten. Ze proberen allemaal hun eigen straatje schoon te vegen.'
