Gierzwaluwen klimmen zowel in de ochtend- als avondschemering naar wel drie kilometer hoogte in de atmosfeer. Dit onverwachte gedrag ontdekte UvA-ecoloog Adriaan Dokter in samenwerking met collega-onderzoekers van het KNMI, de Nederlandse Luchtmacht en Lund University (Zweden). De onderzoeksresultaten worden gepubliceerd als ‘Focus Article’ in het maartnummer van het internationale vaktijdschrift Animal Behaviour.
In de zomer zijn gierzwaluwen zeer aanwezig in de stad, vooral vanwege het gierende geluid dat ze veroorzaken. Deze algemene stadsvogels blijken buitengewoon te zijn in hun bewegingspatronen. Afgezien van een korte broedperiode onder stedelijke dakpannen, vliegen de vogels het gehele jaar: voedsel verzamelen, paren en zelfs slapen doen ze in vlucht. Met een nieuwe, zelfontwikkelde radartechniek bestudeerden Dokter en zijn collega’s het nachtelijke vlieggedrag van de gierzwaluw. Bij deze techniek maakten ze gebruik van de buienradar van het KNMI.
‘We dachten altijd dat gierzwaluwen ’s avonds opstegen als onderdeel van hun slaapcyclus. Nu we de vogels echter zien opstijgen aan zowel het begin als het eind van de nacht, lijkt die interpretatie onjuist,’ zegt Dokter. ‘De klimvluchten moeten een andere functie hebben, waarbij de vogels gebruikmaken van de unieke mogelijkheden die de schemerperiode biedt.’
De schemering is rijk aan informatie: het is het enige moment waarop zowel het landschap, de sterrenhemel en door de zon veroorzaakte polarisatiepatronen aan de hemel zichtbaar zijn. Deze informatie wordt door veel verschillende dieren gebruikt voor oriëntatie- en navigatiedoeleinden. Ook gierzwaluwen lijken de schemering uit te kiezen om specifieke informatie in te winnen tijdens hun klimvluchten. Een aansprekende mogelijkheid is dat de vogels tijdens hun schemervluchten eigenschappen van de atmosfeer onderzoeken, in relatie tot hun huidige positie en oriëntatie, zoals de temperatuur en wind op verschillende hoogtes. Hierdoor zijn de vogels mogelijk in staat om een voorspelling te maken van het toekomstige weer. Adequaat hierop inspelen is voor gierzwaluwen essentieel, omdat zij in hun voedselvoorziening volledig afhankelijk zijn van vliegende insecten, die alleen te vinden zijn in goede weersomstandigheden.
Zie hier voor het online onderzoeksverslag van Dokter c.s. in Animal Behaviour.
In de zomer zijn gierzwaluwen zeer aanwezig in de stad, vooral vanwege het gierende geluid dat ze veroorzaken. Deze algemene stadsvogels blijken buitengewoon te zijn in hun bewegingspatronen. Afgezien van een korte broedperiode onder stedelijke dakpannen, vliegen de vogels het gehele jaar: voedsel verzamelen, paren en zelfs slapen doen ze in vlucht. Met een nieuwe, zelfontwikkelde radartechniek bestudeerden Dokter en zijn collega’s het nachtelijke vlieggedrag van de gierzwaluw. Bij deze techniek maakten ze gebruik van de buienradar van het KNMI.
‘We dachten altijd dat gierzwaluwen ’s avonds opstegen als onderdeel van hun slaapcyclus. Nu we de vogels echter zien opstijgen aan zowel het begin als het eind van de nacht, lijkt die interpretatie onjuist,’ zegt Dokter. ‘De klimvluchten moeten een andere functie hebben, waarbij de vogels gebruikmaken van de unieke mogelijkheden die de schemerperiode biedt.’
De schemering is rijk aan informatie: het is het enige moment waarop zowel het landschap, de sterrenhemel en door de zon veroorzaakte polarisatiepatronen aan de hemel zichtbaar zijn. Deze informatie wordt door veel verschillende dieren gebruikt voor oriëntatie- en navigatiedoeleinden. Ook gierzwaluwen lijken de schemering uit te kiezen om specifieke informatie in te winnen tijdens hun klimvluchten. Een aansprekende mogelijkheid is dat de vogels tijdens hun schemervluchten eigenschappen van de atmosfeer onderzoeken, in relatie tot hun huidige positie en oriëntatie, zoals de temperatuur en wind op verschillende hoogtes. Hierdoor zijn de vogels mogelijk in staat om een voorspelling te maken van het toekomstige weer. Adequaat hierop inspelen is voor gierzwaluwen essentieel, omdat zij in hun voedselvoorziening volledig afhankelijk zijn van vliegende insecten, die alleen te vinden zijn in goede weersomstandigheden.
Zie hier voor het online onderzoeksverslag van Dokter c.s. in Animal Behaviour.
