Wetenschappers die subsidie ontvangen van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), moeten hun data voortaan openbaar maken. De NWO, met een budget van ruim een half miljard euro de grootste onderzoeksfinancier van Nederland, wordt mede-eigenaar van de gegevens.
‘Wetenschappers hebben ten onrechte het idee dat de onderzoeksgegevens van henzelf zijn,’ zei Ron Dekker, directeur Instituten bij NWO onlangs in NRC Handelsblad. ‘Maar die data zijn van ons, in elk geval voor een groot deel. En wij willen de data voor iedereen toegankelijk maken. Zo kunnen we de baten van het kostbare onderzoek over meer partijen verdelen en kan interessant vervolgonderzoek worden verricht met dezelfde data.’
Naar aanleiding van de affaire rond Diederik Stapel, de Tilburgse gedragswetenschapper die ervan wordt verdacht op grote schaal fraude te hebben gepleegd door het verzinnen van onderzoeksdata, heeft NWO voorstellen gedaan om herhaling te voorkomen. NWO heeft de verplichte open access inmiddels toegevoegd aan de subsidievoorwaarden en is bezig met een campagne onder de slogan ‘de data zijn niet van jou'.
Ook wil NWO dat wetenschappers het auteursrecht op hun artikelen niet langer aan tijdschriften overdragen. ‘Een onderzoeker kan beter een licentie afgeven.’ Science en Nature, twee van de meest vooraanstaande wetenschappelijke tijdschriften ter wereld, eisen echter altijd het copyright op. Tot nu toe bestaat er een gedragscode voor universiteiten waarin staat dat onderzoeksgegevens openbaar zijn. Toch gebeurt dat onvoldoende. In de Tweede Kamer heeft de SP er inmiddels bij staatssecretaris Zijlstra (OCW) op aangedrongen die gedragscode om te zetten in wetgeving.
Oproep
Zo heeft KNAW-lid Jan VandenBroucke, hoogleraar klinische epidemiologie in Leiden, zijn collega’s inmiddels opgeroepen te weigeren te tekenen voor het openbaar maken van ieders onderzoeksgegevens. Hij vindt dat NWO samen met wetenschappers uit alle vakgebieden en samen met buitenlandse experts op het gebied van data sharing eerst een handvest moet opstellen over het delen van onderzoeksgegevens.
Vandenbrouck in NRC Handelsblad: ‘ Onderzoekers hebben data verzameld op basis van hun eigen inspiratie en transpiratie: eigen intellectuele creativiteit, en langdurig geploeter - met vaak veel tegenslagen. Moeten zij de vruchten daarvan zomaar aan iedereen beschikbaar stellen? Hoeveel inspraak heeft de oorspronkelijke onderzoeker? Aan wie geeft NWO de data, en onder welke voorwaarden? Is er vetorecht?’
UvA-rector magnificus Dymph van den Boom wil nog niet reageren op het voorstel van NWO. Binnenkort zal een commissie onder leiding van emeritus hoogleraar Pieter Drenth naar buiten komen met de resultaten van het onderzoek naar het Amsterdamse werk van Stapel. Van den Boom heeft de commissie verzocht in kaart te brengen of UvA-publicaties van Stapel gebaseerd zijn op gefingeerde data of gefingeerd onderzoek. Daarbij komt ook het wetenschappelijk werk aan de orde op basis waarvan in het doctoraat is verleend aan Stapel, die in 1997 promoveerde aan de UvA.
‘Wetenschappers hebben ten onrechte het idee dat de onderzoeksgegevens van henzelf zijn,’ zei Ron Dekker, directeur Instituten bij NWO onlangs in NRC Handelsblad. ‘Maar die data zijn van ons, in elk geval voor een groot deel. En wij willen de data voor iedereen toegankelijk maken. Zo kunnen we de baten van het kostbare onderzoek over meer partijen verdelen en kan interessant vervolgonderzoek worden verricht met dezelfde data.’
Naar aanleiding van de affaire rond Diederik Stapel, de Tilburgse gedragswetenschapper die ervan wordt verdacht op grote schaal fraude te hebben gepleegd door het verzinnen van onderzoeksdata, heeft NWO voorstellen gedaan om herhaling te voorkomen. NWO heeft de verplichte open access inmiddels toegevoegd aan de subsidievoorwaarden en is bezig met een campagne onder de slogan ‘de data zijn niet van jou'.
Ook wil NWO dat wetenschappers het auteursrecht op hun artikelen niet langer aan tijdschriften overdragen. ‘Een onderzoeker kan beter een licentie afgeven.’ Science en Nature, twee van de meest vooraanstaande wetenschappelijke tijdschriften ter wereld, eisen echter altijd het copyright op. Tot nu toe bestaat er een gedragscode voor universiteiten waarin staat dat onderzoeksgegevens openbaar zijn. Toch gebeurt dat onvoldoende. In de Tweede Kamer heeft de SP er inmiddels bij staatssecretaris Zijlstra (OCW) op aangedrongen die gedragscode om te zetten in wetgeving.
Oproep
Zo heeft KNAW-lid Jan VandenBroucke, hoogleraar klinische epidemiologie in Leiden, zijn collega’s inmiddels opgeroepen te weigeren te tekenen voor het openbaar maken van ieders onderzoeksgegevens. Hij vindt dat NWO samen met wetenschappers uit alle vakgebieden en samen met buitenlandse experts op het gebied van data sharing eerst een handvest moet opstellen over het delen van onderzoeksgegevens.
Vandenbrouck in NRC Handelsblad: ‘ Onderzoekers hebben data verzameld op basis van hun eigen inspiratie en transpiratie: eigen intellectuele creativiteit, en langdurig geploeter - met vaak veel tegenslagen. Moeten zij de vruchten daarvan zomaar aan iedereen beschikbaar stellen? Hoeveel inspraak heeft de oorspronkelijke onderzoeker? Aan wie geeft NWO de data, en onder welke voorwaarden? Is er vetorecht?’
UvA-rector magnificus Dymph van den Boom wil nog niet reageren op het voorstel van NWO. Binnenkort zal een commissie onder leiding van emeritus hoogleraar Pieter Drenth naar buiten komen met de resultaten van het onderzoek naar het Amsterdamse werk van Stapel. Van den Boom heeft de commissie verzocht in kaart te brengen of UvA-publicaties van Stapel gebaseerd zijn op gefingeerde data of gefingeerd onderzoek. Daarbij komt ook het wetenschappelijk werk aan de orde op basis waarvan in het doctoraat is verleend aan Stapel, die in 1997 promoveerde aan de UvA.
