Een variant op vitamine B3 en een experimenteel medicijn tegen kanker kunnen verouderingsprocessen in een organisme vertragen. Dat ontdekte biomedisch wetenschapper Riekelt Houtkooper van het AMC met collega's van de École Polytechnique Fédérale de Lausanne. Hun onderzoek staat beschreven in het nieuwe nummer van het wetenschappelijke tijdschrift Cell. Het toedienen van hoge concentraties vitamine B3 en een nieuw middel tegen kanker verlengde de levensduur bij wormen met ongeveer een kwart. De cellulaire processen die daarbij een rol spelen troffen de onderzoekers eveneens aan in zoogdieren. Ze vermoeden daarom dat ook bij mensen het verouderingsproces op deze manier vertraagd kan worden.
Antibiotica
In mei
berichtten Houtkooper en zijn collega's al in het wetenschappelijke tijdschrift Nature dat het dempen van de activiteit van bepaalde genen de levensduur in wormen en muizen met de helft verlengt. Antibiotica kunnen die genen deactiveren, maar vanwege bijwerkingen kunnen die middelen niet langdurig worden ingenomen. ‘We hebben nu twee stoffen gevonden waaraan minder bezwaren kleven en waarvan we weten hoe ze beschermen tegen veroudering’, aldus Houtkooper.
De variant op vitamine B3 die de onderzoekers op het oog hebben is wel veilig bij langdurig gebruik, hoewel Houtkooper nog niet kan zeggen welke dosis bij mensen effect zou hebben op veroudering. Bij muizen was dat 400 mg per kilogram per dag; omgerekend naar mensen zou dat om dertig gram per dag gaan. Houtkooper: ‘Dat is erg veel, we moeten dus kijken naar mogelijkheden om de stof werkzamer te maken zodat je met een lagere dosis toe kunt. ’ De betreffende variant van vitamine B3 zit van nature in producten als melk en gist, maar waarschijnlijk in veel te kleine hoeveelheden om effect te hebben op veroudering.
De tweede potentieel bruikbare stof is een experimenteel medicijn tegen kanker (een zogeheten PARP-remmer). Ook deze stof grijpt in op eiwitten die een rol spelen bij veroudering. Houtkooper: ‘Op dit moment loopt er een grote studie om te onderzoeken of het nieuwe middel echt effectief is bij sommige vormen van kanker, zoals borstkanker en hersentumoren’. Dit betekent dat de PARP-remmer vrij snel beschikbaar kan komen en al getest is op veilig gebruik bij mensen. Wel moet nog worden onderzocht wat de effecten kunnen zijn bij langdurig gebruik.
Met het onderzoek beoogt Houtkooper niet de gemiddelde leeftijd van de bevolking te verhogen. ‘Het gaat er om het aantal gezonde levensjaren te verhogen. ’