Het moet afgelopen zijn met de dubbele petten in de wetenschap. Daarvoor pleit kamerlid van de SP Jasper van Dijk vandaag. Volgens Van Dijk brengen hoogleraren die bijklussen in de commerciële sector de onafhankelijkheid van de wetenschap in gevaar. Via een motie wil hij allereerst transparantie afdwingen en uiteindelijk toe naar een absolute scheiding.
Van Dijk doet zijn voorstel naar aanleiding van een recent artikel in de Groene Amsterdammer, waaruit bleek dat zestig procent van de hoogleraren aan de faculteiten economie en bedrijfskunde buiten de universiteit bijklust. Vierenveertig procent van hen bleek bovendien banden met de commerciële sector te hebben.
Onafhankelijkheid
Volgens Van Dijk brengen die banden de onafhankelijkheid van de wetenschap in gevaar. ‘Wanneer het in colleges over de huidige crisis gaat en hoe de banken daarvoor verantwoordelijk zijn, dan zal een hoogleraar die tevens voor die banken werkt dat toch een stuk minder kritisch behandelen.’
Ook wordt het volgens hem voor buitenstaanders onduidelijk wie ze voor zich hebben. Een voorbeeld is volgens Van Dijk het recente optreden van hoogleraar fiscale economie aan de Erasmus Universiteit Peter Kavelaar bij Pauw en Witteman. ‘Die zit daar dan te vertellen dat het allemaal wel meevalt met Nederland als belastingparadijs. Maar wat ons dan niet wordt verteld, is dat die man ondertussen ook voor belastingadviseur Deloitte werkt!’
Het argument dat hoogleraren door hun nevenfuncties juist een goede binding met de praktijk hebben en een brug kunnen slaan tussen de wetenschap en het bedrijfsleven, noemt Van Dijk naïef. Wiens brood men eet, diens woord men spreekt, aldus het SP-kamerlid. De scheiding tussen wetenschap en de commerciële sector moet volgens hem daarom ook niet slechts gelden voor de economische faculteiten. ‘Je ziet hetzelfde bij figuren uit de farmaceutische sector, die van grote invloed kunnen zijn op medische faculteiten.’
Gastles
Ook voor bijzonder hoogleraren wil Van Dijk geen uitzondering maken. Het percentage van zestig procent bijklussende hoogleraren bewijst volgens hem dat de scheiding tussen gewone en bijzonder hoogleraarschappen inmiddels achterhaald is. ‘Er moet gewoon een loepzuivere scheiding komen.’ Wel benadrukt hij dat iedereen op de universiteit welkom is om een gastles te verzorgen. ‘Dat is natuurlijk prima, en zorgt voor een kritische blik van buiten de universiteit. Maar door al deze nevenfuncties raakt de titel van hoogleraar vervuild.’
Van Dijk bepleit allereerst een landelijk register, waarin de nevenfuncties van hoogleraren worden bijgehouden. Uit het artikel van de Groene bleek dat universiteiten dat op hun websites zelf slecht bijhouden. Op de UvA-website bleek bijvoorbeeld van prominente economen als Sweder van Wijnbergen (adviseur voor overheden, bedrijven en banken), Dolf van den Brink (commissaris bij onder andere KBC Bank en Akzo Nobel) en Lex Hoogduin (consultant voor Accenture) geen enkele nevenfunctie vermeld te staan.
Van Dijk: ‘Ik stel voor een landelijke website in te stellen, bijvoorbeeld dubbelepetten.nl, waarop alles jaarlijks wordt bijgehouden. Laat dat iemand bij de VSNU doen, of stel hier desnoods een paar studenten voor aan.’ Van Dijk zal hier binnenkort een motie over indienen. Ook zal hij via een motie verzoeken om een stappenplan voor het afbouwen van het aantal nevenfuncties in het algemeen.
Van Dijk doet zijn voorstel naar aanleiding van een recent artikel in de Groene Amsterdammer, waaruit bleek dat zestig procent van de hoogleraren aan de faculteiten economie en bedrijfskunde buiten de universiteit bijklust. Vierenveertig procent van hen bleek bovendien banden met de commerciële sector te hebben.
Onafhankelijkheid
Volgens Van Dijk brengen die banden de onafhankelijkheid van de wetenschap in gevaar. ‘Wanneer het in colleges over de huidige crisis gaat en hoe de banken daarvoor verantwoordelijk zijn, dan zal een hoogleraar die tevens voor die banken werkt dat toch een stuk minder kritisch behandelen.’
Ook wordt het volgens hem voor buitenstaanders onduidelijk wie ze voor zich hebben. Een voorbeeld is volgens Van Dijk het recente optreden van hoogleraar fiscale economie aan de Erasmus Universiteit Peter Kavelaar bij Pauw en Witteman. ‘Die zit daar dan te vertellen dat het allemaal wel meevalt met Nederland als belastingparadijs. Maar wat ons dan niet wordt verteld, is dat die man ondertussen ook voor belastingadviseur Deloitte werkt!’
Het argument dat hoogleraren door hun nevenfuncties juist een goede binding met de praktijk hebben en een brug kunnen slaan tussen de wetenschap en het bedrijfsleven, noemt Van Dijk naïef. Wiens brood men eet, diens woord men spreekt, aldus het SP-kamerlid. De scheiding tussen wetenschap en de commerciële sector moet volgens hem daarom ook niet slechts gelden voor de economische faculteiten. ‘Je ziet hetzelfde bij figuren uit de farmaceutische sector, die van grote invloed kunnen zijn op medische faculteiten.’
Gastles
Ook voor bijzonder hoogleraren wil Van Dijk geen uitzondering maken. Het percentage van zestig procent bijklussende hoogleraren bewijst volgens hem dat de scheiding tussen gewone en bijzonder hoogleraarschappen inmiddels achterhaald is. ‘Er moet gewoon een loepzuivere scheiding komen.’ Wel benadrukt hij dat iedereen op de universiteit welkom is om een gastles te verzorgen. ‘Dat is natuurlijk prima, en zorgt voor een kritische blik van buiten de universiteit. Maar door al deze nevenfuncties raakt de titel van hoogleraar vervuild.’
Van Dijk bepleit allereerst een landelijk register, waarin de nevenfuncties van hoogleraren worden bijgehouden. Uit het artikel van de Groene bleek dat universiteiten dat op hun websites zelf slecht bijhouden. Op de UvA-website bleek bijvoorbeeld van prominente economen als Sweder van Wijnbergen (adviseur voor overheden, bedrijven en banken), Dolf van den Brink (commissaris bij onder andere KBC Bank en Akzo Nobel) en Lex Hoogduin (consultant voor Accenture) geen enkele nevenfunctie vermeld te staan.
Van Dijk: ‘Ik stel voor een landelijke website in te stellen, bijvoorbeeld dubbelepetten.nl, waarop alles jaarlijks wordt bijgehouden. Laat dat iemand bij de VSNU doen, of stel hier desnoods een paar studenten voor aan.’ Van Dijk zal hier binnenkort een motie over indienen. Ook zal hij via een motie verzoeken om een stappenplan voor het afbouwen van het aantal nevenfuncties in het algemeen.
