Een aantal academici van de Universiteit van Amsterdam heeft gistermiddag een verklaring online gezet waarin zij protesteren tegen het verzamelen van persoonlijke gegevens door inlichtingendiensten.
De verklaring - Academics against mass surveillance - is inmiddels ondertekend door een kleine driehonderd academici uit 27 landen, onder wie een dertigtal wetenschappers van de Universiteit van Amsterdam en de Vrije Universiteit Amsterdam.
Het protest is gericht tegen het massaal volgen van onder meer het internetgebruik, mailverkeer en telefoongesprekken van honderden miljoenen mensen. 'We zijn oprecht bezorgd en vinden dat er een signaal moet komen vanuit de academische wereld,' zegt Nico van Eijk, hoogleraar informatierecht aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de Universiteit van Amsterdam en een van de initiatiefnemers van het onlineprotest. 'Het moet afgelopen zijn met het onbeperkt verzamelen van gegevens. We vrezen dat we een surveillancestaat worden. Vergelijk het met het ongericht surveilleren van mensen op straat.'
'Mensen in de wereld zijn nog nooit zo scherp in de gaten gehouden,' staat in de verklaring, die is gepubliceerd op de site Academicsagainstsurveillance.net. 'Dit moet stoppen. Het recht op privacy is een fundamenteel recht. Zonder privacy kunnen mensen niet vrijuit hun mening uiten of informatie zoeken.'
Als voorbeeld noemt Van Eijk het opvragen van gegevens van parkeergarages om aan te tonen dat mensen oneigenlijk gebruik maken van leaseauto's. 'Het is in Nederland niet beter dan in Amerika. De minister van Binnenlandse Zaken kan zomaar beslissen dat er afgetapt moet worden. Pas achteraf wordt door een commissie bekeken of dat aftappen terecht was. Een zwak systeem. Het is nu meer dan genoeg geweest. Het roer moet om.'
De academici vinden dat door de geheime en onbelemmerde dataverzameling de rechten van burgers geschonden worden en dat de democratie wordt ondermijnd. Aanleiding voor de verklaring zijn de onthullingen over de inlichtingendiensten van de Amerikaanse klokkenluider Edward Snowden.
De verklaring is gisteravond door academici uit onder meer Australiƫ, Amerika, Canada, Hongkong, Japan en Nieuw-Zeeland ondertekend. 'Er komt steun uit allerlei richtingen, links en rechts, van over de hele wereld,' aldus Van Eijk.