‘Om een beetje zekerheid te krijgen of iets waar is, moet je experimenteren,’ vindt Rob van Hattum, inhoudelijk directeur van Science Center Nemo. Dus worden er, tijdens de honderdste Wakker Worden Kinderlezing, gisteren in Nemo, flink wat proeven gedaan.
De eerste lezing, van het samenwerkingsproject van Nemo en de UvA, werd in 2003 gegeven. Tien jaar en 99 lezingen later, draait het vandaag om de vraag ‘wanneer weet je iets zeker?’ Het wordt een lesje wetenschapsfilosofie in vogelvlucht. Onder andere Descartes, Socrates en Plato passeren de revue.
Dymph van den Boom smeert een boterham met pindakaas. Foto: Hanne Nijhuis
Dat de kinderen al over aardig wat wijsheid beschikken, wordt snel duidelijk. Dat de aarde rond is, weten ze natuurlijk allang. ‘Maar wat gebeurt er dan met een schip op zee dat steeds verder richting de horizon vaart?’ vraagt Van Hattum. ‘Dat komt in een ander land,’ antwoordt een jongetje. Ook met de stelling van Pythagoras zijn sommige kinderen bekend: ‘A²+B²= C²,’ weten ze. Dat Pythagoras die stelling bedacht was destijds wel ‘lekker handig’, aldus Van Hattum. ‘Dan konden ze van die mooie tempels bouwen.’
Bij de experimenten wordt Van Hattum geassisteerd door rector magnificus van de UvA Dymph van den Boom. Er wordt naar antwoorden gezocht op vragen als ‘waarom valt een boterham met pindakaas altijd op de gesmeerde kant?’ en ‘blijft een gekookt ei langer draaien dan een ongekookt ei?’
Foto: Hanne Nijhuis
Piepstemmen
Wanneer een aantal ouders en kinderen naar voren wordt geroepen om helium uit ballonnen in te ademen en daarna met piepstemmen beginnen te praten, leidt dit uiteraard tot het nodige gelach. En ook een ballon die in een vacuüm vol wordt geblazen zorgt voor beroering. ‘Harder! Laat ‘m knallen! Doorgaan!' roepen de kinderen. Tevergeefs, want de ballon knapt niet.
Dan is het tijd voor twee beroemde experimenten én voor poffertjes. Van Hattum gaat in een hoogwerker naar het plafond om vanaf deze hoogte de valproef van Stevin uit te voeren. De kinderen mogen vervolgens meehelpen de Maagdenburger halve bollen proef uit te voeren.
Na afloop verlaten de kinderen en hun ouders de zaal, die inmiddels enigszins blauw staat van de poffertjesrook, en gaan met goed gevoede geest en buik naar huis.
De eerste lezing, van het samenwerkingsproject van Nemo en de UvA, werd in 2003 gegeven. Tien jaar en 99 lezingen later, draait het vandaag om de vraag ‘wanneer weet je iets zeker?’ Het wordt een lesje wetenschapsfilosofie in vogelvlucht. Onder andere Descartes, Socrates en Plato passeren de revue.
Dymph van den Boom smeert een boterham met pindakaas. Foto: Hanne Nijhuis
Dat de kinderen al over aardig wat wijsheid beschikken, wordt snel duidelijk. Dat de aarde rond is, weten ze natuurlijk allang. ‘Maar wat gebeurt er dan met een schip op zee dat steeds verder richting de horizon vaart?’ vraagt Van Hattum. ‘Dat komt in een ander land,’ antwoordt een jongetje. Ook met de stelling van Pythagoras zijn sommige kinderen bekend: ‘A²+B²= C²,’ weten ze. Dat Pythagoras die stelling bedacht was destijds wel ‘lekker handig’, aldus Van Hattum. ‘Dan konden ze van die mooie tempels bouwen.’
Bij de experimenten wordt Van Hattum geassisteerd door rector magnificus van de UvA Dymph van den Boom. Er wordt naar antwoorden gezocht op vragen als ‘waarom valt een boterham met pindakaas altijd op de gesmeerde kant?’ en ‘blijft een gekookt ei langer draaien dan een ongekookt ei?’
Foto: Hanne Nijhuis
Piepstemmen
Wanneer een aantal ouders en kinderen naar voren wordt geroepen om helium uit ballonnen in te ademen en daarna met piepstemmen beginnen te praten, leidt dit uiteraard tot het nodige gelach. En ook een ballon die in een vacuüm vol wordt geblazen zorgt voor beroering. ‘Harder! Laat ‘m knallen! Doorgaan!' roepen de kinderen. Tevergeefs, want de ballon knapt niet.
Dan is het tijd voor twee beroemde experimenten én voor poffertjes. Van Hattum gaat in een hoogwerker naar het plafond om vanaf deze hoogte de valproef van Stevin uit te voeren. De kinderen mogen vervolgens meehelpen de Maagdenburger halve bollen proef uit te voeren.
Na afloop verlaten de kinderen en hun ouders de zaal, die inmiddels enigszins blauw staat van de poffertjesrook, en gaan met goed gevoede geest en buik naar huis.
