De definitie van zelfplagiaat die in de kranten gebruikt wordt gaat veel te ver. Dat zei Hans Clevers, president van de Koninklijke Nederlandse Akademie der Wetenschappen (KNAW), gisteren tijdens het radioprogramma ‘Folia maakt kennis’. Clevers ging tijdens het gesprek in op de recente ophef rond VU-hoogleraar Peter Nijkamp, die zichzelf talloze malen zou hebben geplagieerd. ‘De KNAW is het niet eens met de interpretatie van de krant,’ zei Clevers. ‘Ze haalden zelf de acknowledgements van artikelen eruit. Dat is een standaardzin, die Google natuurlijk wel als autoplagiaat aanmerkt. Hup, dan ging er weer een kruisje bij. Dat gaat natuurlijk veel te ver.’
Clevers bekende zelf soms ook wel eens iets te hergebruiken. ‘Wat we allemaal doen is het in een paar mooie zinnen neerzetten van je eigen veld. En soms zijn die zo mooi dat je ze nog wel een keer wilt gebruiken. Ik persoonlijk denk ze altijd om te schrijven, maar ik kan niet garanderen dat ik niet een keer mijn eigen zinnen hergebruik. Plagiaat is gedefinieerd als het ontvreemden van andermans gedachtengoed. Autoplagiaat is dus een contradictio in terminis.’
Over twee weken presenteert de KNAW een rapport waarin een betere definitie van autoplagiaat wordt gegeven.
De affaire rond de Utrechtse microbioloog die deze week aan het licht kwam, noemde Clevers een klassiek geval van wetenschappelijke fraude. ‘Deze man heeft echt hard gefraudeerd,’ aldus de KNAW-president. ‘Hij heeft gemanipuleerd met data, plaatjes veranderd en je kunt zien dat hij beelden gephotoshopt heeft. En niet één keer, maar vier keer.’
Clevers prees de afdeling in de afhandeling van de zaak. ‘Ze hebben het precies volgens het boek gedaan: het is adequaat onderzocht, er zijn goede conclusies getrokken en vervolgens papers teruggetrokken. De procedure in dit geval uitstekend doorlopen.’
CPB-modellen
Clevers ging in het gesprek verder in op de aanpassing van de modellen van het Centraal Planbureau (CPB), die nodig zijn om de opbrengst van investeringen in de wetenschap beter zichtbaar te maken in verkiezingsprogramma’s. Volgens hem was er daarover de nodige wrijving tussen het CPB en de KNAW, maar lijkt het erop dat er nu toch iets gaat veranderen. ‘Het rapport ligt, er is politieke belangstelling en we hebben binnenkort gesprekken met het CPB en de staatssecretaris. En wij bieden onze hulp bij het bouwen van de modellen graag aan.’
Bij nieuwe verkiezingen in 2016 zou volgens Clevers waarschijnlijk al gebruik kunnen worden gemaakt van een nieuw model.
Over Science in Transition (SiT), de beweging van wetenschappers die pleit voor een fundamenteel andere organisatie van de wetenschap, toonde hij zich positief. ‘Ik spreek niet namens de hele wetenschap, maar ik zelf vind het heel goed. Als je binnen de wetenschap, maar zichtbaar voor iedereen, die discussie op gang brengt: dat vind ik prima.’
Volgens Clevers is de KNAW de geëigende organisatie om met de aanbevelingen van SiT aan de slag te gaan. ‘Het heeft de meeste autoriteit als wij die kreten gaan vertalen naar zinnige probleemstellingen en eventuele oplossingen aandragen.’
Clevers bekende zelf soms ook wel eens iets te hergebruiken. ‘Wat we allemaal doen is het in een paar mooie zinnen neerzetten van je eigen veld. En soms zijn die zo mooi dat je ze nog wel een keer wilt gebruiken. Ik persoonlijk denk ze altijd om te schrijven, maar ik kan niet garanderen dat ik niet een keer mijn eigen zinnen hergebruik. Plagiaat is gedefinieerd als het ontvreemden van andermans gedachtengoed. Autoplagiaat is dus een contradictio in terminis.’
Over twee weken presenteert de KNAW een rapport waarin een betere definitie van autoplagiaat wordt gegeven.
De affaire rond de Utrechtse microbioloog die deze week aan het licht kwam, noemde Clevers een klassiek geval van wetenschappelijke fraude. ‘Deze man heeft echt hard gefraudeerd,’ aldus de KNAW-president. ‘Hij heeft gemanipuleerd met data, plaatjes veranderd en je kunt zien dat hij beelden gephotoshopt heeft. En niet één keer, maar vier keer.’
Clevers prees de afdeling in de afhandeling van de zaak. ‘Ze hebben het precies volgens het boek gedaan: het is adequaat onderzocht, er zijn goede conclusies getrokken en vervolgens papers teruggetrokken. De procedure in dit geval uitstekend doorlopen.’
CPB-modellen
Clevers ging in het gesprek verder in op de aanpassing van de modellen van het Centraal Planbureau (CPB), die nodig zijn om de opbrengst van investeringen in de wetenschap beter zichtbaar te maken in verkiezingsprogramma’s. Volgens hem was er daarover de nodige wrijving tussen het CPB en de KNAW, maar lijkt het erop dat er nu toch iets gaat veranderen. ‘Het rapport ligt, er is politieke belangstelling en we hebben binnenkort gesprekken met het CPB en de staatssecretaris. En wij bieden onze hulp bij het bouwen van de modellen graag aan.’
Bij nieuwe verkiezingen in 2016 zou volgens Clevers waarschijnlijk al gebruik kunnen worden gemaakt van een nieuw model.
Over Science in Transition (SiT), de beweging van wetenschappers die pleit voor een fundamenteel andere organisatie van de wetenschap, toonde hij zich positief. ‘Ik spreek niet namens de hele wetenschap, maar ik zelf vind het heel goed. Als je binnen de wetenschap, maar zichtbaar voor iedereen, die discussie op gang brengt: dat vind ik prima.’
Volgens Clevers is de KNAW de geëigende organisatie om met de aanbevelingen van SiT aan de slag te gaan. ‘Het heeft de meeste autoriteit als wij die kreten gaan vertalen naar zinnige probleemstellingen en eventuele oplossingen aandragen.’
