Een derde tot de helft van de mensen die in de GGZ wordt behandeld voor het fysiek mishandelen van hun partner heeft een alcohol- of drugsprobleem. Andersom heeft een derde van de verslaafden die zich bij een verslavingszorginstelling meldt zijn of haar partner fysiek mishandeld. Professionele behandeling blijkt effectief in het stoppen van dat geweld tegen de partner, zo ontdekte psycholoog Fleur Kraanen (31), die vandaag op het onderzoek promoveert.
‘Tot voor kort werd in de wetenschap en de klinische praktijk doorgaans aangenomen dat plegers van partnergeweld veelal antisociale mannen zijn die hun vrouw moedwillig mishandelen. Bovendien was het onduidelijk of behandelingen om het geweld te stoppen het gewenste effect hadden. Uit mijn onderzoek blijkt dat een alcohol- of ander drugsprobleem bij een aanzienlijke subgroep daders een rol speelt en dat therapie het geweld wel degelijk doorbreekt,’ aldus Kraanen.
Fleur Kraanen
Man-vrouwverdeling
Kraanen testte haar interventies op twee groepen. Eén groep die bij forensische polikliniek de Waag terechtkwam naar aanleiding van fysieke partnermishandeling en daarbij aangaf ook een alcohol- of drugsprobleem te hebben. De tweede groep meldde zich bij verslavingszorginstelling Jellinek en gaf aan zijn of haar partner te hebben mishandeld. De mishandeling kan variëren van duwen of vastgrijpen tot de keel dichtknijpen of schoppen. Tot Kraanens verrassing bleek de man-vrouwverdeling onder de daders van partnermishandeling bij Jellinek ongeveer gelijk.
Kraanen onderzocht het effect van verschillende behandelingen. Bij de Waag werd de uitkomst van zestien sessies cognitieve gedragstherapie gericht op zowel de mishandeling als de verslaving, vergeleken met de uitkomst van zestien sessies cognitieve gedragstherapie gericht op alleen de partnermishandeling. Beide behandelingen bleken effectief. Degenen die de behandeling hadden afgerond pleegden vrijwel geen fysiek geweld meer tegen hun partner, terwijl dat voor aanvang van de behandeling gemiddeld eens in de twee weken gebeurde.
Verder bleek bij de mensen die zich bij Jellinek meldden dat zowel een verslavingsbehandeling, aangevuld met een korte interventie tegen partnermishandeling, als de combinatiebehandeling gericht op partnermishandeling en middelenmisbruik het geweld substantieel terugdringt. ‘Dat is een geweldig resultaat. Er bestaan namelijk nog geen evidence-based behandelingen voor plegers van partnermishandeling en dit is een stap in de goede richting,’ licht Kraanen toe.
Het onderzoek resulteerde ook in een korte vragenlijst waarmee plegers en slachtoffers van partnermishandeling in de verslavingszorg in een vroeg stadium van de hulpverlening geïdentificeerd kunnen worden. Jellinek wil deze vragenlijst implementeren in de standaard intake-procedure.
Verklaringen
Wetenschappers hebben verschillende verklaringen voor de relatie tussen partnergeweld en middelenmisbruik. Het meeste bewijs is er voor de theorie dat het gebruik van bijvoorbeeld coke of alcohol remmingen wegneemt en dat mensen hun agressie daardoor minder in de hand hebben. Een andere verklaring is dat een alcohol- of drugsprobleem sowieso leidt tot een minder prettig leven en meer frictie in een relatie en dat daardoor eerder geweld wordt gebruikt. Ten slotte zou het ook kunnen zijn dat een derde factor, zoals impulsiviteit, een onderliggende oorzaak is van zowel middelenmisbruik als partnermishandeling.
‘Tot voor kort werd in de wetenschap en de klinische praktijk doorgaans aangenomen dat plegers van partnergeweld veelal antisociale mannen zijn die hun vrouw moedwillig mishandelen. Bovendien was het onduidelijk of behandelingen om het geweld te stoppen het gewenste effect hadden. Uit mijn onderzoek blijkt dat een alcohol- of ander drugsprobleem bij een aanzienlijke subgroep daders een rol speelt en dat therapie het geweld wel degelijk doorbreekt,’ aldus Kraanen.
Fleur Kraanen
Man-vrouwverdeling
Kraanen testte haar interventies op twee groepen. Eén groep die bij forensische polikliniek de Waag terechtkwam naar aanleiding van fysieke partnermishandeling en daarbij aangaf ook een alcohol- of drugsprobleem te hebben. De tweede groep meldde zich bij verslavingszorginstelling Jellinek en gaf aan zijn of haar partner te hebben mishandeld. De mishandeling kan variëren van duwen of vastgrijpen tot de keel dichtknijpen of schoppen. Tot Kraanens verrassing bleek de man-vrouwverdeling onder de daders van partnermishandeling bij Jellinek ongeveer gelijk.
Kraanen onderzocht het effect van verschillende behandelingen. Bij de Waag werd de uitkomst van zestien sessies cognitieve gedragstherapie gericht op zowel de mishandeling als de verslaving, vergeleken met de uitkomst van zestien sessies cognitieve gedragstherapie gericht op alleen de partnermishandeling. Beide behandelingen bleken effectief. Degenen die de behandeling hadden afgerond pleegden vrijwel geen fysiek geweld meer tegen hun partner, terwijl dat voor aanvang van de behandeling gemiddeld eens in de twee weken gebeurde.
Verder bleek bij de mensen die zich bij Jellinek meldden dat zowel een verslavingsbehandeling, aangevuld met een korte interventie tegen partnermishandeling, als de combinatiebehandeling gericht op partnermishandeling en middelenmisbruik het geweld substantieel terugdringt. ‘Dat is een geweldig resultaat. Er bestaan namelijk nog geen evidence-based behandelingen voor plegers van partnermishandeling en dit is een stap in de goede richting,’ licht Kraanen toe.
Het onderzoek resulteerde ook in een korte vragenlijst waarmee plegers en slachtoffers van partnermishandeling in de verslavingszorg in een vroeg stadium van de hulpverlening geïdentificeerd kunnen worden. Jellinek wil deze vragenlijst implementeren in de standaard intake-procedure.
Verklaringen
Wetenschappers hebben verschillende verklaringen voor de relatie tussen partnergeweld en middelenmisbruik. Het meeste bewijs is er voor de theorie dat het gebruik van bijvoorbeeld coke of alcohol remmingen wegneemt en dat mensen hun agressie daardoor minder in de hand hebben. Een andere verklaring is dat een alcohol- of drugsprobleem sowieso leidt tot een minder prettig leven en meer frictie in een relatie en dat daardoor eerder geweld wordt gebruikt. Ten slotte zou het ook kunnen zijn dat een derde factor, zoals impulsiviteit, een onderliggende oorzaak is van zowel middelenmisbruik als partnermishandeling.
