Evelien Tonkens, bijzonder hoogleraar Actief Burgerschap, stapt over van de UvA naar de Universiteit voor Humanistiek.
Waarom maakt u deze overstap?
‘De UvA zag geen kans van mijn onderzoek een structurele leerstoel te maken, bij de Universiteit voor Humanistiek kan ik mijn werk verdiepen en verbreden.’
U wordt hoogleraar Burgerschap en Humanisering van Instituties en Organisaties. Wat houdt dat in?
‘Ja, het is een hele mond vol. Ik ga door met mijn huidige onderzoek, bijvoorbeeld naar de effecten van de veranderende verzorgingsstaat op burgerschap. Dat zie je bijvoorbeeld bij het ideaal van transparantie. Is het wenselijk om de sterftecijfers van ziekenhuizen te kunnen zien? Dan worden patiënten misschien vlak voor ze overlijden uit het ziekenhuis verwijderd. Transparantie heeft een keerzijde. Als Cito-scores openbaar worden gemaakt, nemen sommige basisscholen straks bijna alleen nog maar kansrijke leerlingen aan. Wat is een goed alternatief voor de meetcultuur?’
Wat is dat, de Universiteit voor Humanistiek?
‘De Universiteit voor Humanistiek houdt zich bezig met onderwijs en onderzoek op het gebied van zingeving en humanisering. Zin aan het leven geven is een belangrijke, soms onbewuste, drijfveer van mensen waar we niet altijd goed raad mee weten. Je ziet dat bijvoorbeeld terug in vrijwilligerswerk, mensen willen 'een verschil maken'. Als je die drijfveer van mensen niet herkent, kun je veel dingen niet begrijpen.’
Wat heeft uw werk nog meer met humanisme te maken?
‘Wat ik heel leuk vind aan het humanisme, is dat het zich afvraagt wat nou het goede is. Wat is goed burgerschap? Wat is een goede samenleving? In de maatschappelijke processen van nu raken we onszelf een beetje kwijt. Denk bijvoorbeeld maar aan hoe we het idee hebben dat financiële markten ons overheersen, terwijl ze ons eigenlijk juist moeten dienen. Of aan organisaties die enorm grootschalig en bureaucratisch zijn geworden. Hoe zou onze samenleving eruitzien als we de mensen weer centraal stellen? Dat is een humanistische vraag, en tegelijk is dat ook mijn vraag.’
Gaat u de Utrechtse UvH bekender maken in Amsterdam?
‘Ja, ik hoop dat ik daar goed werk in kan doen. Ze zouden wat meer naar buiten moeten treden.’
Dit interview verscheen eerder in Het Parool. Tekst: Liza van Lonkhuyzen.
In februari gaf Tonkens een lezing in Rotterdam over welke rol actieve burgers kunnen spelen op diverse velden van gemeentelijk beleid.
