Veel startende basisschoolleraren in de grote stad voelen zich gestrest en ervaren een hoge werkdruk. Dat concludeert onderwijskundige Lisa Gaikhorst in het onderzoek waarop zij vanmiddag promoveert aan de Universiteit van Amsterdam (UvA).
Gaikhorst onderzocht hoe leraren op basisscholen in grote steden beter kunnen worden toegerust op de specifieke problemen die ze tegenkomen. Ze bracht de problemen in kaart en onderzocht de effecten van een nascholingstraject dat startende meesters en juffen ondersteunt.
Zijn alle beginnende leraren gestrest?
‘Het merendeel van de leraren die wij hebben gesproken wel. Ons onderzoek richtte zich echter voornamelijk op leraren in de grote steden. Zij hebben te maken met een complexe problematiek.’
Lisa Gaikhorst
Wat is die complexe problematiek?
‘Leraren op scholen met leerlingen van diverse culturele en sociaaleconomische achtergronden vinden het lastig om met die diversiteit om te gaan. Ze werken bijvoorbeeld met leerlingen, die van huis uit weinig gestimuleerd worden. Op meer advantaged schools hebben leraren juist last van ouders die vaak gesprekken willen over hun kinderen.’
Last van betrokken ouders? Dat willen docenten toch juist?
‘Ja, betrokken ouders zijn nodig, maar de docenten die wij interviewden gaven aan dat ze zich niet serieus genomen voelen door de ouders. Ze hebben het gevoel dat ouders de verantwoordelijk voor de ontwikkeling van hun kinderen volledig bij de leraar leggen. Het kan echter natuurlijk ook zo zijn dat een kind niet hetzelfde potentieel heeft als de ouders verwachten of wensen.’
Maar diezelfde docenten vinden het ook moeilijk om te werken met niveauverschillen in de klas.
‘Het kan inderdaad zo zijn dat sommige leerlingen niet volledig tot hun recht komen. Differentiëren in de klas is moeilijk gebleken voor leraren, mede doordat de advantaged schools weinig geld krijgen voor risicoleerlingen. Die zijn er echter wel.’
Hoe kan een leraar zich wapenen voor de grote stad?
‘Wat startende leraren nodig hebben is een ondersteunend netwerk. Ze moeten in staat zijn om hun ervaringen en problemen te bespreken met hun peers. Binnen de muren van de school blijkt dat moeilijk, omdat er niet altijd andere starters zijn. Bovendien moet je je dan als starter kwetsbaar opstellen. Docenten zijn bang om dan negatief beoordeeld te worden. Uit ons onderzoek blijkt dat leraren zo’n netwerk goed extern kunnen opbouwen in een nascholingstraject, zoals Meesterschap.’
Wat is uw advies aan scholen?
‘Bouw aan een cultuur waarin beginnende leraren worden ondersteund. Nu worden er wel ondersteunende activiteiten gedaan, maar er is nog op lang niet alle scholen sprake van een open cultuur waarin beginnende leraren gemakkelijk bij ervaren collega’s terecht kunnen als ze vragen hebben. Dat moet veranderen.’
Gaikhorst onderzocht hoe leraren op basisscholen in grote steden beter kunnen worden toegerust op de specifieke problemen die ze tegenkomen. Ze bracht de problemen in kaart en onderzocht de effecten van een nascholingstraject dat startende meesters en juffen ondersteunt.
Zijn alle beginnende leraren gestrest?
‘Het merendeel van de leraren die wij hebben gesproken wel. Ons onderzoek richtte zich echter voornamelijk op leraren in de grote steden. Zij hebben te maken met een complexe problematiek.’
Lisa Gaikhorst
Wat is die complexe problematiek?
‘Leraren op scholen met leerlingen van diverse culturele en sociaaleconomische achtergronden vinden het lastig om met die diversiteit om te gaan. Ze werken bijvoorbeeld met leerlingen, die van huis uit weinig gestimuleerd worden. Op meer advantaged schools hebben leraren juist last van ouders die vaak gesprekken willen over hun kinderen.’
Last van betrokken ouders? Dat willen docenten toch juist?
‘Ja, betrokken ouders zijn nodig, maar de docenten die wij interviewden gaven aan dat ze zich niet serieus genomen voelen door de ouders. Ze hebben het gevoel dat ouders de verantwoordelijk voor de ontwikkeling van hun kinderen volledig bij de leraar leggen. Het kan echter natuurlijk ook zo zijn dat een kind niet hetzelfde potentieel heeft als de ouders verwachten of wensen.’
Maar diezelfde docenten vinden het ook moeilijk om te werken met niveauverschillen in de klas.
‘Het kan inderdaad zo zijn dat sommige leerlingen niet volledig tot hun recht komen. Differentiëren in de klas is moeilijk gebleken voor leraren, mede doordat de advantaged schools weinig geld krijgen voor risicoleerlingen. Die zijn er echter wel.’
Hoe kan een leraar zich wapenen voor de grote stad?
‘Wat startende leraren nodig hebben is een ondersteunend netwerk. Ze moeten in staat zijn om hun ervaringen en problemen te bespreken met hun peers. Binnen de muren van de school blijkt dat moeilijk, omdat er niet altijd andere starters zijn. Bovendien moet je je dan als starter kwetsbaar opstellen. Docenten zijn bang om dan negatief beoordeeld te worden. Uit ons onderzoek blijkt dat leraren zo’n netwerk goed extern kunnen opbouwen in een nascholingstraject, zoals Meesterschap.’
Wat is uw advies aan scholen?
‘Bouw aan een cultuur waarin beginnende leraren worden ondersteund. Nu worden er wel ondersteunende activiteiten gedaan, maar er is nog op lang niet alle scholen sprake van een open cultuur waarin beginnende leraren gemakkelijk bij ervaren collega’s terecht kunnen als ze vragen hebben. Dat moet veranderen.’
